به گزارش تابناک اقتصادی؛ بیش از یک سال از ابلاغ آیین نامه واردات خودرو توسط هیات وزیران می‌گذرد و حالا با گذشت بیش از هفت ماه از زمانی که متقاضیان این خودرو‌ها با بلوکه کردن ۵۰۰ میلیون تومان در حساب بانکی وارد چرخه قرعه کشی برای نوبت دهی خرید خودروهای خارجی شدند، قرار است سرانجام سازوکار عرضه تعدادی از خودروهای وارداتی، عملیاتی شود.
این چکیده بسیار کوتاهی بود که در یک کلام از خلف وعده مسئولان مرتبط با واردات خودرو در وزارت صمت خبر می‌دهد. به بیان دیگر، قرار بود تا پایان بهار امسال همه خودروهای وارداتی به دست متقاضیان برسد، ولی حالا چندین ماه از این تاریخ گذشته است و در نهایت با پیگیری رسانه‌ها و انتقاد متقاضیان خودروهای وارداتی، مسئولان صمت آستین همت را بالا زده اند و در گام اول از یک شاهکار عجیب رونمایی کرده اند؛ شاهکاری که با نگاهی به آیین نامه شهریورماه سال گذشته دولت برای واردات خودرو، بیشتر خودنمایی می‌کند.
بر اساس این گزارش؛ سال گذشته در آیین نامه واردات خودروهای خارجی به کشور، به صراحت بیان شد: "واردات خودرو با قیمت زیر ۲۰ هزار یورو (فوب) مجازاست؛ اولویت واردات با خودروهای زیر ۱۰ هزار یورو (فوب) است. ".
اما این شاهکار چیست؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا بایستی به سراغ «سامانه یکپارچه عرضه خودروهای وارداتی» برویم. با ورود به این سامانه که قرار است خودروهای وارداتی را به دست ثبت نام کنندگان با اولویت مشخص شده برساند، مشاهده می‌شود که در بالای این سامانه نوشته شده است: «طرح یکپارچه عرضه خودروهای وارداتی برمبنای فرآیند نوبت دهی» و در ادامه بیان شده: هدف از این طرح عرضه گسترده و شفاف خودروهای وارداتی می‌باشد.
در ادامه نیز اطلاعیه شماره ۲ عرضه خودروهای وارداتی برمبنای فرآیند نوبت دهی طرح یکپارچه عرضه خودرو- مهر ۱۴۰۲ منتشر شده است که بیان می‌کند:
«به اطلاع آن دسته از متقاضیان محترم سامانه یکپارچه عرضه خودروهای وارداتی که در مرحله اول ثبت نام نموده و اولویت آن‌ها مشخص شده می‌رساند، سامانه جهت انتخاب خودرو‌ها به شرح جدول زیر از روز یکشنبه مورخ ۱۴۰۲/۰۷/۲۳ تا ساعت ۲۳:۵۹ روز سه شنبه ۱۴۰۲/۷/۲۵ در دسترس است.»
اما در ادامه با شش مدل خودروی وارداتی روبرو می‌شویم که صدرنشین آن ها، خودروی کره‌ای از شرکت کیاموتورز است. خودرویی به نام Seltos که توسط شرکت «کوشا خودرو نگین» وارد شده است. قیمت این خودرو در سامانه یکپارچه به صورت علی الحساب یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان درج شده است. قیمتی بسیار بالا که با توجه به تبصره یک در اطلاعیه مذکور، قرار است بالاتر هم برود. چراکه در تبصره نخست اطلاعیه بیان شده است:
«قیمت فروش محاسباتی علی الحساب اعلام شده، قیمت در مبادی ورودی بوده و هزینه‌ها و عوارض قانونی پس از ترخیص از قبیل مالیات بر ارزش افزوده، هزینه‌های شماره گذاری، اسقاط خودروی فرسوده، کرایه حمل و ... و در هنگام صدور فاکتور نهایی به قیمت‌های قطعی و مصوب اضافه خواهد شد.» این در حالی است که پیش از این اعلام شده بود عرضه خودروهای وارداتی منتظر تعیین قیمت از طرف شورای رقابت است، اما حالا قیمت شش خودروی وارداتی به صورت «علی‌الحساب» در سامانه یکپارچه بارگذاری شده است که جای سوال و شفاف سازی از سوی وزارت صمت و شورای رقابت دارد؛ بنابراین تا به اینجای کار مشخص است که خودروی seltos وارداتی با درنظر گرفتن دلار ۵۰ هزار تومانی، معادل ۳۶ هزار دلار یا ۳۴ هزار یوروست. اما سامانه یکپارچه مشخص نکرده است که قرار است کدام مدل از این خودرو وارد شود؛ چراکه در بازار دوبی، در چهار نوع عرضه می‌شود و قیمت روز این چهار مدل نیز در بازه ۷۶ تا ۱۰۱ هزار درهم، معادل ۱۹.۶ تا ۲۶ هزار یورو است.
