شاخص‌هایی که برای بررسی عملکردها در یک حوزه یا میزان پیشرفت و پسرفت آن استفاده می‌شود، از جنبه‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد که این مسئله درباره سینما هم صدق می‌کند. از یک سال پیش تاکنون مدیران سینمایی تاکید بسیاری بر رونق سینما دارند و حتی اخیرا اعلام شد که علت اختلال در سامانه مدیریت و فروش اکران سینماها (سمفا) بخاطر استقبال زیاد مردم از فیلم‌های روی پرده سینماهاست.
از ابتدای امسال بعضی فیلم‌های کمدی اکران شده رکوردی قابل توجه از خود به جا گذاشتند و حتی یکی از آن‌ها عنوان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران لقب گرفت که البته در این موضوع باید معیار مقایسه‌ای درستی نسبت به آثار اکران شده در گذشته در اختیار داشت.
با این حال این بحث‌هایی که حول رونق سینما و استقبال زیاد مخاطب می‌چرخد، بهانه‌ای شد تا تعداد مخاطبان سینما از دهه ۶۰ تا به امروز مرور شوند و در کنار آن به تعداد صندلی، سالن و نیز میزان فروش فیلم‌های آن دوران هم اشاره می‌شود.
اطلاعات این گزارش توسط امیرحسین علم‌الهدی - کارشناس سینما- و براساس منابع رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گردآوری شده که پیش‌تر بخشی از آن با محوریت تعداد سالن‌ها منتشر شده بود و این بار گزارش کامل انتشار پیدا می‌کند.
دهه ۶۰ سینمای ایران دورانی است که در آن سینمای پس از انقلاب در حال جان گرفتن است و با شروع جنگ تحمیلی هم نوعی دیگر از فیلم روانه اکران می‌شد.
در آن مقطع سینما پرمخاطب‌ترین دوران خود را در مجموع با فروش بیش از ۴۷۳ میلیون تقطعه بلیت در پایان یک دهه ثبت کرده است. در دهه ۶۰؛ سینما در سال‌های ۶۶ و ۶۹ بیشترین مخاطب را با ۸۰ و ۸۱ میلیون نفر داشت.
فیلم‌هایی همچون «مرز» جمشید حیدری، «دست شیطان» حسین زندباف، «حاجی واشنگتن» علی حاتمی، «مرگ یزدگرد» بهرام بیضایی، «توبه نصوح» محسن مخملباف، «سفیر» فریبرز صالح، «سناتور» مهدی صباغ‌زاده، «کمال‌الملک» علی حاتمی، «بی‌بی‌چلچله» کیومرث پوراحمد، «دونده» امیر نادری، «عقاب‌ها» ساموئل خاچیکیان، «گل‌های داودی» رسول صدرعاملی، «اتوبوس» یداله صمدی، «شهر موش‌ها» محمدعلی طالبی، «اجاره‌نشین‌ها» داریوش مهرجویی، «طلسم» داریوش فرهنگ، «ناخدا خورشید» ناصر تقوایی، «پرنده کوچک خوشبختی» پوران درخشنده، «شاید وقتی دیگر» بهرام بیضایی، «جهیزیه‌ای برای رباب» سیامک شایقی، «دیده‌بان» ابراهیم حاتمی‌کیا، «زرد قناری» رخشان بین‌اعتماد، «روز باشکوه» کیانوش عیاری، «کشتی آنجلیکا» محمد بزرگ‌نیا، «گلنار» کامبوزیا پرتوی، «آخرین پرواز» احمدرضا درویش، «دزد عروسک‌ها» محمدرضا هنرمند، «شب بیست‌ونهم» حمید رخشانی، «خواستگاری» مهدی فخیم‌زاده و «هامون» داریوش مهرجویی ساخته و اکران شدند که اکران برخی از آن‌ها هم به سال اول دهه ۷۰ رسید.
