به گزارش روز دوشنبه ایرنا، فارین پالسی در این یادداشت می نویسد: در گزارشِ دو حزب جمهوری خواه و دمکرات آمریکا در باره افغانستان تصویر تاریکی از خروجِ دائمی ۲ هزار و ۵۰۰ سرباز باقی مانده آمریکایی ترسیم شده است که هشدار می‌دهد در صورت ترک افغانستان توسط نیروهای نظامی آمریکا و ناتو، گروه های تروریستی ظرفیت خود را بازسازی کرده و ظرف دو تا سه سال آینده امکان حمله به خاک آمریکا را فراهم خواهند کرد.
این دوماهنامه آمریکایی می افزاید: در توافق ۲۰۲۰ دوحه قطر با طالبان، دولت ترامپ قول خروج تمامی سربازان آمریکایی از افغانستان را به طالبان داد و گروه طالبان نیز پذیرفت تا در ازای آن وارد مذاکرات صلح با دولت افغانستان شود.
بر پایه این گزارش، پاکستان نقشی مرکزی در توافق دوحه داشت اما دولت افغانستان از این مذاکرات کاملا کنار گذاشته شد. این توافق همچنین از طالبان می خواست ضمانت دهد که افغانستان از گروه القاعده یا دیگر گروه های تروریستی برای هدف قرار دادن آمریکا و متحدانش استفاده نخواهد کرد.
عجیب نیست که طالبان آشکارا این شرایط را نادیده گرفته و پیوندهایش با القاعده را قطع نکرده است و این گروه ها در حال همکاری با هم هستند. گزارش شورای امنیت سازمان ملل متحد حتی نشان می دهد که این دو گروه در زمان مذاکرات دوحه با هم مشورت می‌کردند.
فارین پالسی افزود: حملات خشونت آمیز در افغانستان در حال افزایش است. هدفِ این خشونت ها علاوه بر افسران ارتش و دولت، قتل بی رویه خبرنگاران و فعالان مدنی بوده است. دو دهه پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، گروه طالبان قوی تر از گذشته و قوی تر از زمان سرنگونی‌شان در دسامبر ۲۰۰۱ شدند.
نگرانی های جدی وجود دارد که افغانستان به دوران افراط گرایی سال های دهه ۱۹۹۰ پسروی کند. این مسئله به گام های بعدی دولت بایدن در سال جاری بستگی دارد. خروج فوری نیروهای آمریکایی می‌تواند به جنگ داخلی، پیروزی طالبان و تحریکِ پیدایش گروه های تروریستی دامن زند که تهدیدی برای غرب است.
این نشریه می نویسد: در گزارش گروه مطالعات افغانستان گرچه خیلی کوتاه اما به این موضوع اشاره شده که خروج نیروهای شوروی از افغانستان در سال ۱۹۹۸ درس هایی مهم و هشداری برای آمریکا دارد.
بر اساس این گزارش، آمریکا و شوروی با چالش های مشابهی در سطوح بسیاری رو به رو شدند: مسئله خروج فوری بدون تامین امنیت، موضوع توانایی و ظرفیت نیروهای افغان برای پشتیبانی از مردم و مسئله استقامت و تواناییِ عملی دولت افغانستان در زمان خروج نیروهای خارجی؛ از مهمترین موارد است.
خروج اتحاد جماهیر شوروی (سابق) به عنوان بخشی از توافقنامه ۱۹۹۸ ژنو، میان افغانستان و پاکستان با امضای ایالات متحده آمریکا و شوروی شکل گرفت. با وجود اینکه افغانستان و پاکستان متعهد به احترام به حق حاکمیت یکدیگر شدند، مسکو مشکلاتی در همکاری با اسلام آباد داشت و واشنگتن هم شاهد حوادث ۱۱ سپتامبر شد.
دولت بایدن اکنون شاهد آن است این تلاش های آشتی جویانه و مصالحه آمیز میان جناح‌های افغانستان پیشرفتی نکرده و شوروی هم قبلا این موضوع را تجربه کرده است. در جلسه پلیتبرو (کمیته اجرایی حزب کمونیست شوروی) سال ۱۹۸۶، میخائیل گورباچف دبیر کل شوروی خاطر نشان کرد: "مفهوم مصالحه وجود دارد و ما آن را پذیرفتیم، اما در عمل مشکل حل نشده است." مسکو مشتاق بود تا سربازانش را از افغانستان خارج کند و در عین حال تامین امنیت در برابر تهدیدهای داخلی و خارجی را به عهده خود افغان ها بگذارد. برنامه مسکو تمرکز بر پایداری رژیم هم‌پیمان و توافقی سیاسی بود.
