در عصر دیجیتال، استفاده کودکان از وسایل الکترونیکی به میزان قابلتوجهی افزایش یافته و این الگوی ناسالم برخی از والدین و متخصصان را نگران کرده است. فناوری میتواند برای آموزش و سرگرمی مفید باشد، اما نگرانیهایی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه زمان صرفشده روی صفحهنمایش بر سلامت مغز کودکان تأثیر میگذارد.
براساس مقاله منتشرشده در Early Education and Development، استفاده طولانیمدت از صفحهنمایش باعث تغییراتی در قشر پیشپیشانی مغز میشود؛ بخشی که با عملکردهای شناختی پیچیده مختلف مانند شخصیت، تصمیمگیری و رفتار اجتماعی مرتبط است. علاوهبراین، این پژوهش اثراتی را روی لوب گیجگاهی کودکان شناسایی کرده است. این لوب در چندین عملکرد کلیدی ازجمله پردازش شنوایی، حافظه، زبان و ادراک بصری نقش دارد. پژوهش جدید پس از بررسی 33 مطالعه، از تکنیکهای تصویربرداری عصبی برای سنجش تأثیرات فناوری دیجیتال بر مغز 30 هزار کودک زیر دوازده سال استفاده کرده است.
این پژوهش اثرات مضر استفاده از نمایشگر را بر توجه، کنترل اجرایی، کنترل بازدارنده، عملکردهای شناختی و ارتباطات عملکردی در مغز نشان داد. علاوهبراین، استنباط شد که زمان طولانیتر استفاده از صفحهنمایش با کاهش اتصال عملکردی در زبان و مناطق مرتبط با کنترل شناختی مغز مرتبط است که ممکن است تأثیر منفی بر رشد شناختی داشته باشد. در این پژوهش مشخص شد کودکانی که از تبلتها استفاده میکنند در کارهایی که نیاز به حل مسئله و فعالیت مغز است، عملکرد ضعیفی دارند.
البته در این مطالعه، تأثیرات مثبتی نیز در مغز کودکان مشاهده شد. در برخی موارد، تجربیات دیجیتال میتواند عملکرد مغز کودک را بهبود ببخشد. به عنوان مثال، در برخی از کاربران دستگاههای دیجیتال، تمرکز و یادگیری در لوب پیشانی مغز افزایش یافته بود. همچنین عملکردهای اجرایی و تواناییهای شناختی کودکان ممکن است با انجام بازیهای ویدیویی بهتر شود.
محققان به والدین توصیه میکنند که با روشهای نوآورانه، دوستانه و عملی مدتزمان استفاده از نمایشگرها را در کودکان کاهش دهند. البته چنین روشهایی علاوه بر همکاری والدین، مشارکت قانونگذاران را نیز طلب میکند تا با ترویج راه و روشهای جایگزین، به والدین کمک کنند.