رئیس کانون وکلای استان و عضو هیات علمی گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد به تشریح برخی حقوق دانش‌آموزان پرداخت.
عباس شیخ الاسلامی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه دانش‌آموز، آموزش و پرورش و مدرسه بر یکدیگر حقوقی دارند، عنوان کرد: این حقوق گاهی در قانون اساسی، گاهی در قوانین عادی و گاهی در بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌ها آمده است.
وی با یادآوری اینکه پرداختن به مساله حقوق دانش‌آموزان بر آموزش و پرورش و مدرسه نیازمند به بحث جامعی در این خصوص است، افزود: حقوقی که در قانون اساسی به نظر می‌آید دانش‌آموزان دارند، جزو حقوق ملت است. ملت عنوان بزرگی است که دانش‌آموزان در آن قرار می‌گیرند.
عضو هیات علمی گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد با بیان اینکه بر اساس اصل ۳۰ قانون اساسی، باید حق تحصیل رایگان تا پایان مقطع متوسطه رعایت شود، تشریح کرد: متاسفانه پس از انقلاب این حق از بین رفته است. ما دانش‌آموزان را طبقه‌بندی کردیم و آموزش رایگان را فقط برای گروه محروم گذاشتیم. بنابراین قشری که وضعیت مالی خوبی داشتند به سمت مدارس غیرانتفاعی با عناوین مختلف رفتند که قاعدتا از محیط بهتر و امکانات بیشتری بهره‌مند شدند. این موضوع علاوه بر اینکه خلاف اصل ۳۰ قانون اساسی بوده، خلاف اصل برابری انسان‌ها دربرابر قانون و امکانات نیز است؛ بنابراین باید دولت سعی در ایجاد برابری کند.
شیخ‌الاسلامی با اشاره به ایجاد تبعیض ناروا در تحصیل، ادامه داد: ما قبل از انقلاب همه در یک نوع مدرسه درس می‌خواندیم. مدارس به گونه‌ای نبود که بتوانیم افراد را طبقه‌بندی کنیم. مدارس در دسترس بود و هرکس به نزدیکترین مدرسه به محل زندگی خود مراجعه می‌کرد. چیزی به نام سرویس مدارس نداشتیم. در حال حاضر حق آموزش رایگان و تساوی در آموزش از بین رفته و تبعیض جایگزین آن شده است که خلاف اصل ۳ قانون اساسی است.
وی خاطرنشان کرد: مهمترین حقی که می‌توان به عنوان حقوق ضایع شده دانش‌آموزان نام برد حق تحصیل رایگان، حق تساوی بهره‌برداری افراد از امکانات دولتی است. مشاهده می‌کنیم که در این خصوص تبعیض ایجاد شده است. بر اساس آمارهای آموزش وپرورش بسیاری از دانش‌آموزانی که موفق به کسب رتبه‌های خوب در رشته‌هایی مثل پزشکی می‌شوند، افرادی هستند که در قشر برخوردار بوده و در مدارس خوبی تحصیل می‌کنند.
رئیس کانون وکلای استان با بیان اینکه امروزه در مشهد تبعیض قابل مشاهده است، افزود: برخی خانواده‌ها برای اینکه دانش‌آموزشان در رشته‌ای مثل پزشکی قبول شود فرزند خود را به عنوان مثال در مدرسه‌ای در شاندیز ثبت نام می‌کنند تا از مزایای منطقه ۳ استفاده کنند و شانس بیشتری برای قبولی داشته باشند. بنابراین این حربه‌ها نسبت به قانون باعث شده است ما صحبت از تضییع حقوق دانش‌آموزان ببریم.
شیخ‌الاسلامی با یادآوری اینکه حق احترام دیگر حقی است که دانش‌آموزان در مدارس دارند، گفت: دانش‌آموزان آیندگان جامعه هستند و باید با این افراد با احترام بیشتری رفتار شود. این درحالی است که ملاحظه می‌شود در برخی مدارس، معلمان در کلاس به دانش‌آموزی بی‌احترامی می‌کنند.
وی با بیان حق شادی به عنوان حق دیگر دانش‌آموزان به مدارس، تصریح کرد: متاسفانه مدارس ما چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب این حق را از دانش‌آموزان سلب کرده و دروس سخت و آزمون‌ها وکنکور باعث شده دانش‌آموزان ما از این حق محروم شوند و دیگر بچگی نکنند.