رهبران شوروی متوجه شدند سال های پس از خروج شان آینده افغانستان را مشخص می‌کند و میراثِ مداخله شان را معلوم خواهد کرد.
بین سال های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ مسکو با پشتیبانی مالی قابل توجهی از ظرفیت‌های ساختمانی در کنار عملیات عظیم اسلحه سازی در افغانستان حمایت می‌کرد. بعضی از آنها در درگیری با مجاهدان استفاده شدند. ادغام جنگجویانِ عرب-افغان که از طرف آمریکا، پاکستان و عربستان سعودی حمایت می شدند با هدف بیرون راندن شوروی از افغانستان اتفاق افتاد. از میان این گروه ها بود که طالبان بعدها شکل گرفت.
شورویِ در حال فروپاشی به مدت ۳ سال از دولت نجیب الله حمایت مالی و نظامی کرد. تنها پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ بود که این پشتیبانی کاهش یافت و دولت نجیب الله نیز از هم پاشید. در ۱۹۹۲ مجاهدان کابل را تصرف کردند. این به مثابه پیروزی برای آمریکا بود چرا که دولت نجیب الله مورد حمایت شوروی بود و در زمان جنگ سرد در طرف اشتباه ایستاده بود.
فارین پالیسی اضافه کرد: با این حال رقابت های جالبی میان گروه های قومی افغان به ویژه میان پشتون ها، تاجیک ها و ازبک ها درگرفت که به سرعت گسترش یافت و شهرهای بزرگ افغانستان از جمله کابل به ویرانه‌ای تقلیل پیدا کردند.
همان زمان، ملا محمد عمر به عنوان رهبر طالبان ظهور کرد که از پیروانِ مبارزانِ تعلیم دیده در مدرسه پاکستانی بود که درباره خشونت جهادی موعظه می‌کردند.
طالبان خود را به عنوان طلبه های مذهبی معرفی می‌کردند که در جستجوی پایان دادن به افغانستانِ غیرقانونی و جنگ سالار بودند. آنها طی دو سال، پیش از آن که کابل را در سال ۱۹۹۶ تصرف و نجیب الله را در ملاءعام اعدام کنند، شهرهای اصلی را فتح کردند و تا سال ۲۰۰۱ تقریبا ۹۰ درصد کشور را تحت کنترل خود داشتند. رژیم ۵ ساله آنها از تاریک ترین نقاط تاریخ افغانستان است. افغانستان همچنین به مکانی برای گروه های تروریستیِ دیگر از جمله القاعده تبدیل شد تا از آنجا حمله هایشان را برنامه ریزی کنند.
این نشریه آمریکایی در ادامه می نویسد: استراتژی طالبان برای به قتل رساندن سیاست‌مداران افغان و هر کس که برنامه هایشان را مورد سوال قرار دهد، تغییری نکرده است. امرالله صالح معاون رئیس جمهوری افغانستان که پیش‌تر گفته بود ایالت متحده آمریکا در دوحه به طالبان اهمیت بیش از اندازه داده است، از تلاش های بی‌شمار طالبان برای ترور و کشتنش خبر داد. وی همچنین مقایسه‌ای مستقیم میان تاکتیک های طالبان و گروه داعش انجام داد و خاطر نشان کرد که هر دو سازمان در افغانستان برای هدفی مشترک که همان بیرون راندن سربازان غربی است، همکاری می‌کنند.
فارن پالسی افزود: با وجود اینکه مداخلات شوروی و آمریکا متفاوت بود اما با چالش های یکسانی مواجه شدند. هر دو با تهدیدهای شورش، محدودیت در حاکمیت دولتِ مرکزی در مناطق روستایی و مناقشاتی که متاثر از پاکستان بود؛ رو به رو شدند. در ادامه شوروی برخلاف اهداف جاه طلبانه اولیه اش مجبور به کاهش اهداف سیاسی اش برای ترک افغانستان شد و در نهایت تلاش هایش برای جلوگیری از فروپاشی افغانستان شکست خورد و کنترل قدرت دست گروه‌های افراطی افتاد.
امروز واشنگتن هم با همان مشکل غامض رو به رو است و بدون اراده سیاسی و حضور نظامی این ماموریت را ادامه می دهد.
