تحول بنیاد ملی نخبگان به محل اندیشه‌ورزی نخبگان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از «مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری» ، روح الله دهقانی در آستانه ۱۶ آذر روز دانشجو در جمع دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس گفت : همچنان که در موضوع تولید علم و فناوری توانمند هستیم باید به مسائل و پرسش‌های مهم کشور در عرصه حکمرانی و سیاستگذاری هم به کمک علوم انسانی و اجتماعی پاسخ  دهیم .

رئیس بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اینکه شناسایی ، جذب، حفظ و پرورش یک فرد مستعد و نخبه، مستلزم اتخاذ ساز وکار‌هایی هوشمند و متناسب با این جامعه است، افزود : طبق استاندارد جهانی حدود یک درصد جمعیت هر جامعه جزو مستعدان برتر برشمرده می‌شود با این حساب، نزدیک به یک میلیون نفر در کشور در زمره مستعدان برتر قرار می‌گیرند، اما اگر بخواهیم قدری سختگیرانه‌تر نگاه کنیم و یک‌دهم درصد از جمعیت جامعه خودمان را مستعد در نظر بگیریم، حدود ۱۰۰ هزار نفر مستعد برتر در کشور داریم که با روش‌های قبلی نمی‌توان از این جامعه حمایت کرد.

دهقانی گفت : بنیاد ملی نخبگان در رویکرد قبلی در مقام نهادی صنفی عمل می‌کرد که با جدا کردن این افراد از سایر بخش‌های جامعه و تمایز بخشیدن آنان، در واقع بزرگ‌ترین خطا را به این افراد می‌کرد، زیرا از یک سو نگاه خاص سایر بخش‌های جامعه نسبت به این افراد را ایجاد و از سوی دیگر، زمینه ساز شکل گیری مطالبه‌هایی در یک قشر خاص و ناتوان کردن بخش قابل توجهی از جامعه نخبه دارای شایستگی نسبت به دریافت این حمایت‌ها می‌شد.

دهقانی افزود : همین موضوع را در دیدار اخیر با مقام معظم رهبری مطرح و عرض کردم بنیاد ملی نخبگان از ابتدا قرار بود نهادی برآمده از نخبگان برای تعامل جامعه نخبه با حاکمیت و ارائه راهکار‌ها و راه حل برای حل مهم‌ترین مسایل و نیاز‌های کشور باشد نه صرفا یک نهاد صنفی برای حمایت از یک بخش خاص از جامعه گرچه حمایت از نخبگان نیز می‌بایست در دستور کار این بنیاد باشد.

وی با تاکید اینکه می‌بایست دیدگاه فعلی به کارکرد و ماموریت بنیاد نخبگان را اصلاح کنیم افزود: باید به جای اینکه بنیاد را نهادی وابسته به حاکمیت بدانیم که قرار است حمایت‌هایی را به قشری خاص تحت عنوان نخبه بدهد، بنیاد را نهادی برآمده و برخاسته از نخبگانی از تمامی اقشار و صنوف جامعه ببینیم که می‌خواهد و می‌تواند در قالب سامانه‌ها و ساختار‌هایی کارآمد، حرف درست و راهکار‌های اثربخش نخبه‌ها را به بخش‌های مختلف حاکمیت از سیاستگذاری تا اجرا منتقل کند.

