حضرت امام خمینی(س) در روز سوم اسفندماه سال 1367 با صدور پیامی خطاب به روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمه جمعه و جماعات که منشور روحانیت نام گرفت، استراتژی نظام جمهوری اسلامی ایران و رسالت حوزه‌های علمیه را تعیین کردند. یکی از مواردی که امام همواره نسبت به آنها هشدار داده اند جریانات متحجر و مقدس مآبی است که از اهداف روحانیت بی اطلاع هستند.
در همین ارتباط یک عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم معتقد است حوزه باید سنتی بوده و متحجرانه عمل نکند. سنتی یعنی اینکه حوزه ها هیچ وقت وابسته به نیرویی نباشند و باید به تمام معنا آزاد باشند.
آیت الله علی اکبر مسعودی خمینی در سالروز صدور منشور روحانیت از سوی امام خمینی در پاسخ به این سوال که حوزه ها در سه دهه اخیر چه اقداماتی برای مقابله با آنچه جریان متحجر درون خود خوانده شده و مورد عتاب امام هم بوده، انجام داده اند، اظهار داشت: بحث جریان متحجر در درون حوزه ها بسیار طولانی است و به نظرم بهتر است سوال طور دیگری پرسیده شود تا عده ای ناراحت نشوند.
وی افزود: امروز دیگر تحجر به معنای سابق خود وجود ندارد. بلکه مساله اساسی حوزه ها در مورد دیگری خلاصه می شود. از روزی که با امام آشنا شدم تا زمانی که ایشان از دنیا رفتند می دیدم به این موضوع توجه داشتند که حوزه علمیه قم نباید به هیچ دسته، گروه، مقام و دولتی وابسته باشد ولو دولت اسلامی.
آیت الله مسعودی خمینی ادامه داد: حوزه علمیه قم باید به تمام معنا آزاد باشد و مانند سابق عمل کند. نباید از هیچ کجا حقوقی دریافت کند. به طور کلی حوزه نباید مدرک صادر کرده و امتحاناتی مشابه دانشگاه ها برگزار کند. این مسائل در زمانه امروز باعث تعجب بسیاری شده است.
وی گفت: امام در سخنان خودشان این مسائل را صراحتا مطرح فرموده اند. ایشان در این باره گفته اند که «لازم است علما و مدرسین محترم نگذارند در درسهایی که مربوط به فقاهت است و حوزه‌های فقهی و اصولی از طریقه مشایخ معظم که تنها راه برای حفظ فقه اسلامی است منحرف شوند، و کوشش نمایند که هر روز بر دقت ها و بحث و نظرها و ابتکار و تحقیقها افزوده شود؛ و فقه سنتی که ارث سلف صالح است و انحراف از آن سست شدن ارکان تحقیق و تدقیق است، محفوظ بماند»(صحیفه امام جلد21 صفحه425) یا این جمله که حوزه علمیه قم به تحصیلات علوم اسلامی بالاخص فقه فقها فعالیت کامل مبذول دارند و روش هزار ساله فقهای شیعه را همچنان ادامه دهند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان داشت: امام در جاهای دیگر نیز فرموده اند که حوزه باید سنتی بوده و متحجرانه عمل نکند. سنتی یعنی اینکه حوزه ها هیچ وقت وابسته به نیرویی نباشند و باید به تمام معنا آزاد باشند. متأسفانه در حوزه وضعی پیش آمده که عده ای بسیار تندرو و در مقابل نیز عده ای بسیار کندرو شده اند، در حالی که هر دو این ها درست نیست.
وی بیان کرد: حوزه باید میانه رو باشد و به هیچ وجه نباید از نظر فکری، حقوقی و مالی وابسته به هیچ قدرت و نظامی باشد. چنانچه گفتم حوزه ها نباید مدرک گرا شوند. صدور مدرک برای علما معنا ندارد. مگر علمای اعلامی که داریم مدرک داشته اند؟ من با این مسائل مخالف بوده و هستم به این دلیل که امام مخالف بوده اند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: امام همواره فرموده اند که فقه سنتی جواهری را به هیچ عنوان از دست ندهید. حدود 70 سال از وقتی که من به قم آمده ام می گذرد در ظرف این مدت علمای زیادی به قم آمده اند، نام اغلب آنهایی که شما شنیده اند نظیر علامه طباطبایی، مرحوم امام، آقایان بهجت، محمد تقی خوانساری، اراکی، گلپایگانی و سایر علمای بزرگ اسلام هستند که هیچکدام از آنها به صورت کلاسیک درس نخوانده اند و مدرکی نداشته اند.
وی بیان کرد: اخیرا آقایان امینی اصفهانی، کبیری و مصباح یزدی و... فوت شدند، کدام یک از این آقایان مدرک گرفته بودند؟ آنها در سایه علم و عمل و آنچه خدای متعال گفته به کمالات بالا رسیدند. امام با جریانی که وجود آورد و انقلابی که انجام داد ثابت کرد از هیچ کس جز خدای متعال ترس و واهمه ای ندارد. لذا حوزه باید این گونه افرادی را تربیت کند وگرنه اگر کسی می خواهد با ورود به حوزه به دنبال مدرک باشد که دانشگاه فراوان است، چرا وارد حوزه می شود؟
آیت الله مسعودی خمینی گفت: تاکید امام بر رعایت فقه جواهری در حوزه ها را شاهد بودیم. فقه جواهری یعنی اینکه هر انسانی باید خودجوش از درون خودش مسائل را بررسی کند و کتاب بنویسد و مانند شیخ انصاری ها به وجود آورد.
وی با عبث خواندن اقداماتی که طی سال های اخیر در راستای تلفیق و شبیه سازی حوزه ها و دانشگاه ها انجام شده، گفت: این اقدام موجب شده حوزه ها از پیشرفت باز بمانند. امام می فرمایند: «آنچه باعث آرامش انسان ها و آرامش قلوب است وارستگی از دنیا و تعلقات آن است که با ذکر و یاد دائمی خدای متعال حاصل می شود.»(صحیفه امام جلد18 صفحه 510) حوزه باید این گونه باشد و افرادی این گونه را تربیت کند نه اینکه عده ای در آن به دنبال گرفتن نمره و پایان نامه نویسی باشند. باز هم تاکید می کنم که حوزه ها نباید چنین باشند امیدوارم خداوند توفیقی دهد تا بتوانیم در راه راست قدم برداریم.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پایان گفت: یکی از راه های استقلال حوزه نیز همین است که بگوییم اگر کسی می خواهد درس بخواند و مدرک بگیرد به دانشگاه رود و هر کس که دنبال مدرک نیست و می خواهد خودش را در عمل و با داشتن علم بدون مدرک نشان دهد، به حوزه بیاید. چنانچه سابقا هم این طور بود که افراد وقتی در کسب علم و درس و عمل تلاش می کردند دیگران متوجه شایستگی آنها می شدند و علمای ما همگی این گونه بوده اند.
216216
