حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور صبح امروز (شنبه) در آئین اختتامیه و معرفی برگزیدگان سی و هشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و هشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال اظهار کرد: اگر کتاب نبود ارتباط ما با دنیای گذشته تقریباً مقطوع بود. آثاری از گذشتگان باقی مانده اما چیزی جای کتاب را که واقعیتی را توضیح دهد، تبیین کند و نظریات علمی را تشریح کند، نمی‌تواند بگیرد.
روحانی افزود: گنجینه‌های معنوی ما هم در سایه کتابت باقی مانده است. اگر کتب آسمانی و روایاتی که از پیامبران و ائمه هدی نوشته نمی‌شد و می‌خواست سینه به سینه منتقل شود، خیلی متفاوت بود. ما امروز کتابی را مربوط به قرن دوم و سوم می‌بینیم. اگر چیزی می‌خواست سینه به سینه برای ما نقل شود، با دقت نبود.
وی تاکید کرد: مثلاً از آغاز انقلاب و نهضت اسلامی چیزی نگذشته است، اما گاهی میبینم برخی دوستان روایتی را می‌کنند که اشتباه است. خب انسان فراموش می‌کند. بنابراین کتاب برای ما یک مخزن بزرگی است که اسرار نهفته و داستان‌های گذشته را در دلش حفظ کرده تا برای ما بیان کند.
رئیس‌جمهور گفت: اگر کتاب نبود خسارت بزرگی برای بشر بود و اتصال ما با قرن‌های گذشته مقطوع بود، مخصوصاً کتاب‌های آسمانی. ای کاش انجیل و تورات و زبور دست نخورده بود، زیرا آنها هم کلمات حق بوده است.
روحانی تاکید کرد: اگر کتابت نبود، قرآن به این عظمت به دست من نمی‌رسید. در برخی روایات است که امیرالمومنین بعد از وفات پیامبر در خانه نشست و گفت یکی از وظایف من این است که قرآن را بنویسم و جمع آوری کنم. در روایات آمده که حضرت تفسیر کوچکی هم در کنار آیات می‌نوشته است.
وی با بیان اینکه کتاب حامل گنجینه‌های معرفتی تاریخ است، گفت: علم و دانش که در طول تاریخ پیشرفت کرده است، این پیشرفت و سلسله این تفکر و نظرات چطور در اختیار ما قرار گرفته است؟ اگر کتاب نبود ما چطور می‌دانستیم در علم پزشکی چه تحولاتی به وجود آمده است؟
رئیس‌جمهور گفت: امروز یک نوع کتابت جدیدی به نام فضای مجازی پیدا شده است، این خیلی چیز عجیب و بزرگی است. یکی از اختراعات بزرگِ تحول بخش بشر در قرون اخیر فضای سایبری است. چه کسی فکر می‌کرد آدم یک وسیله کوچکی به نام موبایل در جیبش باشد، که این در آینده خیلی ریزتر و کوچک‌تر هم می‌شود و از آن استفاده کند.
روحانی تاکید کرد: بسیاری از دانش که مورد نیاز شماست با مراجعه به موبایل در اختیار شما قرار می‌گیرد، یعنی یک کتابخانه عظیم و بی‌انتها از این در اختیار آدم است. هر کتاب و آیه و روایتی بخواهید، در دسترس شماست. فضای مجازی تحول شگرفی را در دنیا ایجاد کرده که پایه‌ای برای تحولات دیگری علمی شده است.
وی گفت: قبلاً به کتابخانه می‌رفتید ولی کتابی که می‌خواستید نبود و باید یک ساعت آنجا می‌نشستید تا یک نفر مطالعه کند و پس بدهد تا بتوانی کتاب را بگیری. در گذشته وقتی می‌خواستیم به کتابخانه فیضیه و مسجد اعظم برویم، بلافاصله بعد از سلام نماز به سرعت از پله‌ها بالا می‌رفتیم برای اینکه اگر دیر می‌رفتیم کتاب‌هایی که می‌خواستیم را یکی دیگر گرفته بود. انقدر هم پول نداشتیم که بتوانیم آن کتاب‌ها را خودمان بخریم.
