حجت‌الاسلام علی نوریجانی با حضور در خبرگزاری ایسنا به چند سوال درباره سواد رسانه‌ای و بایدها و نبایدهای آن پاسخ داد.
فرهنگ مرزعه کاشت گندم نیست!
در ابتدای این نشست، درباره وضعیت آموزش سواد رسانه‌ای در کشور و همچنین همایش‌ها و جلساتی که توسط بخش دولتی با موضوع سواد رسانه‌ای برگزار می‌شود، پرسش‌ها و نکاتی مطرح شد.
رییس باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه‌ای یونسکو ایران در این‌باره گفت: بحث درباره حوزه فرهنگ یا اجتماع، با بحث درباره حوزه کاشت گندم متفاوت است. یعنی وقتی که می‌خواهیم تغییری در حوزه فرهنگ ایجاد شود، باید آن را در یک بازه زمانی ببینیم. در حوزه انسانی یا فرهنگی این‌گونه نیست که دستور بدهی یه دکمه را بزنند و اتفاقی بیفتد!
او ادامه داد: چیزی که ما می‌توانیم درک کنیم، آثار این حرکت‌ها و اتفاقات است. برگزاری کلاس، کارگاه و... در واقع ابزارهای بالا بردن سواد در ملت‌هاست. یادمان نرود که ما با آدم‌ها سر و کار داریم.
نوریجانی سپس تصویب بودجه برای ارتقای سواد رسانه‌ای در لایحه برنامه هفتم توسعه کشور را مثبت ارزیابی و خاطرنشان کرد: بعد از این همه سال که از انقلاب اسلامی گذشته است، تازه شنیده‌ایم که به طور خیلی مختصر و محدود، مجلس شورای اسلامی در لایحه برنامه هفتم توسعه کشور، به بودجه مورد نیاز برای حوزه سواد رسانه هم فکر کرده است.
از هر کارمندی بپرسی می‌گوید ۱۰۰۰ ساعت آموزش دیده است؛ اما...
رییس باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه‌ای یونسکو ایران سپس در پاسخ به سوالی درباره اینکه دولت چقدر می‌تواند در ارتقای سواد رسانه‌ای مهم باشد، بیان کرد: اگر به محل کار خیلی از ما در سازمان‌های دولتی یا غیردولتی مراجعه کنید و از افراد بپرسید که چقدر آموزش دیده‌ای، مثلا می‌گوید ۱۰۰۰ ساعت! مگر ۱۰۰۰ ساعت اصلا کارمند بوده‌ای؟! مثلا این ۱۰۰۰ ساعتی که آموزش دیده‌ای به درد کجا می‌خورد و چه گره‌ای از مشکلات باز می‌کند؟
وی افزود: بحث درباره حوزه سواد مانند همین سوال است. حوزه آموزش سواد رسانه، الان یک موضوع میان‌رشته‌ای است. یعنی دیگر از آن تعریف ساده سواد رسانه‌ای که در گذشته مدام به آن اشاره می‌شد، عبور کرده‌ایم. سواد رسانه‌ای الان شامل موضوعات اختصاصی و تخصصی در حوزه علوم شناختی، کودک و نوجوان، خانواده و... است که با هم تفاوت زیادی دارند. این موضوعات حتی برنامه درسی و زاویه نگاه متفاوتی دارند.
نوریجانی سپس با اشاره به انتظاراتی که از ارتقای سواد رسانه‌ای در کشور وجود دارد، تصریح کرد: برای تحقق این انتظارات، باید تلاش همگانی صورت بگیرد. ما به نهضت سواد رسانه‌ای مانند نهضت سوادآموزی نیاز داریم. اگر امثال ما وارد این نهضت نشویم، قاعدتا آن‌هایی که باید فیلم و تئاتر بسازند، عکس بگیرند، از ابزار داستان و قصه استفاده کنند، وارد این حوزه نمی‌شوند و احساس نمی‌کنند که این ابزار و این عرصه می‌تواند باری از روی دوش مخاطب بردارد.
ما تهدید سواد رسانه‌ای را با گوشت و پوست درک نکرده‌ایم!
رییس باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه‌ای یونسکو ایران با اشاره به اینکه ساختار دولتی باید تهدیدهای عدم توجه به سواد رسانه‌ای را درک کند، گفت: هنوز بسیاری از دولت‌ها در حوزه سواد رسانه‌ای احساس جدیت نکرده‌اند. اینکه می‌بینید مثلا پارلمان امریکا سکوی «تیک تاک» را نقد و بررسی می‌کند به اصطلاح خودشان محاکمه می‌کنند، مفهومش این است که در دولت ایالات متحده امریکا، موضوع سواد رسانه‌ای جامعه، تاثیر پلتفرم‌ها یا تاثیر الگوریتم‌های هوش مصنوعی جدی گرفته شده است؛ موضوعاتی که می‌تواند منافع جمعی و مردمی و یا حتی منافع حکومت را به خطر بیاندازد و به همین جهت تلاش می‌کنند در روند آن و نقش آفرینی کنند.
نوریجانی سپس با تاکید بر اینکه سواد رسانه‌ای در ایران هنوز جا نیفتاده است، بیان کرد: ما در جمهوری اسلامی هنوز این تهدید را با گوشت و پوست و استخوان‌مان درک نکرده‌ایم؛ حتی در حوزه انتقال خبر هم گاهی انتقالِ درست خبر را درک نکره‌ایم.
او یاداور شد: یکی از جدی‌ترین علل حوادثی که سال گذشته اتفاق افتاد، این بود که ما دیتا (Data) را داشتیم، اما آن را به موقع منتشر نکردیم. گذاشتیم آن را زمانی منتشر کردیم که دیگه ارزش نداشت. روایت قالب ساخته شده بود. حتی دستگاه‌هایی در دنیا قضاوت‌های خودشان را راجع‌به ما کرده بودند و حتی افکار عمومی افراد خاص نسبت به به نیروی انتظامی شکل گرفته بود و دیگر کسی نمی‌توانست آن را عوض کند. حتی در جایی مانند شهر قم که همیشه از ارکان رسمی نظام دفاع می‌کند، نسبت به نیروی انتظامی و وقایع 1401، یک شبهه‌ای شکل گرفته بود.
رییس باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه‌ای یونسکو ایران در پایان با تاکید بر نقشی که سواد رسانه‌ای می‌توانست در حوادث ناگوار 1401 ایفا کند، گفت: ما اطلاعات و دیتا (Data) را داشتیم اما به موقع از آن استفاده نکردیم؛ شاید اگر به موقع از آن استفاده می‌کردیم، اتفاق دیگری می‌افتاد.
انتهای پیام
