به گزارش "ورزش سه"، با برگزاری دیدار تیم‌های گل‌گهر و پرسپولیس، پرونده‌ی نیم‌فصل اول لیگ برتر فوتبال ایران با قهرمانی پرسپولیس بسته شد. دیدار معوقه‌ی دو تیم سیرجانی و تهرانی در حالی در مجموعه‌ی تازه تأسیس شهید قاسم سلیمانی در سیرجان پیگیری شد که شاگردان امیر قلعه‌نویی در صورت کسب ۳ امتیاز، به جمع ۴ تیم بالای جدول راه می‌یافتند و شاگردان یحیی گل‌محمدی هم با کسب یک امتیاز می‌توانستند قهرمان نیم‌فصل شوند.
گلگهریها در روزی که امیر قلعه‌نویی و گادوین منشا را به دلیل محرومیت در اختیار نداشتند، مطابق چند دیدار اخیرشان علی‌رضا حقیقی را هم روی نیمکت داشتند و مهرداد بشاگردی روی خط دروازه‌ی‌شان ایستاده بود. در غیاب منشا و نیمکت‌نشینی پیمان رنجبری، این رضا محمود‌آبادی بود که به ترکیب اصلی گل‌گهر راه یافته بود. بازیکنی که برخلاف پیش‌بینی‌ها، زوج یونس شاکری در خط حمله‌ی سیرجانیها نبود و متمایل به سمت راست کار می‌کرد. این اتفاق باعث شده بود علی‌اصغر عاشوری با آسودگی خاطر بیشتری نسبت به دیدار‌های قبلی به مرکز زمین متمایل شود و عمده‌ی زمان نیمه‌ی اول را در پست ۱۰ سپری کند و گهگاهی هم به شاکری در خط حمله اضافه می‌شد. بنابراین می‌توان گفت گل‌گهر در اکثر دقایق نیمه‌ی اول با آرایش ۱-۳-۲-۴ حمله می‌کرد. در نیمه‌ی دوم و با اضافه‌شدن عرفان افراز به‌جای رضا محمود‌آبادی، آرایش سیرجانیها به همان ۲-۲-۲-۴ همیشگیشان در این فصل بازگشت.
تصویر ۱: آرایش ۲-۲-۲-۴ گل‌گهر؛ علی‌زاده و زنده‌روح دو نفر جلوی مدافعان هستند، صادقی و عاشوری، دو نفر جلوی هافبک‌های دفاعی، کاملاً متمایل به مرکز زمین‌اند، افراز و شاکری در رأس خط حمله‌اند، زکی‌پور از چپ و برزای از راست( در تصویر نیفتاده) کاملاً از جناحین بالا آمده تا عرض لازم را در حملات تأمین کنند.
گل‌گهر در حالت دفاع با آرایش ۲-۴-۴ خطی دفاع می‌کرد و عاشوری و شاکری خط اول دفاعی آن‌ها را تشکیل می‌دادند و محمود‌آبادی و صادقی هم در دو جناح راست و چپ حضور داشتند.
آرایش ۲-۴-۴ خطی گل‌گهر هنگام دفاع
آن سوی میدان، یحیی گل‌محمدی هیچ تغییری در ترکیب برنده‌ی این روز‌های خود ایجاد نکرده بود و بازی را با آرایش ۲-۴-۴ خطی و زوج امیری-عالیشاه آغاز کرد. پرسپولیس به هنگام دفاع هم با همین آرایش دفاع می‌کرد و مطابق معمول سعی داشت با ۵ الی ۶ نفر از جلوی زمین حریف خود را پرس کند.
اضافه‌شدن علی‌زاده یا زنده‌روح( یکی از دو هافبک دفاعی گل‌گهر) به فضای بین دو مدافع میانی، منجر به ایجاد برتری عددی ۳ به ۲ گل‌گهر مقابل خط پرس اول پرسپولیس می‌شد. این مسئله در کنار توانایی بالای دو مدافع میانی سیرجانیها، ابراهیمی و سهرابیان، در کار با توپ باعث شده بود تا پرس پرسپولیس در نیمه‌ی اول چندان مؤثر واقع نشود. هم‌چنین در این مسابقه برخلاف دیدار‌های گذشته، شاهد حمایت ضعیف خط دوم پرس پرسپولیس، متشکل از نعمتی، نوراللهی و پهلوان، از خط اول پرس بودیم که باعث افزایش فاصله‌ی بین خطوط پرسپولیس می‌شد. باز شدن دو مدافع میانی گل‌گهر و بالا بازی کردن آن‌ها، این فرصت را برای برزای و زکی‌پور فراهم می‌کرد تا بسیار نفوذ کنند و مطابق معمول مشارکت بسیار بالایی در حملات این تیم داشته باشند.