رئیس‌جمهور تصریح کرد: امروز این کتابخانه در اختیار شماست و نه پله و نه دویدن دارد، تعقیبات نماز هم می‌توانید بخوانید و موبایل را دربیاورید و استفاده کنید. نه تنها در بحث نظریات علمی، کتاب الکترونیک حامل آنهاست، بلکه تحولات اجتماعی هم همینطور است.
روحانی گفت: تحولات اجتماعی در ایران و در دوران مشروطه چطور به دست آمد؟ از کتاب و عالمان شروع شد. مرحوم نائینی کتابی نوشت و ورق جدیدی در فقه سیاسی زد. این خیلی مساله مهمی است که ما حکومت دینی را در رأی و نظر مردم با بیانی که مرحوم نائینی دارد، داشته باشیم. در اوراق فقهی ما چنین مباحثی نبود. یک عالم اندیشمند یک نظریه را مطرح می‌کند و آن نظریه تبدیل به مبنای یک انقلاب و تحول در ایران می‌شود.
وی ادامه داد: انقلاب مشروطه تغییرات بزرگی را ایجاد کرد. مجلس شورای ملی را به وجود آورد، انتخابات را درست کرد. بعداً خیلی سالم باقی نماند و صدمات زیادی خورد. خود انقلاب اسلامی چطور ایجاد شد؟ انقلاب اسلامی از یک مکتوب کوچک و اعلامیه عالم و مرجع تقلید آغاز شد. اعلامیه‌ها آغاز تحرک بود.
رئیس‌جمهور گفت: این کتابت بود که این حرکت و نهضت را آغاز کرد. سپس امام آمد و نظریه‌ای را مطرح کرد و آن نظریه را در جلسات خارج از فقه خود در نجف مطرح کرد و آن نظریه به یک جزوه و کتاب حکومت اسلامی تبدیل شد. این نظریه از همین کتاب شروع شد.
روحانی گفت: بسیاری از فقها و اندیشمندان در همین تهران در سال ۵۵ و ۵۶ جلسه‌ای داشتند و بحث بود که اگر یک روزی انقلاب شود، ما چه نوع حکومتی می‌خواهیم داشته باشیم، رأی مردم چقدر دخالت دارد؟ مبانی فقهی چقدر دخالت دارد؟ معنای جمهوری اسلامی یا حکومت اسلامی چیست؟ منشأ بسیاری از تحولات سیاسی بزرگ دنیا، به یک نظریه‌ای برمی‌گردد که آن نظریه در یک کتابی مکتوب شده، نقد شده و بالا پایین شده است. اصلاً فقه ما چطور تکامل پیدا کرد؟ فقه ما از دوران گذشته، از مرحوم شیخ مفید و شیخ طوسی تدوین شده است. حرکت و تحول فقه ما در این کتاب هاست.
وی با تاکید بر اینکه امروز این کتاب سایبری هم در اختیار ماست، گفت: یک کسی باید بیاندیشد و اندیشه او باید در یک صحیفه بیاید، حالا آن صحیفه کاغذ است، پوست آهو است یا صفحه فضای مجازی است. کتاب مبین حرکت‌های دیروز بشر است، کتاب راهنمای فردای ماست. خود قرآن راهنمایی همیشه ما برای فرداهاست. بسیاری از کتاب‌ها راهنمای ما در مقاطع مختلف هستند. برخی کتاب‌ها کهنه نمی‌شوند. مگر حافظ و سعدی و مولانا کهنه می‌شوند؟
رئیس‌جمهور افزود: این کتاب‌ها هرچه می‌گذرد زنده‌تر و آشکارتر می‌شوند. یک اثر نفیسی که از تراوش مغز و اندیشه یک عالم بزرگ به یک نوشته و کتاب تبدیل شود، عمر جاودانه پیدا می‌کند و از بین نمی‌رود. مگر شاهنامه فردوسی از بین می‌رود؟ برخی کتاب‌ها با فطرت انسان و هدایت او سروکار دارد، اگر شما کتابی را برای امروز نوشتید و به درد فردا نخورد، خب کسی نمی‌خواند.
