سرطان گروه بزرگی از بیماری‌ها با ویژگی‌های تقریباً مشترک را شامل می‌شود و هنگامی اتفاق می‌افتد که سلول‌های طبیعی تبدیل به سلول‌های سرطانی و همچنین تکثیر و پخش می‌شوند. با وجود آنکه در حال حاضر راه‌های زیادی برای پیشگیری، مقابله و درمان سرطان وجود دارد. اما هنوز هم ابتلا به آن نگران کننده است.
ضمن آنکه در حال حاضر تشخیص زودهنگام و روش‌های درمان نوآورانه، سرطان را درمان و به افراد مبتلا به سرطان کمک می‌کند عمر طولانی‌تری داشته باشند. محققان پزشکی نیز در حال شناسایی عوامل خطر مستقل مرتبط با ابتلا به سرطان هستند تا از ابتلای افراد به سرطان جلوگیری کنند.
بیشتر بخوانید: علائم سرطان پستانها، روش پیشگیری
دکتر علی فهیمی، فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان درباره ابتلا به سرطان می‌گوید: یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های افراد در جامعه امروز، بروز انواع مختلف سرطان، به ویژه سرطان‌ها بدخیمی است که تعداد قابل توجهی از افراد جامعه را از نظر فشار مالی و روانی تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما باید به این نکته اشاره کرد در مواردی از بدخیمی‌ها می‌توان با اقداماتی از بروز آن‌ها پیشگیری کرد. به عنوان مثال گروهی از بدخیمی‌های سرطان پروستات در آقایان و بدخیمی‌های سینه و دهانه واژن در خانم‌ها از طریق بررسی‌های زود هنگام قابل پیشگیری است.
به گفته این فوق تخصص گوارش، یکی از بدخیمی‌های بسیار شایع در ایران و دنیا بدخیمی‌های روده بزرگ (کانسر کولورکتال) است که خوشبختانه جزء آن دسته از بدخیمی‌هاست که می‌توان از طریق غربالگری به موقع پیش سازهای اولیه آن را شناسایی، درمان و همچنین از ایجاد آن جلوگیری کرد.
اگر نگاه اجمالی به میزان شیوع و بروز کنسرهای روده بزرگ داشته باشیم متوجه می‌شویم که این کنسر شایع‌ترین کنسر در بزرگسالان ایران است که البته دردیگر نقاط جهان هم از سرطان‌های بسیار شایع است که سالانه درصد بالایی از کنسرهای تشخیص داده شده را به خود اختصاص می‌دهد و با توجه به سبک زندگی امروزی در حال گسترش است.
دکتر فهیمی می‌گوید: باید به این نکته توجه کرد که منشاء اولیه اکثر بدخیمی‌های روده بزرگ، پولیپ‌های آدنوماتوز است که این پولیپ‌ها به صورت بالقوه، به تدریج و به مرور زمان (گاهی حدود ۱۰ سال) توانایی ایجاد سرطان‌های روده بزرگ را دارند. البته در گروه کوچکی از بیماران سندروم‌های پولیپ خانوادگی و بیماری‌های التهابی روده (IBD) به عنوان زمینه ساز بدخیمی‌های روده شناخته می‌شوند.
به گفته این فوق تخصص گوارش، با توجه به میزان بروز و شیوع این بدخیمی، تشخیص زودهنگام بیماری در مراحل اولیه می‌تواند موجب پیشگیری از این گونه بدخیمی‌ها می‌شود. ضمن آنکه ریسک فاکتورهای این بدخیمی را می‌توان به دو گروه قابل اصلاح و غیر قابل اصلاح تقسیم‌بندی کرد.
دکتر فهیمی می‌گوید: عوامل خطر غیر قابل اصلاح شامل سن، جنس، وجود سابقه فامیلی یا سندروم‌های پولیپ ارثی یا خانوادگی است. طی بررسی‌ها مشخص شده در مردان و در سنین بالای ۴۵ سال، احتمال ایجاد بدخیمی بیشتر خواهد بود.
عوامل خطر دیگری نیز مانند سیگار، چاقی، مصرف الکل و گوشت قرمز، و مصرف نکردن سبزیجات و میوه‌ها و کمبود کلسیم در رژیم غذایی و همچنین نداشتن فعالیت فیزیکی و ورزش مناسب در گروه عوامل قابل اصلاح قرار دارند. بنابراین به عنوان پیشگیری اولیه می‌توان به افراد توصیه کرد از مصرف دخانیات خودداری کنند. همچنین مصرف گوشت قرمز را تا ۲۰۰ گرم در هفته کاهش دهند و مصرف میوه و سبزیجات تازه به صورت روتین و منظم در رژیم غذایی خود قرار دهند و در هفته ۱۵۰ دقیقه ورزش کنند.
به گفته این فوق تخصص گوارش، مهم‌ترین توصیه در پیشگیری از بیماری در افراد سالم و بدون علامت جامعه، تشخیص زود هنگام پیش سازهای بیماری (پولیپ روده) و حذف آن‌هاست.
روش‌های مختلفی برای غربالگری مورد استفاده قرار می‌گیرد که شامل روش‌های مرتبط با بررسی نمونه‌های مدفوع، رادیولوژی و در نهایت نیز دقیق‌ترین این روش‌ها بررسی مستقیم روده با استفاده از کلونوسکوپ است. بنابراین بهترین روش غربالگری سرطان روده بزرگ در افراد سالم و بدون علامت انجام کلونوسکوپی در ۴۵ سالگی خواهد بود که می‌تواند در موارد بسیار زیادی از ایجاد سرطان‌های روده بزرگ و در نهایت عوارض بسیار شدید و سنگینی که در زمینه درمان سرطان روده به وجود می‌آید پیشگیری کرد.