وی با بیان این که رویکرد جدید معاونت علمی نیز استفاده اثربخش از ظرفیت‌ها برای توسعه اقتصاد کشور و حل نیاز‌های بخش‌های گلوگاهی به دست شرکت‌های دانش‌بنیان است، گفت : نگاه غالب به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان نیز این بود که صنف‌های مختلفی از صنعتگران، کشاورزان، پزشکان وجود دارند که هر کدام نهاد صنفی خاص خود را دارند و یک عده شرکت دانش‌بنیان هم در کشور داریم که معاونت علمی، نهاد صنفی این شرکت‌ها است. اما تلاش کردیم این نگاه را تغییر دهیم و خوشبختانه نگاه هیئت دولت، اکنون به مسئول بودن همه بخش‌ها نسبت به شرکت‌های دانش بنیان و بازارسازی برای این شرکت‌ها تغییر کرده است.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس‌جمهور با تاکید بر این نکته که باید برای حل مهم‌ترین مسایل کشور در قالب اندیشکده‌ها و هیئت‌های اندیشه ورز، نظرات را از جامعه نخبگانی جمع کرد و برای اتخاذ مهم‌ترین و راهبردی‌ترین تصمیمات حاکمیت به دولت و قوه مقننه تا سایر بخش‌ها انتقال داد،گفت : معتقدم حل مهم‌ترین مسایل کشور به نخبگان وابسته است و برای تمامی مصوبات و تصمیمات باید نظر نخبگان را مدنظر قرار داد.

وی با اشاره به تغییر در آیین نامه‌ها و رویکرد بنیاد از چهار ماه پیش عنوان کرد: در قالب این نگاه جدید، بنیاد ملی نخبگان به باشگاهی از نخبه‌ها تبدیل می‌شود تا شاهد تاثیرگذاری نخبگان اقشار مختلف جامعه در مهم‌ترین مسائل کشور باشیم.

دهقانی با اشاره به استاد محوری به عنوان رویکردی جدید در بنیاد ملی نخبگان بر شناسایی هوشمند نخبه‌ها و نه درخواست برای معرفی از سوی نخبه‌ها تاکید کرد و افزود: از آن سوی آب‌ها، استعداد‌ها و سرمایه‌های گران بهای انسانی ما را شناسایی می‌کنند، ولی در داخل کشور برای شناسایی این سرمایه‌ها دچار چالش هستیم. مشکل کار در روش‌های شناسایی و جذب است که باید در روش‌های شناسایی، جذب و حمایت از نخبه بازنگری جدی صورت بگیرد و از روش‌های شناسایی فعال بهره برده شود.

دهقانی با اشاره به بهره‌گیری از استادان شاخص در شناسایی و حمایت از نخبگان گفت: هیچ‌فردی بهتر و دقیق‌تر از یک استاد با تجربه و شاخص، نمی‌تواند نخبگی یک فرد مستعد را احراز و شناسایی کند، بنابراین استادمحوری، رویکرد جدید بنیاد ملی نخبگان در جذب و شناسایی استعداد‌های برتر است. در هر دانشگاهی دست کم چند استاد برجسته با روحیه تربیت‌گر حضور دارند که مورد علاقه دانشجو‌ها هم هستند. در قالب این رویکرد جدید، بخشی از اختیارات لازم و حمایت‌ها برای شناسایی و حمایت از استعداد‌های برتر و جوان، به این دست استادان داده می‌شود تا دست گشاده‌ای در انتخاب و حمایت از استعداد‌ها داشته باشند.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس‌جمهور با تاکید بر این‌که کار این معاونت هماهنگ سازی پیگیری حمایت و تعامل از دستگاه‌ها و همچمین الگوسازی در حوزه حمایت از ظرفیت‌های ارزش آفرین از جمله افراد و شرکت‌ها است، گفت : معاونت علمی کار الگوسازی، قله سازی و جریان‌سازی را در دستور کار خود قرار داده است. در همین راستا به حمایت از چهار حوزه الگوساز و پیشران شامل اندیشه ورزی، تولید علم، تولید و توسعه فناوری و حوزه بازار و اقتصاد خواهد پرداخت.

