به گزارش ایسنا، دکتر پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزیر علوم در افتتاحیه نخستین همایش ملی «مرجعیت علمی» که صبح امروز ۲۹ آبان‌ماه با حضور دکتر محمدعلی زلفی‌گل؛ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر بهرام عین‌اللهی؛ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و دکتر سید سروش قاضی‌نوری؛ ریئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در مرکز همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی برگزار شد، با اشاره به سیاست‌های ابلاغی رهبری در سال ۹۳ در حوزه علم و فناوری، اظهار کرد: ایشان جهاد مستمر علمی با هدف کسب مرجعیت علم و فناوری در جهان را اولین نکته در این سیاست‌ها دانسته‌اند و در ذیل لوازم رسیدن به آن را مشخص کرده و نقشه راهی برای تحقق آن بیان کردند. آغاز هم‌اندیشی ملی تحقق مرجعیت علمی با محوریت مرکز آثار نشر مقام معظم رهبری صورت گرفت.
وی با بیان اینکه یکی از وجوه مرجعیت علمی بحث برتری علمی است، گفت: بخش دیگری در لایه پاسخگویی اجتماعی و بازخورد آن در اجتماع ظهور و بروز می‌یابد و بخش دیگر ارزش افزوده اقتصادی و کارآفرینی است.
دبیر شورای عالی عتف ادامه داد: مدل مفهومی چند سطحی مرجعیت علمی مستخرج از بیانات رهبری؛ شامل بخش‌های مختلفی مانند مداخله، مراقبه، زیرساخت، نهادسازی، راهبری و مداقه است که مرجعیت علمی زبان فارسی از زیرمجموعه‌های بخش‌های این مدل است.
وی با اشاره به آمارهای علمی کشور، گفت: جایگاه ایران در پایگاه نمایه‌سازی اسکوپوس ۱۵ و در وب آو ساینس ۱۷ است، در ۲۰ سال از رتبه ۵۳ به ۱۵ رسیدیم، ولی چند سال است که روی رتبه ۱۵و ۱۶ باقی مانده‌ایم. همچنین از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۲ در اسکوپوس ۷۴ میلیون و ۲۳۱ هزار سند از کل دانشمندان دنیا ثبت شده است و ایران در حوزه شیمی رتبه ۱۴، در مهندسی شیمی ۱۵، ولی در حوزه هنر و علوم انسانی رتبه ۴۴ را دارد که باید برای بهبود آن تلاش کرد.
صالحی در مورد رتبه علم در کشورهای اسلامی، توضیح داد: ایران در اسکوپوس رتبه اول و در وب آو سانس رتبه دوم بعد از ترکیه را دارد. اگر بخواهیم در برنامه هفتم به رتبه چهاردهم جهان برسیم، کشورهای رقیب ما عربستان سعودی و ترکیه در کشورهای اسلامی هستند و کشور رقیب ما در کل جهان هلند است.
استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به یکی از بحث‌های مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت گسترش زبان فارسی به عنوان یکی از زبان‌های علمی جهان، گفت: بر این اساس هر کس خواست تازه‌های علمی جهان را فرا گیرد، باید مجبور باشد زبان فارسی را یاد بگیرد. امروز ۸۲۷ نشریه داخلی در حوزه علوم انسانی منتشر می‌شود که باید برای نمایه‌سازی آن‌ها تلاش کرد.
معاون پژوهشی وزیر علوم درباره تعداد مجلات نمایه شده ایران، گفت: در نمایه اسکوپوس ۳۶۴ مجله از ایران نمایه شده که از این تعداد ۱۹۵ مجله متعلق به وزارت بهداشت و ۱۵۱ مجله متعلق به وزارت علوم و از این تعداد ۱۳ نشریه فارسی است.
به گفته وی، پایگاه مجلات با دسترسی باز موسوم به دواج/DOAJ پیش‌نیاز نمایه شدن در اسکوپوس و وب آو ساینس است. به همین دلیل تلاش شده نشریات داخلی در دوآج نمایه شوند و امروز ۸۳۳ مجله از جمهوری اسلامی نمایه شده است، فقط در سال ۲۰۲۳ از نظر تعداد مجلاتی که در دوآج نمایه شده، ایران رتبه چهارم را از بین ۱۳۹ کشور در این پایگاه دارد.
وی افزود: همچنین ایران سال گذشته رتبه نهم از نظر تعداد مجلات را داشته است، زبان فارسی در میان ۸۰ زبان در دواج، نهمین زبان دواج است. در مجموع ۴۳۲ مجله زبان فارسی و ۴۴۴ مجله انگلیسی در این پایگاه نمایه شده است.
دبیر شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری به رابطه بین هزینه تحقیق و توسعه و رشد اقتصادی کشورها اشاره و تاکید کرد: تولید ناخالص داخلی ما وابسته به نفت و مواد معدنی خام است؛ ولی پیچیدگی اقتصادی به این معناست که چطور می‌توان تولید ناخالص داخلی را با ساخت سخت افزارها و فناوری‌های پیچیده و پیشرفته افزایش داد؛ بنابر این نباید فریب تولید ناخالص داخلی بالا را بخوریم. عربستان نیز تولید ناخالص داخلی بالایی دارد که از فروش نفت حاصل می‌شود.
وی ادامه داد: همچنین در سال ۲۰۲۰ بر مبنای شاخص پیچیدگی اقتصادی، ژاپن دارای شاخص پیچیدگی اقتصادی ۲.۴۸، عربستان دارای شاخص ۷۴ درصد و ایران دارای شاخص منفی ۳۵ درصد بوده است. در حالی‌که دانشگاه‌ها توانایی تحقق بهترین پیچیدگی اقتصادی را دارند.
وی با اشاره به دیدار روز گذشته مقام معظم رهبری از دستاوردهای هوافضای سپاه در پهپادها، گفت: در این دیدار اشاره شد توانمندی‌های موشکی و پهپادی با همکاری دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به دست آمده است که نشان از توانمندی‌های پژوهشگران دارد.
استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به بودجه تحقیق و توسعه در برنامه ششم توسعه گفت: در این برنامه، بخش پژوهش باید ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی بودجه را به خود اختصاص می‌داد که ۲ درصد از بخش دولتی و ۲ درصد از بخش خصوصی ناشی شود که تا کنون بودجه بخش دولتی اصلاً محقق نشده است.
وی تاکید کرد: مرجعیت علمی بدون حمایت مالی محقق نمی‌شود، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به نحو احسن نیروهای انسانی تولید می‌کنند که در همه جای دنیا هم در این زمینه می‌شنویم و گفته می‌شود.
صالحی تاکید کرد: کشش بازار ما با پیچیدگی اقتصادی پایین، توانایی جذب ظرفیت دانشگاه‌ها را ندارد و ما باید ظرفیت تقاضا را به سمت تعادل ببریم. همچنین قوانین خوبی داریم که اجرا نشده؛ مانند ۴ درصد بودجه تولید ناخالص داخلی و اگر بتوانیم در اجرای قوانین فعال شویم، مرجعیت علمی که خواست مقام معظم رهبری است، محقق می‌شود.
انتهای پیام
