نانوپلاستیکها ذرات ریز پلاستیک هستند که معمولاً اندازه آنها کمتر از 100 نانومتر یا 0.1 میکرومتر است. در سالهای اخیر، تحقیقات و نگرانی در مورد اثرات نانوپلاستیکها بر محیطزیست و سلامت انسان افزایش یافته است. اندازه کوچک نانوپلاستیکها این امکان را به آنها میدهد تا در سطح سلولی یا مولکولی به موجودات زنده نفوذ پیدا کنند. محققان دریافتهاند که این نانوپلاستیکها به مغز انسان نیز راه پیدا کردهاند و باعث بیماریهای مختلف مغزی مثل پارکینسون میشوند.
براساس مقاله منتشرشده در Science Advances، نانوپلاستیکهایی که وارد بدن میشود، به مغز نیز نفوذ میکنند. این نانوپلاستیکها با پروتئین خاصی که به صورت طبیعی در اندامهای بدن وجود دارد، تعامل ایجاد میکنند و منجر به ایجاد گونههای مختلف زوال عقل و بیماریهایی مثل پارکینسون میشوند.
بیماری پارکینسون به عنوان سریعترین اختلال عصبی درحال رشد در جهان شناخته شده است. اطلاعات متعددی نشان میدهد که عوامل محیطی ممکن است نقش تأثیرگذاری در بیماری پارکینسون داشته باشد، اما چنین عواملی در اکثر موارد شناسایی نشدهاند.
در پژوهش جدید، محققان با استفاده از روشهای مختلفی مانند کاشت سلولهای عصبی و بررسی بیماری پارکینسون در موش دریافتند که تجمع پروتئین آلفا سینوکلئین در اثر استفاده مکرر از لیوانهای نوشیدنی یکبار مصرف، کارد و چنگال و هرنوع کالاهای یکبار مصرف که از پلاستیک با نانوذرات پلی استایرن ساخته شدهاند، ایجاد میشود. پروتئین آلفا سینوکلئین در وهله اول به دلیل ارتباط آن با بیماری پارکینسون و سایر اختلالات عصبی شناخته شده است.
محققان میگویند که غیرمنتظرهترین نتایج این مطالعه، ارتباط محکم بین نانوپلاستیک و پروتئینهای موجود در لیزوزوم بود. وظیفه اصلی لیزوروم در بدن، درواقع دفع سلولهای مرده یا بازیافت سلولها است.
آلایندههای میکروپلاستیک و نانوپلاستیک موجود در آب و هوا پیشتر از نظر تأثیر بالقوهشان در سرطان و بیماریهای خودایمنی مورد ارزیابی قرار گرفته بودند؛ اکنون محققان دریافتهاند که علاوهبر سرطان، این آلایندههای خطرناک، باعث ایجاد و پیشرفت بیماری پارکینسون و زوال عقل نیز میشوند.