وی با اشاره به این‌که حل مهم‌ترین نیاز‌ها و مسایل کشور نهفته در عرصه علوم انسانی است و حمایت از حوزه اندیشه ورزی در همین راستا صورت می‌گیرد، افزود : سکوهای بسیار خوبی در حوزه علوم انسانی برای حل مسایل حکمرانی اجرایی و اقتصادی کشور در حال اجرا هستند چرا که یکی از مهم‌ترین حوزه‌های توانمند در حل مهم‌ترین مسایل کشور را حوزه‌های اندیشه و علوم انسانی می‌دانیم و به اهمیت آن باور داریم. معتقدم از حیث تولید علم و فناوری کمبودی نداریم و اتفاقا پاسخ به مهم‌ترین مسایل‌مان را باید در حوزه علوم انسانی و اجتماعی جست‌وجو کنیم.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور گفت : نیاز داریم که حوزه علوم انسانی و اجتماعی را در عرصه حکمرانی و سیاستگذاری دخیل کنیم که این کار را با طراحی و اجرای سامانه‌ها و سکوهای هوشمند در معاونت علمی دنبال می‌کنیم.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس‌جمهور با تاکید بر این‌که دانش‌بنیان‌ها حلقه وصل صنعت و دانشگاه و تکامل بخش زنجیره‌های تاب‌آوری صنایع هستند، افزود: اتصال مستقیم صنعت به دانشگاه صحیح نیست و باید واسطه‌هایی را که زبان هر دو سوی دانش و بازار را می‌فهمند، واسطه تعامل و ارتباط این دو بخش مجزا باشند. دانش بنیان‌ها می‌توانند به خوبی ایفاگر چنین نقشی باشند، اما در این مسیر، مهم‌ترین مساله ما وجود یک سری سازوکار و نظام یکپارچه‌ساز تسهیل‌گر زمینه ساز این ارتباط است.

دهقانی با تاکید بر اهمیت حرکت جدی برای ایجاد زیرساخت‌های لازم از سوی همه بخش‌های حاکمیت برای راهبری، کاربری و توسعه هوش مصنوعی توسط جامعه گفت: هوش مصنوعی به سرعت در مسیر پیشرفت است و کشور‌ها برنامه‌های کلان و جدی برای آن دارند؛ بنابراین در صورت عدم توجه جدی، پیامد‌های منفی عدم توجه و برنامه ریزی، نخست جامعه علمی و دانشگاهی را هدف قرار خواهد داد. باید بدانیم آینده اکثر حوزه‌ها از صنعت تا سلامت و علوم پزشکی به شدت تحت تاثیر این فناوری قرار می‌گیرد. با توجه به این که محدودیت منابع دیگر امکان ایجاد آزمایشگاه‌های عظیم  را نمی‌دهد، تنها راهکار مناسب برای انجام کار‌های بزرگ در عرصه هوش مصنوعی، تجمیع و هم افزا کردن امکانات و زیرساخت‌های موجود است. 

معاون علمی رئیس جمهور با اشاره به نقش‌آفرینی تمامی بخش‌های صاحب تاثیر در قالب شورای ملی راهبری هوش مصنوعی برای ایجاد و توسعه زیرساخت‌ها و بستر‌های لازم گفت: تاکید داشتم شورای هوش مصنوعی صرفا به نقش مشورتی محدود نشده و راهبری را نیز عهده‌دار شود و به جای این که صرفا اختیار‌ها تقسیم شود مسئولیت هر بخش را نیز مشخص کنیم.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور با اشاره به تعریف نقش شورای ملی راهبری هوش مصنوعی در تعریف کلان طرح ها  گفت: این شورا قرار است یک سری طرح ملی را تعریف کند تا مردم، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی را در اجرا و استفاده از این فناوری نقش آفرین کند. به طور مثال پنج طرح مانند ایجاد یک مزرعه یا فارم پردازش گرافیکی، ارائه خدمات پردازش ابری داده، ذخیره سازی داده و تجمیع و در اختیار مردم قراردادن این کلان داده‌ها ، از خدماتی است که این شورای ملی راهبری می‌تواند در تحقق آن‌ها نقش آفرین باشد.

دهقانی افزود : برای پیشتازی در عرصه هوش مصنوعی نیاز به اپراتور (کاربر) و ارایه دهنده خدمات زیرساختی داریم. اپراتوری که خدمات را ارائه دهد و مردم با استفاده از این خدمات، ابعاد، کاربرد‌ها و ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی را توسعه دهند و در تسلط فناورانه کشور نقش داشته باشند.