به گزارش برنا؛ «ثبت با سند برابر نیست» از اسناد منتشر نشده ای مربوط به املاک رضا پهلوی رونمایی می کند. املاکی که در بسیاری از اتفاقات تاریخی عصر خود نقشی تعیین‌کننده داشته است.
مجموعه مستند «ثبت با سند برابر نیست» به کارگردانی مهدی شامحمدی و تهیه‌کنندگی وحید کاظمی در 8 قسمت 50 دقیقه ای برای نخستین بار روی آنتن تلویزیون می رود.
این مجموعه از شنبه 2 اسفندماه هر شب (بجز جمعه) ساعت 19 از شبکه مستند پخش می شود و نگاهی متفاوت به دوران حکومت رضا پهلوی در کشور دارد.
تهیه‌کننده «ثبت با سند برابر نیست» درباره ایده ساخت این مجموعه مستند 8 قسمتی گفت: 4 سال پیش مجموعه‌ای را مربوط به دوره رضاخانی کار کردیم. یک گروه تحقیقاتی نزدیک به 2 سال، تمام اسناد مربوط به دوران پهلوی اول را مورد بررسی قرار دادند که در نتیجه ، نکاتی تأمل برانگیزی توجه ما را جلب کرد. مجموعه مستند «ثبت با سند برابر نیست»، بیرون آمده از نتایج همان تحقیق و پژوهش است.
وحید کاظمی، با معرفی خط سیر مستند «ثبت با سند برابر نیست» گفت: چند نکته در دوران پهلوی اول وجود دارد که تاکنون در رسانه‌ها کمتر بیان شده یا به هر دلیلی به عنوان بخشی از تاریخ بازگو نشده است و مردم از آن اطلاع زیادی ندارند. یکی از این نکات، املاکی است که به نام رضا پهلوی ثبت شده است. در دفتری به نام «املاک اختصاصی»، اموال و املاکی ثبت شده است که نشان می‌دهد چه املاک و دارایی‌هایی در تصرف رضاخان بوده است. این دفتر اکنون در موسسه مطالعات تاریخ معاصر نگهداری می‌شود. در آن بیش از 44 هزار سند ثبتی مربوط به رضا پهلوی ذکر شده است که بعدا به قیمت یک شاخه نبات به پسر او یعنی محمدرضا پهلوی منتقل شده است.
این مستندساز با اشاره به پیوند پیچیده املاک رضاخانی با اتفاقات سیاسی دوران پهلوی اول گفت: نکته قابل توجهی که در این اسناد وجود دارد این است که وقتی از سند ثبتی حرف میزنیم، منظورمان سند آپارتمان نیست بلکه سند شهر و قریه (روستا) است. برای مثال نوشته شده است که قریه «عالیه کلا» یا «ولیکدان» متعلق به رضا پهلوی است یا سند کل منطقه یوسف‌آباد تهران یا کل شهر قائمشهر که نامش را شاهی گذاشته بود به نام رضا پهلوی خورده است و ....
وی افزود: موضوع قابل توجه، ارتباط بین این اسناد با برخی از اتفاقات مهم کشور است. برای مثال، در حین احداث راه‌آهن در کشور می‌بینیم که تمام املاک و زمین‌های مرغوبی که در محدوده ریل قطار بوده است به نام رضاشاه شده است. مثلا خورده مالکین این مناطق را تحت فشار قرار می‌دادند تا زمین‌ها را با قیمت ناچیز تقدیم رضا پهلوی کنند. این ماجرا مربوط به قبل از کودتا و یا شاه شدن رضاخان است. این رویه سالها ادامه داشت. تقریبا کل مازندران، گیلان، گرگان، شمال خراسان، بخش بزرگی از تهران و رودهن تا دماوند و ساوجبلاغ بخشی از املاک ثبت شده رضا خان است.
