کوبا در آستانه تولید انبوه واکسن کرونا

به گزارش یکشنبه ایرنا از روزنامه نیویورک تایمز، دولت کوبا اعلام کرد در آستانه یک دستاورد علمی خارق العاده قرار گرفته و آن تولید انبوه واکسن ویروس کرونا توسط دانشمندان داخلی این کشور است.

یکی از چهار واکسن تولیدی دانشمندان کوبایی موسوم به سوبرانا ۲ (Soberana ۰۲)، در ماه آینده وارد مرحله نهایی کارآزمایی های بالینی خواهد شد که این امر گامی مهم در جهت تحقق چشم انداز دولت هاوانا برای واکسیناسیون کل جمعیت این کشور و آغاز روند صادرات واکسن به دیگر کشورها در اواخر سال ۲۰۲۱ محسوب می شود.

به نوشته نیویورک تایمز، درصورتی که واکسن کوبایی موثر و کارا شناخته شود، دولت کوبا به یک پیروزی سیاسی و فرصتی برای نجات ملت کوبا از گرفتاری های اقتصادی دست خواهد یافت و واکسن کرونا نیز موقعیتی خاص برای فضای روابط بین الملل این کشور فراهم خواهد کرد.

کوبا به رغم اقدامات خصمانه همسایه شمالی خود در طول دهه های طولانی، با افتخار به استقلال و خودکفایی داخلی به فکر جذب گردشگر به سوی سواحل این کشور آمریکای لاتین برآمده است.

«ویسنته ورث» یکی از هدایتگران تیم تحقیقاتی سازنده واکسن اعلام کرد: این کشور آمادگی دارد تا به تمام مردم کشورهای خارجی که به آنجا سفر می کنند واکسن کرونا ارائه دهد.

دستاوردهای اقتصادی

همچنین «ریچارد فینبرگ» متخصص کوبایی دانشگاه کالیفرنیا در این خصوص گفت که تولید واکسن فقط به ارائه دارو و انسان‌دوستی محدود نمی شود؛ بلکه کنترل ویروس برای آنها منافع اقتصادی بسیاری در برخواهد داشت که تنها به عنوان درآمدی موقت محسوب نمی شود، بلکه با اعتباربخشی به واحد بیوتکنولوژی دارویی این کشور، ‌ امکان تبادلات تجارت دیگر محصولات پزشکی آنها را نیز میسر خواهد کرد.

طبق گفته دانشمندان کوبایی، دولت این کشور احتمالا مقادیری را برای اهدا به کشورهای فقیر در نظر خواهد گرفت که این موضوع نیز در راستای تقویت روابط بین الملل از طریق اعطای دارو و اعزام پزشک برای مقابله با بحران بهداشت عمومی در خارج از کشور صورت می گیرد.

پیشینه سرمایه‌گذاری های دارویی کوبا

کوبا در دهه هشتاد میلادی، به عنوان بخشی از برنامه توسعه «فیدل کاسترو» رهبر فقید این کشور، اقدام به سرمایه گذاری در زمینه بیوتکنولوژی کرد. این برنامه به منظور خودکفاسازی ملت کوبا در برابر تحریم های آمریکا بود که دستیابی به امکانات دارویی را در خارج از کشور با دشواری مواجه می کرد.  

سرمایه گذاری در زمینه بهداشت عمومی منجر به ایجاد ده ها موسسه و پروژه تحقیقات پزشکی و تربیت پزشکان مجربی شد که آنها را طی مأموریت های پزشکی به دیگر کشورها اعزام می کرد.

در سال ۲۰۱۹، میزان درآمد تیم پزشکان، پرستاران و متخصصان بالغ بر ۵۴۰۰ میلیون دلار شد که دو برابر میزان درآمدهای گردشگری به عنوان یکی از موتور محرکه های اقتصاد کشور بود.

کوبا در بخش بیوتکنولوژی نیز پیشرفت خوبی داشته است. هاوانا تعداد ۸ مورد از ۱۲ واکسنی را که به کودکان تزریق می شود در داخل کشور تولید و آنها را به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر کرده است.

«گیل رید» سردبیر مجله بین المللی طب کوبایی به نام مدیک ریویو (MEDICC Review)، کوبا را «غول بیوتکنولوژی» می داند و می گوید: «دستاوردهای این کشور انکار ناپذیر است.»

