خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- کورش دیباج: در سال‌های اخیر آسیب‌های اجتماعی و کاهش درجه پایداری و استحکام خانواده یکی از مسائلی جامعه است که مورد توجه پژوهشگران، سیاست‌گذاران و مدیران اجتماعی واقع شده، بی‌شک می‌توان با برنامه‌ریزی صحیح و اقدام مناسب بسیاری از مسائل جامعه را به خوبی مدیریت کرد و از رشد و گسترش آن جلوگیری به عمل آورد.
بسیاری از روانشناسان معتقدند که هنر تأثیرگذارترین ابزار برای فرهنگ‌سازی و درمان بسیاری از آسیب‌های در جامعه است و در حوزه درمان معضلات اجتماعی نیز تأثیر بسزایی دارد، هنر ابزاری بسیار مفید و مؤثر در درمان بسیاری از اختلالات روحی و روانی و به‌ویژه آسیب‌های اجتماعی است و این مهم از دیرباز مورد تائید و استفاده بسیاری از روانشناسان و جامعه شناسان قرارگرفته است.
هنر مهارتی است که می‌توان از طریق آن، یا با زبان آن هر پیامی را به شکل ساده، سریع، روان و قابل‌فهم و درک برای اقشار مختلف جامعه انتقال داد، پیوند تنگاتنگی بین هنر، نشاط و شادی وجود دارد؛ بدون شک یکی از نیازهای اولیه و اساسی انسان برای بقا و تداوم زندگی، شادی است و هنر به هر شکلی، این قابلیت را در درون خود دارد که در نهایت به افزایش نشاط و رضایتمندی منجر شود که این روند در کیفیت زندگی و سلامت جامعه و به‌ویژه در پیشگیری و درمان آسیب‌های اجتماعی مؤثر است.
هنر می‌تواند خوب و بد، هنجار و ناهنجار را از هم تفکیک کند، به همین لحاظ این ابزار در کاهش جرم و یا اطلاع‌رسانی و آگاهی دادن به جامعه می‌تواند بسیار مؤثر باشد و از طرفی پرداختن به هنر می‌تواند نیازهای روانی، اجتماعی انسان را پاسخ بدهد و از سرکوب شدن آن‌ها پیشگیری می‌کند و قطعاً وجود و برگزاری چنین برنامه‌هایی مانند «جشنواره ملی شراره در شمعدانی‌ها» در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کشور خالی است و یا اگر برگزار می‌شود بیشتر به جنبه هنری و کلیشه‌ای آن پرداخته می‌شود.
جشنواره ملی فیلم کوتاه که با هدف پیشگیری و کاهش خشونت در جامعه به همت معاونت اجتماعی و پیشگیری از جرم اداره کل استان مرکزی آغاز به کار کرد، از این رو خبرگزاری مهر برای بررسی اینکه هدف و رویکرد این جشنواره تخصصی با دیگر جشنواره‌های تخصصی که برای پیشگیری و کاهش پدیده‌های اجتماعی در کشور برگزار می‌شود، چه فرقی دارد؟ و مهم‌تر از همه رویکرد تخصصی و علمی این جشنواره حفظ‌شده است یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسشها با ابراهیم عباسی، مدیر پروژه استانی برنامه جامع پیشگیری از خشونت معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم اداره کل دادگستری استان مرکزی گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید:
هدف جشنواره شراره در شمعدانی‌ها استفاده از ابزار هنر برای پیشگیری از خشونت در جامعه است
چه عاملی باعث شد که معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم اداره کل دادگستری استان به‌عنوان متولی پیشگیری و کاهش خشونت، تصمیم به استفاده از ابزار هنر برای پیشگیری و کنترل این پدیده اجتماعی در قالب جشنواره ملی فیلم کوتاه کند؟
یکی از پدیده‌های اجتماعی که امروزه در دنیا بالأخص جوامع مدرن شاهد افزایش آن هستیم بحث خشونت است. متأسفانه این پدیده اجتماعی باعث ازهم‌گسیختگی اجزای جامعه به‌ویژه نهاد مقدس خانواده می‌شود. خشونت مانند سایر پدیده‌های اجتماعی تک عاملی نیست بلکه چندعاملی است و نمی‌توان گفت که یک عامل در به وجود آمدن خشونت و افزایش آن در جامعه نقش دارد ولی متأسفانه در طی این سال‌ها به خشونت به‌عنوان پدیده اجتماعی تک عاملی نگاه شده است بلکه جدا از عامل‌های اقتصادی، سطح سلامت روان افراد جامعه عامل‌های دیگری همچون مباحث فرهنگی، سیما و منظر شهری و غیره در به وجود آمدن آن نقش دارند.
معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم اداره کل دادگستری استان مرکزی برای پیشگیری و کاهش خشونت در جامعه طی دو سال اخیر اقدام به تهیه و تدوین سندی تحت عنوان «سند پیشگیری و کاهش از خشونت» کرده است و می‌توان گفت معاونت اجتماعی دادگستری استان مرکزی جز معدود معاونت‌های استان‌های مطرح کشور در بحث تهیه و تدوین سند پیشگیری و کاهش از خشونت شناخته می‌شود که برای نخستین بار اقدام به تدوین سند کرده است.
در سند پیشگیری و کاهش از خشونت ۲۲ دستگاه مشارکت داشته و معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم اداره کل دادگستری استان بالغ بر ۱۴۰ برنامه عملیاتی برای دستگاه‌های مشارکت‌کننده متناسب با تمامی بخش‌ها و گروه‌هایی همچون سالمندان، کودکان، زنان و غیره که ممکن است در معرض خشونت قرار بگیرند و در کلیه محورهای دینی اجتماعی روانشناختی و غیره مشخص کرد.
در کنار تهیه و تدوین سند این معاونت احساس کرد یکی از مواردی که در سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات برای پیشگیری و کاهش خشونت مغفول مانده است استفاده از ظرفیت بخش‌های ذی‌نفوذ اجتماعی است که یکی از این گروه‌ها هنرمندان و جامعه هنری است که بسیار انگشت‌شمار از ظرفیت آنان در سیاست‌گذاری و برنامه‌های پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی بالأخص خشونت استفاده‌شده است.
معاونت اجتماعی دادگستری به دنبال این است که از ظرفیت هنرمندان برای اجتماعی کردن فرآیند مقابله و کنترل خشونت استفاده کند درواقع در این معاونت تصمیم گرفته شد که از ابزار هنر برای انتقال مفاهیم هنجارهای پیشگیری از خشونت در جامعه استفاده کند.
نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد که ذائقه مطالعاتی مردم نسبت به گذشته تغییر پیداکرده و زمان کمتری را برای مطالعه اختصاص می‌دهند ولی با توجه به گسترش فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان مردم اطلاعات روزمره خود را از این فضا و شبکه‌ها دریافت می‌کنند و طی بررسی‌هایی که به‌عمل‌آمده مشخص‌شده تأثیر فیلم‌های کوتاه و کلیپ در فضای مجازی بیشتر از متن‌ها منتشرشده در این فضا است و مردم استقبال بیشتری از آن می‌کنند به همین جهت برای نخستین بار در کشور، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم اداره کل دادگستری استان تصمیم بر این گرفت پیام‌ها و هنجارهای مرتبط با تنش‌های اجتماعی در جامعه را با استفاده از ظرفیت هنرمندان در فضای مجازی و کلیه اماکن عمومی دارای تلویزیون، اتوماسیون اداری و غیره پخش و به اشتراک بگذارد از این رو اقدام به برنامه‌ریزی برای اجرای جشنواره ملی فیلم کوتاه تحت عنوان «شراره در شمعدانی‌ها» کرد.
برای برگزاری جشنواره شراره در شمعدانی‌ها ۵۰ نفر ساعت کار کارشناسی صورت گرفته است
خشونت یک پدیده اجتماعی تخصصی است و با توجه به گفته شما هدف از برگزاری این جشنواره پیشگیری و کاهش این آسیب اجتماعی در استان است، بر اساس چه سیاست و اقدامی رویکرد تخصصی این جشنواره حفظ شده است؟
بر اساس اهمیت حوزه هنر، این معاونت از زمانی که تصمیم به برگزاری این جشنواره گرفت دو سیاست را در اولویت اقدام قرار دارد، سیاست اول این بود که جشنواره شراره در شمعدانی‌ها با بهره گیری از مبانی دینی به صورت علمی و بر اساس کار کارشناسی برگزار شود به همین جهت برای برگزاری این جشنواره بیش از ۵۰ نفر ساعت کار کارشناسی بر روی آن صورت گرفت تا محورهای این جشنواره کاملاً مبتنی بر مبنای علمی و عوامل مؤثر ایجاد و افزایش خشونت در حوزه‌های مختلف جامعه‌شناسی، روانشناسی، نظام خانواده، سیما و منظر شهری و غیره احصا و تدوین شود تا امکان استفاده از آثار ارسالی جشنواره با رویکرد اثربخشی از گروه‌های مختلف جامعه برای کاهش خشونت و افزایش بردباری و تاب آوری در جامعه فراهم شود.
سیاست دیگری که معاونت اجتماعی دادگستری استان برای برگزاری این جشنواره ملی در پیش گرفت استفاده از ظرفیت‌های دستگاه‌های مختلف جهت هم‌افزایی اجتماعی بود به همین خاطر در برگزاری جشنواره به‌غیراز معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان دستگاه‌هایی همچون انجمن سینمای جوان کشور، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری کلان‌شهر اراک و انجمن سینمای جوان استان مرکزی مشارکت داشتند.