حال ابهامی که مطرح می‌شود این است که خودروی مدنظر از مدل seltos کدام نوع است؟ اگر بالاتر از ۲۰ هزار یوروست که عملا تخلف صورت گرفته است و از سقف قانونی بالاتر است. این در شرایطی است که حتی با در نظر گرفتن سقف ۲۰ هزار یورویی، این سوال مطرح است که پس خودروهای اقتصادی حداکثر۱۰ هزاریورو چه شد؟ چرا این خودرو‌ها هیچ شباهتی به «خودروی اقتصادی» ندارند؟ هرچند در این میان، بد نیست اشاره ای داشته باشیم به یکی از صحبت وزیر سابق صمت؛ سید‌رضا فاطمی‌امین وزیر وقت صمت اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ گفته بود: "واردات خودروهای اقتصادی به منظور دسترسی اقشار متوسط با درآمد کمتر جامعه و همچنین ارتقای کیفی صنعت خودروی کشور در دستور کار قرار خواهد گرفت."
اما سایر تبصره‌های اطلاعیه جدید سامانه یکپارچه عرضه خودروهای وارداتی چه می‌گوید؟
تبصره ۲ تاکید دارد: قیمت قطعی خودروهای مذکور پس از ارایه کلیه مستندات و مدارک مثبته و براساس آخرین ضوابط و مقررات تعیین و اعلام می‌گردد.
تبصره ۳- ملاک قیمت قطعی خودرو، رقم اعلامی و مصوب توسط شورای رقابت خواهد بود.
تبصره ۴- مبلغ پرداختی در این مرحله و پس از فراخوان اولیه صورت گرفته ۵۰% قیمت علی الحساب خواهد بود که پس از واریز مبلغ مذکور نسبت به انعقاد قرارداد با متقاضی توسط شرکت واردکننده اقدام می‌گردد.
اما تبصره ۵ اتمام حجتی با مشتریان است و می‌گوید: عدم واریز وجه در مهلت مقرر اعلامی و پس از فراخوان صورت گرفته، به منزله انصراف از طرح بوده و متقاضی از اولویت بندی سامانه حذف می‌گردد.
سیاستگذار در بند ششم بیان داشته است: حداکثر زمان تحویل خودرو برای قرارداد‌های منعقده ۳ ماه می‌باشد لذا واردکنندگان می‌بایست حداکثر تا سه ماه پس از انعقاد قرارداد نسبت به صدور دعوتنامه تکمیل وجه براساس قیمت قطعی اعلام شده توسط شورای رقابت اقدام و همزمان تحویل خودرو به متقاضی صورت پذیرد.
اگر از ابهامات مطرح شده در سازوکار خودروهای وارداتی عبور کنیم، چالش وزارت صمت و شورای رقابت همچنان قابل تامل است. همان طور که در ابتدا اشاره شد " پیش از این اعلام شده بود عرضه خودروهای وارداتی منتظر تعیین قیمت از طرف شورای رقابت است، اما حالا قیمت‌ها علی الحساب است. این در شرایطی است که طی هفته‌های گذشته بار‌ها اعلام شده بود عرضه این خودرو‌ها منتظر قیمت‌گذاری شورای رقابت است؛ اما سپهر دادجوی توکلی، مدیرکل روابط‌عمومی شورای رقابت به دنیای اقتصاد گفته است: نه‌تن‌ها این قیمت‌ها توسط شورای رقابت تعیین نشده بلکه حتی «هنوز یک برگ درخواست برای قیمت‌گذاری خودروهای وارداتی به شورای رقابت نرسیده است»؛ بنابراین پرسشی که مطرح می‌شود این است که کدام نهاد و براساس چه فرمولی این قیمت‌ها را تعیین کرده است؟ مجری طرح واردات خودرو در وزارت صمت یا شورای رقابت؟ مگر قرار نبود خودروهای اقتصادی وارد شود؟ اگر seltos از سقف ۲۰ هزار یورویی بالاتر باشد، کدام دستگاه مسئول است؟ گمرک، وزارت صمت، مجری طرح واردات خودرو، شورای رقابت و یا حتی مسئول تامین ارز؟ باید منتظر ماند تا شاید یکی از بخش‌های اقتصادی دولت، این ابهامات را برای مردم شفاف سازی کند.
