هر یک از ما به طور متوسط در سال ۵۰ کیسه پلاستیکی می‌خوریم؛ عددی که می‌بایست در این ایام سال به ۴۰ عدد کاهش پیدا کرده باشد، اما این گونه نشد!
به گزارش «تابناک»، در پی برگزاری اجلاس مجمع محیط زیست ملل متحد (UNEA-۵) در اسفندماه ۱۴۰۰ در کنیا، قطعنامه‌ای به تصویب رسید که پر سر و صدا بود و توجه بسیاری را به خود جلب کرد. قطعنامه‌ای که از ترکیب ۴ پیشنهاد شکل گرفت و این امیدواری را به دنبال داشت که بتواند برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (یونپ) و کشور‌های عضو در راستای تدوین پیمان و ابزار‌های الزام‌آور برای کاهش آلودگی‌های پلاستیکی در همه اشکال و در همه مکان‌ها (خشکی و دریا) در جهان را محقق کند.
مصوبه‌ای که در ایران با عنوان «حذف پلاستیک با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون» شناخته می‌شود و کمی بعد از تصویب در اجلاس یاد شده، به تاکید علی سلاجقه، معاون رئیس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان، تدوین آیین نامه مربوط به آن در دستور کار دولت قرار گرفت و اتفاقا با سرعت و شتاب خوبی هم پیش رفت تا جایی که شش هفت ماه بعد از تصویب در آن مجمع جهانی، در کشورمان به تصویب رسید.
ماحصل کار، «آیین نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی» بود که در بیستمین روز مهرماه ۱۴۰۱ در هیات وزیران به تصویب رسید و در ماده ۲ آن تاکید دارد که تولیدکنندگان کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون می‌بایست طی برنامه‌ای ۵ ساله، سالانه ۲۰ درصد از ظرفیت تولیدی خود را با کیسه‌های سازگار با محیط زیست یا زیست‌تخریب‌پذیر جایگزین نمایند و مسئولیت اجرای این ماده را به وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت) واگذار کرده است.
البته در ادامه این ماده بحث وجوهی که در این محل هزینه خواهد شد هم مستند به موادی از قوانین و آیین نامه‌های دیگر مطرح شده و حتی تهیه و ابلاغ شیوه نامه تشویقی و تدوین آن با همراهی یک وزارت خانه دیگر و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست هم تعیین تکلیف شده تا به نظر برسد که همه چیز مهیای اجرای این قانون تازه است، اما گذشت یکسال از ابلاغ این قانون نشان می‌دهد که ماجرا به این سادگی‌ها هم نیست!
به ماده ۳ آیین نامه یاد شده دقت کنید که در راستای کاهش تولید پسماند و محدود نمودن تولید، توزیع و مصرف کیسه‌های پلاستیکی، بر ضرورت تهیه و تدوین این فهرست از شیوه نامه‌ها تاکید دارد:
۱- ممنوعیت توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی به جز میوه فروشی‌ها
۲- ممنوعیت توزیع کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون
۳- ممنوعیت توزیع کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۶۰ میکرون در فروشگاه‌های زنجیره‌ای
۴- استفاده از سیاست‌های تشویقی برای استفاده مجدد مشتریان از اقلام سازگار با محیط زیست
۵- منظور نمودن امتیازاتی بر روی کارت عضویت فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای در صورت عدم دریافت کیسه پلاستیکی
۶- الزام تولیدکنندگان به افزایش ضخامت کیسه‌های پلاستیکی و سایر اقلام پلاستیکی مانند دستکش و سفر یکبار مصرف به بیش از ۲۵ میکرون به منظور امکان بازیافت و استفاده مجدد
این‌ها تنها برخی از مواردی هستند که پیش‌بینی شده، اما اجرایی نشده اند. مفادی برای جلوگیری از راهیابی یکی از خطرناک‌ترین ریزآلاینده‌هایی که با راهیابی به آب و مواد غذایی راهش را به تغذیه انسان‌ها پیدا می‌کند و از آنجایی که به وفور در سطح کره زمین پراکنده شده، برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف سرانه ۵۰ کیسه پلاستیکی در سال را برایمان به دنبال داشته است. زباله‌ای که عمر بسیار طولانی (بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ سال) دارد و از این رو، نسخه‌های نازک آن (با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون)، خطرناک‌تر است چراکه شانس جمع آوری و بازیافت کمتری دارد و بیشتر به طبعیت و زنجیره غذایی وارد می‌شود.
خطری بزرگ که سالهاست توجه جهانیان را به خود جلب کرده و حالا در قالب قطعنامه‌ای ویژه، کشور‌های زیادی از جمله ایران متعهد شده اند که با آن مقابله کنند، اما در کشورمان در همان گام ابتدایی یعنی تهیه و ابلاغ آیین نامه باقی مانده و معلوم نیست چه زمانی اجرایی خواهد شد. توقفی که نه علتش مشخص است و نه کسی را به واکنش وادار کرده، تا همه چیز پیرامون آن مبهم به نظر برسد و معلوم نباشد که چه زمانی پلاستیک از غذاهایمان حذف خواهد شد؟!