از دیگر نوآوری های دانشمندان کوبایی در حوزه درمان، می توان به واکسن علیه تومورهای سرطان ریه اشاره کرد که در مرحله آزمایش توسط مرکز جامع روزول پارک نیویورک قرار دارد. «کاندیس جانسون» رئیس این موسسه نیز به نوبه خود گفت: گاهی برخی افراد فکر می کنند که کوبا به دلیل تحریم ها و کمبود امکانات، این داروها را در شرایط و مکان نامناسب تولید می کند؛ اما باید بگویم که آنها دقیقا استانداردهای بالایی را که برای دیگر محصولات دارویی کشورهای توسعه یافته اعمال می شود به کارمی گیرند.

سوبرانا توجه ها را به خود جلب می کند

واکسن سوبرانا۲ با گذر از دو مرحله کارآزمایی های بالینی، وارد مرحله سوم خواهد شد که طی آن بر روی۱۵۰ هزار نفر داوطلب در کوبا و ایران آزمایش خواهد شد. مکزیک نیز در حال مذاکره با کوبا برای مشارکت در فاز سوم آزمایش هاست.

سوبرانا۲ واکسن مبتنی بر پروتئین بوده که حاوی بخشی از ویروس کروناست و باید سه دوز از آن  در فواصل دو هفته ای مصرف شود.

این دارو برخلاف مدرنا و فایزر نیاز به نگهداری در دمای انجماد ندارد و این یکی از مزایای این واکسن برای کشورهایی است که تجهیزات کافی برای منجمد نگهداشتن آنها را ندارند.

«ویسنته ورث» مدیر موسسه تحقیقات واکسن فینلای کوبا، سوبرانا۲ را «خیلی مطمئن و با عوارض جانبی ناچیز» توصیف کرد که لازمه ورود به مرحله سوم آزمایش های انسانی است. دانشمندان تا زمانی که آزمایش ها به پایان نرسند، گواهی اثربخشی دارو را صادر نخواهند کرد. هنوز مشخص نیست که آیا دارو در برابر انواع جدید ویروس های جهش یافته نیز اثرگذار خواهد بود یا نه.

با این وجود، دولت کوبا با ابراز امیدواری و خوش بینی، امکان تولید ۱۰۰ میلیون دوز واکسن سوبرانا۲ را در سال جاری برآورد کرده است که این میزان برای واکسیناسیون تمام جمعیت این کشور ۱۱ میلیونی و بازدیدکنندگان خارجی را بیش از مقدار مورد نیاز کفایت خواهد کرد.

خودکفایی علمی کوبا در میانه تحریم

نشریه آمریکایی نیویورک تایمز در بخش دیگری از گزارش خود با اشاره به مسئله تحریم های واشنگتن علیه کوبا نوشت: تولید واکسن ضد ویروس کرونا با تشدید تحریم ها علیه کوبا از سوی دولت دونالد ترامپ با پیچیدگی هایی مواجه شده است. دانشمندان می گویند که نتوانسته اند تمام تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز از جمله طیف سنج های کنترل کیفیت را خریداری کنند و مجبور به استفاده از تجهیزاتی قدیمی شده اند. «خوزه لوئیس دیفابیو» نماینده سابق سازمان جهانی بهداشت در کوبا گفت: تحریم های آمریکا قیمت مواد اولیه را نیز افزایش داده و باعث شده زمان دسترسی به مواد موردنیاز نیز طولانی تر شود. قطعاتی که باید در مدت یک هفته در دسترس ما قرار گیرد، یک ماه طول می کشد تا آنها را به دست آوریم.

گشودن دروازه های کشور به روی گردشگران داوطلب واکسن نیز می تواند مشکلات جدیدی را به وجود آورد.

با این همه، کوبا با تکیه بر تجربیات و سابقه درخشان پزشکی خود، شیوع ویروس کرونا را با تدابیر بهداشتی تحت کنترل درآورده است. هر کسی که به ویروس کرونا مبتلا شود، به سرعت در بیمارستان بستری شده و با داروهای ترکیبی کوبایی و عمومی از او مراقبت به عمل می آید.

در حالی که دستیابی به واکسن های موثر برای مقابله با کووید۱۹ به چالشی روزافزون برای دانشمندان جهان تبدیل شده، داشتن همزمان ۴ واکسن در مرحله کارآزمایی بالینی چشم اندازی وسیع تر در برابر کوبا گشوده است.