در حالی که اغلب مردم تصور می‌کنند واژه «میراث فرهنگی» تنها به آثار تاریخی و میراث ملموس باقی مانده از گذشتگان اطلاق می‌شود که میراث ناملموس با اهمیت زیادی نیز از تولیدات و فرایندهای فرهنگی گذشتگانمان وجود دارد که غالباً نیز در لیست آثار ملی کشورمان به ثبت رسیده است.
بخشی از دارایی‌های فرهنگی در کشورمان، محصولاتی ملموس مانند ساختمان‌ها یا کارهای هنری هستند ولی بخش‌های زیادی از فرهنگمان نیز مانند ترانه‌ها و موسیقی‌ها، آیین‌ها، جشنواره‌ها و عزاداری‌ها، آشپزی و خوراکی‌ها و هنرهای دستی به شکل ناملموس هستند.
میراث ناملموس در واقع شکل‌هایی از فرهنگ به شمار می‌آیند که هرچند ملموس نیستند ولی قابل تجربه کردن و نیز ثبت و ضبط هستند البته نه در اماکن فیزیکی مانند موزه‌ها.
استان یزد به دلیل برخورداری از قدمتی کهن دارای جاذبه‌ها و دیدنی‌های تاریخی فراوانی اعم از ملموس و ناملموس است که بخش اعظمی از آنها نیز به صورت ملی و بعضاً جهانی به ثبت رسیده‌اند.
هرچند بسیاری از میراث ملموس یزد شناخته شده‌اند ولی غالباً میراث ناملموس این دیار با وجود این کمه بعضاً نیز سوغاتی‌های مهمی نیز به شمار می‌روند، ناشناخته باقی مانده‌اند؛ از جمله شیرینی «حاجی بادام» که در زمره خوراکی‌های این استان به ثبت ملی رسیده است.
«حاجی بادام» یکی از معروفترین شیرینی‌های زبانزد خاص و عام در یزد است؛ این شیرینی به دلیل وجود آرد بادام، آرد نخودچی، جوز و تخم‌مرغ ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و همچنین طعمی بسیار عالی و متمایز از دیگر شیرینی‌ها دارد.
حاجی بادام به دلیل خوشمزه بودن و نقلی بودن آن جایگاه بسیار خوبی در بین خانواده‌ها دارد و در برخی از شهرهای دیگر ایران مانند کاشان و ساوه نیز پخته می‌شود اما تاریخچه این شیرینی بسیار جالب به خود یزد و یکی از شیرینی‌پزهای یزد که اکنون برندی جهانیست، باز می‌گردد.
در مورد خواص این ماده غذایی همین بس که طبق تحقیقات انجام شده، «بادام» با برخورداری از چربی‌های اشباع نشده و پروتئین غذایی مغذی و غنی است که می‌تواند عامل مفید و تضمین کننده سلامتی باشد. بادام همچنین حاوی مقدار زیادی اسید چرب است که به نرم شدن پوست بدن کمک می‌کند. این ماده غذایی به دلیل سرشار بودن از ویتامین E خاصیت ضد پیری داشته و از ایجاد چین و چروک جلوگیری می‌کند.
از سوی دیگر «جوز هندی» برای درمان و تسکین بسیاری از دردها مفید شناخته شده و در طب سنتی از دانه و روغن آن برای درمان بیماری‌های مربوط به اعصاب و سیستم گوارش استفاده می‌کنند. همچنین از روغن جوز هندی مانند روغن دانه میخک برای کاهش موقتی درد دندان نیز می‌توان استفاده کرد ضمن این که این ماده غذایی به حفظ سلامت دستگاه ایمنی بدن نیز کمک می‌کند.
یکی دیگر از آثار ناملموس شهر یزد در دسته خوراکی‌ها، دستر خوشمزهای به نام «ماقوت» است که به عنوان غذای غیراصلی، سرو می‌شود. این دسر در عین خوش طعم، خوش عطر و خوش رنگ بودن بسیار مقوی و سالم است.
این خوراکی خوش مزه که طعمی مشابه فالوده دارد تنها تفاوتش با فالوده یزدی این است که بریده نمی شود. ماقوت برای تنظیم قند خون و تقویت معده بسیار مفید است.
غالباً این دسر و میان وعده بی‌نظیر یزدی، اختصاص به فصول سرد دارد و اصولاً در طول تابستان و روزهای گرم پخته نمی‌شود و زمان تولید آن از میانه‌های فصل پاییز تا نیمه اسفند است.
مواد تشکیل دهنده این دسر خوشمزه شامل نشاسته، آب، گلاب و شیره نبات است و روش پخت آن نیز بسیار ساده است به طوری که برای تهیه ماقوت نشاسته را با یک لیوان آب سرد مخلوط می‌کنیم تا نشاسته کاملا در آب حل شود. سپس نشاسته حل شده را در آب جوش می‌ریزیم و آن قدر به هم می زنیم تا ترکیب کاملا یک دست شود و نشاسته ها گلوله نشود.
سپس مواد را حدود ۱۰ دقیقه روی حرارت می جوشانیم و مرتب به هم می زنیم تا غلظت مناسبی به خود بگیرد. مواد آماده شده را در کاسه ریخته و در یخچال می گذاریم و بعد از سفت شدن شیره، گلاب و بیدمشک به آن اضافه می‌کنیم.
البته یزد غذاهای بسیار معروف و لذیذ دیگری نیز دارد که از میان خوراکی‌هایی مانند فالوده یزدی، نان کماچ، آبگوشت عدس سیاه، رزقو، قتق بافقی، آش کدی و تعدادی دیگر از آنها به ثبت ملی رسیده‌اند.
انتهای پیام