روحانی گفت: امروز در خانه‌ها بیشتر فضای مجازی غالب شده است، اما در گذشته در خانه‌ها قفسه کتاب را که نگاه می‌کردید یک قرآن مجید و مفاتیح الجنان بود. اگر کسی هم ذوق داشت، شاهنامه و حافظ و سعدی هم در قفسه کتاب‌ها بود. برخی از کتاب‌ها در اغلب خانه‌ها وجود داشت. چرا این کتاب‌ها از بین نمی‌روند؟ زیرا نیاز بشر است و روح آدم را تازه می‌کند.
وی ادامه داد: همین الان هم شعر سعدی و حافظ آدم را متحول می‌کند. سال‌ها و قرن‌ها گذشته اما نو باقی نمانده است زیرا از جان برخاسته و ریشه آن مادی نیست بلکه ریشه معنوی و روحی دارد، و برای همین از بین نمی‌رود و همیشه می‌ماند. اگر بشر بتواند برای آینده پیش‌بینی کند چه می‌شود؟ اگر ما صفحه‌ای داشتیم و می‌توانستیم آینده را پیش‌بینی و پیشگویی کنیم.
رئیس‌جمهور گفت: همین کرونایی که بشر گرفتارش شده، تمام دنیا گرفتار آن است. یک سال چند روز است که گرفتار کرونا در ایران شده ایم. کسی نمی‌داند که این کرونا چه کسی تمام می‌شود. حتی با اینکه واکسیناسیون هم آغاز شده اما هنوز آثار این واکسن معلوم نیست. آیا این ویروس به همین شکل می‌ماند یا تغییر می‌کند؟ که امروز می‌بینیم ویروس مدام تغییر می‌کند.
روحانی گفت: اگر یک کسی می‌توانست سه سال قبل، پیش بینی کرونا را می‌کرد، چقدر ارزشمند بود؟ چقدر کسب و کارها تنظیم می‌شد و بیمارستان‌ها آماده می‌شدند. اما خب کسی فکر نمی‌کرد زیرا ما یک قرن بود چنین حادثه‌ای نداشتیم، از سال ۱۹۱۸ که یک حادثه شبیه این داشتیم، دیگر چنین حادثه‌ای نداشتیم. نه برای یک یا ۱۰ کشور و نه برای یک روز و چند ماه، بلکه برای سال‌ها ممکن است ادامه پیدا کند. این تنها بحث به بهداشت و سلامت نیست بلکه برای سیاست و اقتصاد هم همینطور است. اگر کسی می‌توانست سال ۵۵ انقلاب اسلامی را پیش‌بینی کند، یک تحول بزرگ در سیاست خارجی و داخلی به وجود می‌آمد.
وی ادامه داد: امروز البته دانشمندان ما یک پیش‌بینی‌هایی را می‌کنند مثلاً می‌گویند فضای مجازی در ۱۰ تا ۲۰ سال آینده چه می‌شود؟ البته برخی چیزها جا افتاده است. ممکن است اقتصاد بگوییم را پیش بینی کنید، خب می‌گوئید اگر تولید بالا برود بهتر می‌شود، ممکن است بگویید اگر در اقتصاد نوآفرینی داشته باشی وضعتان بهتر می‌شود. کلیات را می‌توان پیش‌بینی کرد.
رئیس‌جمهور گفت: کتاب برای ما مهم است، برای امروز ما و اندیشه فردای ما و نسل جوان ما مهم است. ما باید از نویسندگان، مولفین و محققین که هرکدام سهم بزرگی در فرهنگ و دانش جامعه دارند، تجلیل کنیم. جلسه تجلیل از نویسندگان و جایزه کتاب هم فرهنگ ملت‌ها را به هم نزدیک می‌کند و کنار هم قرار می‌دهد و هم از بزرگان رشته تألیف یا ترجمه تجلیل می‌شود.
روحانی گفت: هرچه در جامعه ما تقاضا برای کتاب بالا برود، باعث تشویق مؤلف و ناشر می‌شود. امیدوارم در سایه انقلاب اسلامی و تحولاتی که امروز شاهدیم، شاهد یک حرکت بسیار نو و زیبنده به شکل‌های مختلف باشیم.