هیت‌مپ بهنام برزای از راست به چپ؛ حضور بسیار فعال او در حملات
هیت‌مپ میلاد زکی‌پور از راست به چپ؛ حضور بسیار فعال او در حملات
تمامی موارد بالا باعث شد گل‌گهر علی‌رغم دریافت یک گل روی یک اشتباه در مرکز زمین، بازی پایاپایی را در نیمه‌ی اول ارائه دهد و واکنش‌های حامد لک مانع از گل‌زنی آن‌ها شود.
مشکل پرسپولیس در ضربات شروع مجدد
هفته‌ی پیش و در آنالیز گل‌های سید جلال حسینی با ضربه‌ی سر، به استفاده‌ی درست کادرفنی پرسپولیس از سید جلال در ضربات شروع مجدد اشاره کردیم. اما عجیب آن بود که در این مسابقه و چند دیدار گذشته( مثل دیدار با ذوب‌آهن) خود تیم پرسپولیس به‌صورت یارگیری نفر به نفر از حریفانش در ضربات شروع مجدد دفاع می‌کرد. اگر به تصویر ۵ و ۶ دقت کنید، متوجه می‌شوید که در یک صحنه یارگیری نفر به نفر سرخ‌ها باعث شده یک بازیکن گل‌گهر در تیر دورتر خالی بماند و در صحنه‌ی دیگر هم فضای بسیار زیادی درست جلوی دروازه‌ی پرسپولیس بدون پوشش خاصی ایجاد شود.
یارگیری نفر به نفر پرسپولیس روی ضربه‌ی ایستگاهی و بی‌توجهی آن‌ها به یاری که در تیر دورتر آزاد است.
تصویر ۶: در ناحیه‌ی ۱، یارگیری نفر به نفر بازیکنان پرسپولیس اتفاق افتاده، اما ۳ بازیکن پرسپولیس که خارج از این ناحیه ایستاده‌اند، ناحیه‌ی ۲ را پوشش نمی‌دهند؛ در نتیجه در ریباند کرنر، بازیکن گل‌گهر از همان فضا شوت می‌زند که نوراللهی توپ را از روی خط دروازه بازمی‌گرداند.
گل‌گهر چگونه از هم پاشید؟
در آنالیز بازی پرسپولیس- مس رفسنجان به این مسئله اشاره شد که رفسنجانی‌ها اگرچه توانستند با تشکیل یک ساختار دفاعی مستحکم، مانع از خلق موقعیت پرسپولیس در فاز حمله شوند، اما در فاز انتقال از دفاع به حمله، شاگردان یحیی در عرض ۷ الی ۱۰ ثانیه و با ارسال ۴ الی ۵ پاس، به سرعت می‌توانستند خود را در موقعیت گل‌زنی قرار دهند. در چنین وضعیتی اگر تیم حریف، «ضد پرس» ( Counter press= یعنی تیم حریف بلافاصله بعد از از دست رفتن توپ، شما را تحت فشار قرار دهد) خوبی نداشته باشد، عملاً نخواهد توانست مانع خلق موقعیت شما شود. اغلب تیم‌های فوتبال ایران در این مسئله ضعف دارند و گل‌گهر قلعه‌نویی هم از این قاعده مستثنی نیست. برای مثال در صحنه‌ی گل اول، در دقیقه‌ی ۲۹:۱۵ پرسپولیس در مرکز زمین صاحب توپ شده و ۱۱ ثانیه‌ی بعد و با ارسال تنها ۴ پاس، نوراللهی دروازه را باز می‌کند.
سیرجانیها البته در نیمه‌ی اول به‌لطف «Recovery run» های عاشوری، زنده‌روح، علی‌زاده، برزای و زکی‌پور، موفق می‌شدند به‌موقع به خط دفاع خود بازگردند و حداقل برتری عددی پرسپولیس در فاز انتقال سریعشان از دفاع به حمله را از بین ببرند. برای مثال، در تصویر ۷، با وجود این که دو تیم ابتدا در موقعیت بسیار خطرناک ۳ به ۳ قرار دارند، اما بازگشت سریع محمود‌آبادی، علی‌زاده و ابراهیمی در کنار جای‌گیری درست برزای، در نهایت باعث می‌شود تا ضدحمله‌ی پرسپولیس ره به جایی نبرد.( تصویر ۸) در نیمه‌ی دوم و احتمالاً به دلیل افت بدنی بازیکنان گل‌گهر، این تیم اسیر مشکلی شد که از ابتدای فصل با آن دست و پنجه نرم می‌کند. وقتی تیمی مثل گل‌گهر با دو مدافع کناری بسیار رونده، زکی‌پور و برزای، کار می‌کند( درست مشابه آرنولد و رابرتسن در لیورپول)، نیاز است تا هافبک‌های دفاعی این تیم توان هوازی و بی‌هوازی بسیار بالایی داشته باشند تا بتوانند به‌سرعت برگردند، یکی از این دو هافبک دفاعی به فضای بین دو مدافع در حالت انتقال از حمله به دفاع اضافه شود تا دو مدافع میانی کمی در عرض زمین باز شوند و بتوانند جای خالی مدافعان کناری را پوشش دهند. اما این اتفاق در تیم گل‌گهر دیده نمی‌شود و حتی در صحنه‌هایی که هافبک‌های دفاعی وظایفشان را به درستی انجام داده‌اند، مدافعان میانی در بحث پوشش ناتوان ظاهر شده‌اند. در صحنه‌ی گل دوم و سوم پرسپولیس( تصاویر ۹، ۱۰، ۱۱ و ۱۲) این موضوع کاملاً مشخص است. هم‌چنین به‌نطر می‌رسید سیرجانیها بعد از دریافت گل سوم کاملاً بازی را به حال خود رها کرده‌اند. اگر به صحنه‌ی گل چهارم پرسپولیس دقت کنید( تصویر ۱۳)شاهد ساختار دفاعی از هم‌گسیخته‌ی گلگهریها هستید که فضاهای پرشماری را در اختیار تیم پرسپولیس گذاشته است.