در دهه ۷۰ با تغییراتی که در جامعه و نیز با افزایش نسل جوان رخ داد، فیلم‌های متنوعی اکران می‌شدند ولی رشد مخاطب کم کم با سیر نزولی نسبت به گذشته مواجه می‌شود.
«آپارتمان شماره ۱۳»، «عروس»، «سفر جادویی»، «نیاز»، «آقای بخشدار»، «سلطان»، «سرزمین خورشید»، «شب روباه»، «نابخشوده»، «آژانس شیشه‌ای»، «رنگ خدا»، «غریبانه»، «مرد عوضی» «مهر مادری»، «مرسدس»، «دو زن»، «شوکران»، «آژانس شیشه‌ای»، «اعتراض»، «عروس آتش» و «متولد ماه مهر» تنها چند نمونه اندک از انبوه فیلم‌های قابل توجه این دهه هستند.
«ارتفاع پست»، «دنیا»، «سگ‌کشی»، «شام آخر»، «شب یلدا»، «کاغذ بی‌خط»، «من ترانه ۱۵ سال دارم»، «کلاه قرمزی و سروناز»، «کما»، «شمعی در باد»، «خیلی دور خیلی نزدیک»، «گل یخ»، «مهمان مامان»، «آتش بس»، «به نام پدر»، «میم مثل مادر»، «بی‌پولی»، «اخراجی‌ها» و «درباره الی» از جمله فیلم‌هایی هستند که در دهه ۸۰ ساخته و اکران شدند. در این دهه فیلم «مارمولک» هم مدتی کوتاه روی پرده سینما رفت و اگر توقیف نمی‌شد احتمالا در فهرست پرفروش‌های سینما ثبت می‌شد.
سال ۱۳۸۰ سینمای کشور بیشترین مخاطب را با فروش بیش از ۲۵ میلیون قطعه بلیت داشت .
در دهه ۹۰ شاهد اتفاق‌های تازه در سینما بودیم و در مقطعی موجی از فیلم‌هایی با موضوع‌های مشابه مثل خیانت و مسائل خانوادگی ساخته می‌شد که برخی از آن‌ها با عدم نمایش در برخی سینماها نیز روبرو شدند.
در آن سال‌ها فیلم‌هایی همچون «من همسرش هستم»، «زندگی خصوصی آقا و خانم میم»، «گشت ارشاد»، «قصه‌ها»، «قلاده‌های طلا»، «آرایش غلیظ»، «اشباح»، «رخ دیوانه»، «کوچه بی‌نام»، «نهنگ عنبر»، «۵۰ کیلو آلبالو»، «رگ خواب»، «رسوایی»، «سلام بمبئی»، «آینه بغل»، «خوک»، «چهارراه استانبول»، «شبی که ماه کامل شد»، «عرق سرد»، «رحمان ۱۴۰۰»، «سرخپوست» و «هزارپا» اکران شدند.
بیشترین تعداد تماشاگر در دهه ۹۰، در سال ۱۳۹۷ بود که بیش از ۲۸ میلیون نفر به سینما رفتند.
آمارها در چند سال گذشته با وجود افزایش تعداد سالن‌های سینمایی، با کاهش در تعداد صندلی‌ها و نیز تماشاگر همراه بوده که البته دلایل اصلی آن چندان سینمایی نیست کمااینکه در دهه‌های گذشته این سیر نزولی شروع شده بود.
اما از آغاز سال ۱۴۰۰ تلاش فعالان و دست‌اندرکاران سینما بیش از هر چیز معطوف به برگرداندن مردم به سینما شد که در دوران کرونا به فیلم دیدن در خانه عادت کرده بودند. البته برخی التهاب‌ها فضایی قهری را در مقطعی به وجود آورد ولی از ابتدای امسال سینماداران شرایط را امیدوارکننده توصیف می‌کردند هر چند برخی اهالی سینما معتقدند با توجه به شرایط تولید و میزان صدور مجوزها نباید در خواب خرگوشی فروش خوب چند فیلم باقی بمانیم.
۲۲۰