عضو هیات علمی حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد افزود: ۲ ساعت کلاس ورزش در هفته فاجعه است. اگر من وزیر آموزش و پرورش باشم حداقل در هفته معادل درسی که دانش‌آموز می‌خواند ورزش می‌گذارم. خیلی از دروسی که ما در دوران دبستان و دبیرستان خواندیم در زندگی‌مان هیچ اثری نداشته اما شادابی روحمان از بین رفته است.
شیخ‌الاسلامی خاطرنشان کرد: حق بر ورزش، حق بر تفریح و حق بر مهارت‌های زندگی از حقوق دانش‌آموزان است. به ما مهارت‌های زندگی یاد ندادند. عدم یادگیری و آموزش بخشی از دلایل اینکه در جامعه و در مساله‌ای مثل رانندگی حق یکدیگر را ضایع می‌کنیم است.
وی با اشاره به اینکه ما یاد نگرفته‌ایم چگونه مدیریت هزینه‌ها را داشته باشیم، اظهار کرد: یکی از کلاس‌ها در برخی مدارس این است که ۱۰۰دلار به دانش‌آموز می‌دهند و از او می‌خواهند با این مبلغ خرید کند و بر اساس دقتی که در خرید داشته باشند نمره می‌دهند.
رئیس کانون وکلای استان در خصوص حق تحصیل افراد جامعه گفت: حق تحصیل به معنای آن است که معلومات خوبی در اختیار دانش‌آموزان قرار داده شود. گاهی مشاهده می‌شود افرادی که معلم هستند هنوز خودشان معلومات لازم را برای تدریس ندارند؛ به عنوان مثال معلمان زبان انگلیسی داریم که هنوز خودشان انگلیسی و تدریس آن را نمی‌دانند. یکی از حقوق دانش‌آموزان این است که بهترین افراد معلم شوند. به نظر من اگر روزی در این کشور بخواهد حق دانش‌آموزان رعایت شود باید حقوق معلمان از اساتید دانشگاهی بالاتر باشد؛ زیرا اساتید دانشگاهی نمی‌توانند شخصیت افراد را تغییر دهند ولی معلم می‌تواند پیشگیری زودرس کرده و اگر فردی قوی باشد می‌تواند تقوا، انسانیت، بردباری و مدارا را در دانش‌آموزان تقویت کند.
شیخ‌الاسلامی ادامه داد: همانطور که ما برای خلبانی کلی گزینش داریم و هر فردی نمی‌تواند خلبان شود برای معلم باید بیشتر از آن گزینش کنیم. بهترین، قوی‌ترین، باسوادترین و با فرهنگ‌ترین افراد جامعه باید معلم شوند. لازمه این مساله نیز بازنگری در تامین حقوق و امکانات معلمان، است.
وی با بیان حق شنیده شدن به عنوان دیگر حق دانش‌آموزان یادآور شد: ما در مدارسمان بیشتر حرف می‌زنیم و بیشتر سخنرانی می‌کنیم. دانش‌آموز باید شنیده شود.
عضو هیات علمی گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد تصریح کرد: دیگر حق دانش‌آموز حق کشف استعدادهای او است. این مساله‌ای است که علاوه بر آموزش و پرورش توسط خانواده‌ها نیز انجام می‌شود. حق کشف استعداد از حقوق دانش‌آموز است که بر اساس آن باید کاری کنیم دانش‌آموز از همان ابتدا بتواند استعدادهای خود را شناسایی کند و آموزش و پرورش به کشف استعدادهای دانش‌آموز کمک کند.
شیخ‌الاسلامی در مورد حق تحصیل دانش‌آموزان در مدرسه استاندارد، تشریح کرد: مشاهده می‌کنیم که خانه‌هایی ۲۰۰متری یا ۲۵۰ متری را در کوچه پس کوچه‌ها مدرسه کرده‌اند. این محل‌ها نه فضایی برای بازی و نه کلاس‌هایی به صورت استاندارد دارد.