تصویر ۷: ضدحمله‌ی سریع پرسپولیس و ایجاد موقعیت ۳ به ۳
تصویر ۸: بازگشت به‌موقع بازیکنان گل‌گهر و دفع موقعیت خطرناک پرسپولیس توسط برزای
تصویر ۹: زکی‌پور پست خود را ترک می‌کند تا روی نعمتی فشار بگذارد، اما نعمتی درست جای خالی زکی‌پور پاس خود را ارسال می‌کند.
تصویر ۱۰: عالیشاه در کورس طولانی خود سهرابیان را شکست می‌دهد، علی‌زاده و زنده‌روح هم تازه مشغول بازگشت به دفاع هستند.
تصویر ۱۱: در این صحنه، سعید الهویی، دست‌یاز امیر قلعه‌نویی، بر سر یونس شاکری فریاد می‌زند تا از همان‌جا روی شیری فشار بگذارد، اما تأخیر شاکری در اجرای این وظیفه باعث می‌شود شیری یک و دوی بلندی را با نعمتی شکل دهد.
تصویر ۱۲: در ادامه‌ی آن یک و دو، می‌بینید که باز هم زکی‌پور جا مانده، علی‌زاده هم برای پوشش حضور ندارد، حضور زنده‌روح در فضای بین دو مدافع میانی، به سهرابیان اجازه‌ی متمایل شدن به چپ را می‌دهد اما او هم نمی‌تواند شیری و در ادامه نعمتی را مهار کند.
تصویر ۱۳: آرایش ۲-۴-۴ گل‌گهر به هنگام دفاع که نه فشردگی طولی دارد، نه فشردگی عرضی؛ در نتیجه فضاهای بسیاری( دایره‌ها) برای تیم پرسپولیس ایجاد می‌شود، سید جلال حسینی هم با یک پاس قطری مهدی شیری را در یکی از این فضاها صاحب توپ می‌کند تا دروازه برای بار چهارم باز شود.
احسان پهلوان؛ ستاره‌ی پنهان این روز‌های پرسپولیس
بازیکنی که پیوستن او به پرسپولیس انتقادات زیادی را برانگیخت و در طول این نیم‌فصل هم تنها ۲ پاس گل را در دربی صادر کرده است، اما عملکردی استثنایی در فاز تدافعی داشته است. این در‌حالیست که پهلوان به عنوان هافبک چپ سرخ‌ها، نسبت به سایر بازیکنان کم‌تر در موقعیت کنش‌های دفاعی قرار می‌گیرد و با توجه به جثه‌ی کوچکش، قدرت بدنی خاصی هم ندارد. با این حال او مقابل گل‌گهر، مطابق آمار مجموعه‌ی «یازده»، ۱۲ اکت دفاعی( شامل ۸ تکل، ۱ قطع توپ و ۳ بار تصاحب توپ دوم) داشت و در میان تمام بازیکنان پرسپولیس از حیث اکت‌های دفاعی در جایگاه سوم ایستاد. هم‌چنین پهلوان با ۸ تکل موفق، بیشترین تکل موفق را در میان تمام بازیکنان زمین زد و نفر دوم بعد از او، میلاد سرلک با ۴ تکل بود.
۱۵ بازی و ۳۰ امتیاز؛ یحیی گل‌محمدی و کادرش علی‌رغم تمام مشکلات مدیریتی، جدایی تأثیر‌گذار‌ترین بازیکنان، مشکلات روحی بعد از شکست در فینال لیگ قهرمانان آسیا و فراز و فرود‌هایی که در نتایج این نیم‌فصل سپری کردند، موفق شدند سرخ‌ها را به میانگین قهرمانی ۲ امتیاز در هر بازی برسانند و با ۲ امتیاز اختلاف نسبت به سپاهان، صدرنشین نیم‌فصل شوند. این پاداش کادرفنی است که راه سازش را در برابر مشکلات برگزید و به دانش خود اکتفا کرد؛ پس از وحید امیری و امید عالیشاه، دو بال چپ فوتبال ایران، یک زوج ویران‌گر ساخت و از پست ۸ تخریبی چون احمد نوراللهی، یک گل‌زن درجه یک!
نویسنده: علی کمانگری