کاظمی گفت: با توجه به همین سوژه و ابعاد مختلف آن که مرتبط با اتفاقات مهم تاریخ ایران است، تصمیم گرفتیم مجموعه مستندی را تولید کنیم که نتیجه آن مجموعه 8 قسمتی «ثبت با سند برابر نیست» به کارگردانی مهدی شامحمدی شده است. در حقیقت، در این مجموعه، ارتباط بین اتفاقات و رخدادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور با این املاک، مبتنی بر اسناد به تصویر کشیده است. به عبارت دیگر، املاک رضاخان بستری شده است تا اتفاقات آن عصر را بهتر بفهمیم و تحلیل کنیم.
وی با معرفی سوژه قسمت‌های مختلف این مجموعه مستند گفت: در قسمت اول بیوگرافی دقیقی از شکل‌گیری شخصیت رضا پهلوی ارائه شده است. برای مثال به عبدالحسین فرمانفرمائیان که به نوعی الگوی سیاسی رضاخان است می‌پردازیم و شکل‌گیری شخصیت سیاسی و اقتصادی رضا پهلوی را نشان می‌دهیم. فرمانفرمائیان یکی از بزرگترین ملاک‌های ایران بوده و چون رضا پهلوی نگهبان او بوده است خوب فهمیده بود که برای موفقیت در سیاست باید قدرت اقتصادی داشت و صاحب املاک بود. رضاخان شاگرد خلف این پیر سیاست است و با الگو گرفتن از او شروع به جمع‌آوری املاک می‌کند تا این که تبدیل به بزرگترین زمین‌خوار کشور در دوره خود تبدیل می‌شود.
تهیه کننده مجموعه مستند «ثبت با سند برابر نیست» افزود: در قسمت‌های بعدی به موضوعاتی مانند تغییر شکل ظاهری جامعه از جمله لباس و کلاه تا معماری شهرها و ... می‌پردازیم. رضا پهلوی در این دوره بسیار تلاش می‌کند تا شکل ظاهری جامعه را به‌گونه‌ای تغییر دهد که همه بگویند این شکل متاثر از اوست و ایران جدید را بنا نهاده است.
وی درخصوص لزوم ساخت چنین مجموعه‌ای گفت: امروزه، عده‌ای از طرفداران رضا خان می‌گویند که او مستبد بود اما مستبد مفید بود و جامعه آن دوران نیاز به چنین فرد مستبد داشت کشور پیشرفت کند و ایران به سوی تجدد گام بردارد. در این مجموعه نشان می‌دهیم که استبداد به هیچ‌وجه سودمند نیست و استبداد، استبداد است. در حقیقت مستبد مفید بی‌معنی است.
کاظمی درباره محتوای تصویری این مستند توضیح داد: در این مجموعه بازسازی نداریم و تصاویر آرشیوی به همراه نریشن و مصاحبه با پژوهشگران تاریخ را داریم. علاوه براین، سراغ نوادگان کسانی رفتیم که در دوران تظلم‌خواهی توانسته بودند املاک خود را پس بگیرند. باید بدانید که در دوران پهلوی دوم، عده‌ای از رضا خان شکایت کردند و گفتند که او زمین‌های ما را به زور گرفته است. دادگستری وقت بخش کوچکی از این زمین‌ها را به آنان برگرداند، بنابه تصویب قانون املاک واگذاری در مجلس شورای ملی قرار براین بود تا املاک به صاحبان اصلی آن بازگردد اما بخش بزرگی در تملک بنیاد پهلوی باقی ماند. با نوادگان این افراد نیز گفت‌وگوهایی داشتیم.
«ثبت با سند برابر نیست» این مجموعه در 8 قسمت 50 دقیقه‌ای از 2 تا 10 اسفند هر شب (به جز جمعه) ساعت 19 از شبکه مستند پخش خواهد شد و بازپخش آن ساعت 24 و روز بعد ساعت 12:30 خواهد بود.