وی با بیان اینکه بزرگترین قطعه زمین‌ها باید مدارس باشند، اضافه کرد: آموزش و پرورش زمین‌های آموزشی را نمی‌خرد و این زمین‌ها به کاربری‌های مسکونی تبدیل می‌شوند. ما در طرح‌های جامع و طرح‌های تفصیلی نیز فراموش کرده‌ایم که مدرسه و دانشگاه باید فضای استاندارد داشته باشد. در حال حاضر بعضا بچه‌های ما از این فضاها محروم هستند.
رئیس کانون وکلای استان افزود: این موضوع به خصوص در مدارس غیرانتفاعی مشاهده می‌شود که کاربری‌های مسکونی را به مدارس تبدیل کرده‌اند؛ به دلیل اینکه هدف این مدارس پیروزی در رقابت بی‌نتیجه کنکور و آزمون‌ها است، بچه‌هایی افسرده را می‌بینیم که از این مدارس خارج می‌شوند. این در حالی است که در گذشته مدارس فضایی باز و گسترده بود، علاوه بر آن در بیرون مدرسه نیز شور و شوق زیادی مشاهده می‌شد. امروزه بسیاری از ما برای اینکه مشکلی برای بچه‌هایمان پیش نیاید برای آنها سرویس مدارس گرفته‌ایم و آنها را از تفریحات راه مدرسه که بسیار آموزنده بود، محروم کرده‌ایم.
شیخ‌الاسلامی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه دانش‌آموزان نسبت به یکدیگر چه حقوقی دارند؟ تاکید کرد: شاید مهمترین حقی که ما یاد نگرفته‌ایم حق احترام به یکدیگر است. ممکن است به دلایلی چون مسخره کردن و اسم گذاشتن بر یکدیگر، حضور در مدرسه برای یک دانش‌آموز موجب ناراحتی بوده و باعث شود از محیط مدرسه گریزان باشد.
وی افزود: کمک به رشد یکدیگر از حقوق دانش‌آموزان نسبت به هم است. کمک و مشارکت و مساعدت به یکدیگر و همچنین حق احترام و کمک به رشد از دیگر حقوق مهمی است که دانش‌آموزان باید نسبت به یکدیگر رعایت کنند.
عضو هیات علمی گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در خصوص حق مدرسه بر دانش‌آموز، اظهار کرد: پذیرفتن قوانین مدرسه و مشارکت در امور مدرسه از جمله مواردی است که می‌توان در این رابطه نام برد. دانش‌آموزان باید در مدیریت مدرسه دخالت داشته باشند.
شیخ‌الاسلامی با اشاره به پارلمان دانش‌آموزی که در مدارس تشکیل می‌شود، گفت: اینکه برخی تخلفات در مدارس حل و فصل شود و به دادگستری کشیده نشود اتفاق خوبی است. ما در برخی کشورها هیات منصفه‌های دانش‌آموزی داریم. در عین حال دانش‌آموزان و خانواده‌ها باید نظم و قوانین مدارس را بپذیرند و رعایت کنند. یکی از حقوق مدرسه بر دانش‌آموزان و والدین حق مشارکت است که باید در این رابطه دانش‌آموزان و والدین در امور مدرسه مشارکت داشته باشند.
وی در پایان با بیان اینکه کلیه این حقوق به صورت کلی برای آموزش و پرورش صدق می‌کند، گفت: در سطح کلان وزارت آموزش و پرورش و قانون‌گذار باید در این خصوص برنامه‌ریزی و مصوباتی را داشته باشد و در سطح خرد مدیران و مسئولان مدارس باید این سیاست‌ها را پیاده کنند.
رئیس کانون وکلای استان اضافه کرد: موضوع آموزش و پرورش بسیار مهم است و اگر در این دوره سرمایه‌گذاری کنیم و بتوانیم این حقوق را رعایت کنیم، در آینده بسیاری از هزینه‌های ما کاهش پیدا خواهد کرد. به نظر من عبارتی که از قدیم گفته‌اند کاملا درست است که اگر ما یک مدرسه با کیفیت و استاندارد بسازیم در واقع یک زندان را تعطیل کرده‌ایم. ما با رعایت حقوق مربوط به ورزش و سلامتی در مدارس یک بیمارستان را هم می‌توانیم در آینده تعطیل کنیم.
