همشهری آنلاین- بهاره خسروی : دلسوزی برای پرندگان از گذشته تا امروز میان پایتخت‌نشینان به‌گونه‌ای ارزشی اخلاقی-دینی محسوب می‌شود. گواه این مدعا قرآن کریم است که اکثر سوره های بلندش مانند «بقره»، «انعام»، «نحل»، «نمل»، «عنکبوت»، «فیل» و «عادیات»، به نام یکی از حیوانات اختصاص داده شده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
حتی روایتی از پیامبر اسلام (ص) داریم که مردم را از به جان هم انداختن جانداران منع می‌کرد. کشتن و زندانی کردن بی‌دلیل پرندگان هم از جمله مواردی بود که پیامبر اسلام به مناسبت‌های مختلف به آن اشاره می‌کرد که باید از این اقدام زشت و ناپسند دوری کرد چرا که اگر کسی به چنین اقدامی بزند روز قیامت هر حیوانی پرنده یا غیر پرنده که به ناحق کشته شود، از قاتل خود شکایت می کند.
این توصیه‌ها که سینه به سینه میان مردم نقل و حفظ شد، به مرور زمان به فرهنگ تکریم حق و حقوق حیوانات میان مردم تبدیل شده است. برای مثال، در بیشتر خانه‌های حیاط‌دار تهران در پناه شاخسار درختی یا روی دیوار بلندی آشیانه‌ای برای پرنده‌ها در نظر گرفته می‌شد. تهرانی‌های قدیم بر این باور بودند که لانه کردن پرنده‌ها سبب رزق و روزی و سلامتی برای اهل خانه می‌شود. به همین بهانه آزاد کردن گنجشک به نیت خیرات برای اموات و سلامتی هم از نذرهای مهم اهالی تهران بود.
نصرالله حدادی، تهران‌شناس، در باره این نذر زیبای انسانی می‌گوید: «مردم از همان گذشته اهمیت زیادی به پاسداشت حقوق پرندگان می‌دادند؛ اینکه جای پرنده در قفس نیست و باید رها و آزاد باشد. در میان نذرهای جالب اهالی تهران قدیم نذر آزادسازی گنجشک در بازار تهران متداول بود. معمولاً در روزهای سرد سال، به‌ویژه زمستان‌ها، افرادی که کارشان فروش پرنده بود برای پرنده‌ها دام پهن می‌کردند و بعد از شکار کردن آنها را داخل سئله یا سهله نگداری می‌کردند. این افراد عموماً فروشندگان دوره‌گردی بودند، دور بازار می‌چرخیدند و فریاد می‌زدند که «نیت کن، آزاد کن، پرنده رو برای سلامتی بخر و آزاد کن!» عموما مردم هم به نیت سلامتی فرزند، پدر یا مادر گنجشکی را خریداری و آزاد می‌کردند. چون معتقد بودند جای پرنده در قفس نیست و باید رها باشد.»