البته ذکر این نکته لازم است با توجه به اینکه جشنواره در سطح ملی برگزار می‌شود و رویکرد آن تخصصی و علمی است آثار ارسالی در دو مرحله استانی و کشوری مورد بازبینی و داوری قرار می‌گیرد که در هر دو مرحله علاوه بر بررسی از لحاظ هنری و فنی محتوای آثار از لحاظ علمی با توجه به محورهای جشنواره مورد بازبینی و داوری قرار می‌گیرد.
۱۷ محور بر اساس سند بالادستی سیاست‌های کلی نظام خانواده برای جشنواره احصا و تعیین شد
از احصا محورها در حوزه‌های مختلف بر مبنای کار کارشناسی صحبت کردید، چند محور برای جشنواره ملی فیلم کوتاه شراره در شمعدانی‌ها احصا شده و با توجه به صحبت شما که این جشنواره رویکرد تخصصی دارد، این محورها بر اساس چه اسناد بالادستی استخراج‌شده است؟
اسناد بالادستی و محورهای جشنواره شراره در شمعدانی‌ها به سند بالادستی سیاست‌های کلی نظام خانواده که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ‌شده است، برمی‌گردد و بر اساس این سند بالادستی ۱۷ محور به‌عنوان محورهای اصلی جشنواره تعیین و مشخص شد.
در واقع ۱۷ محور این جشنواره پنج الی ۶ محور از ۱۶ محور سیاست‌های کلی نظام خانواده را پوشش می‌دهد که این محورها به این شرح است: خانواده، جامعه و نفی خشونت؛ زمینه‌های شکل‌گیری خشونت در خانواده و جامعه؛ ایجاد امید و نشاط در جامعه و نقش آن در کنترل و کاهش خشونت؛ مسئولیت‌پذیری تمام افراد جامعه و نقش آن در کنترل و کاهش خشونت؛ نهاد خانواده و مسئولیت‌پذیری و نقش آن در کنترل و کاهش خشونت؛ نقش خانواده منسجم و اخلاق مدار در کنترل خشونت در جامعه؛ نقش دین و اعتقادات مذهبی و معنوی در کنترل و کاهش خشونت در خانواده و جامعه؛ نقش فقر و تبعیض در جامعه در افزایش خشونت؛ نقش معماری و مبلمان شهری در افزایش خشونت؛ آغاز شکل‌گیری خشونت از خانواده و مدرسه؛ نقش عفو و گذشت در پیشگیری و کاهش خشونت؛ عوامل روانشناختی شکل‌گیری و گسترش خشونت در خانواده و جامعه؛ چگونگی ارتقای مهارت کنترل خشم در خانواده و جامعه؛ نقش جمعیت‌ها و گروه‌های مردم‌نهاد در کاهش و کنترل خشونت؛ نقش نشاط اجتماعی در کنترل خشونت در خانواده و جامعه؛ نقش رسانه‌ها، فیلم‌ها و بازی‌ها در افزایش خشونت در جامعه و خانواده؛ ترسیم جامعه مطلوب و آرمانی (جامعه بدون خشونت و همراه باگذشت و مهرورزی به دیگران)
به دنبال دائمی کردن این جشنواره هستیم
با توجه به اتمام مدت زمان تعیین‌شده برای ارسال آثار به جشنواره ملی فیلم کوتاه شراره در شمعدانی‌ها، مشارکت هنرمندان در این جشنواره را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه تعداد آثار به دبیرخانه این جشنواره ارسال‌شده است؟
مهلت زمانی که برای ارسال آثار به جشنواره در نظر گرفته شد تا پایان بهمن سال جاری بود که خوشبختانه هنرمندان از تمامی استان‌های کشور آثار خود را به این جشنواره ارسال کردند و با توجه به حجم ارسالی آثار به دبیرخانه این جشنواره، برای اولین بار در کشور مشارکت در این‌گونه جشنواره‌ها که با رویکرد علمی و کاهش آسیب‌های اجتماعی برگزار می‌گردد، بی‌نظیر بوده است.
بیش از ۴۰۰ اثر از سرتاسر کشور به دبیرخانه این جشنواره ارسال‌شده است و در بین شهرستان‌های استان مرکزی بیشترین آثار ارسالی از شهرستان‌های اراک و ساوه بوده است از ۲ اسفندماه آثار جشنواره مورد داوری قرار می‌گیرد و نتایج داوری در تاریخ ۱۵ تا ۲۰ اسفندماه اعلام و اختتامیه جشنواره احتمالاً پایان سال جاری و یا سال آینده متناسب با مصوبات ستاد کرونا استان برگزار خواهد شد.
خوشبختانه برای تمامی ۱۷ محور جشنواره آثار ارسال‌شده است و با توجه به استقبال و مشارکت در جشنواره شراره در شمعدانی‌ها بالا بوده است، معاونت اجتماعی دادگستری استان به دنبال دائمی کردن این جشنواره است درواقع این معاونت به دنبال این است که از مشارکت هنرمندان برای پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی، افزایش صبر و آستانه تحمل افراد استفاده کند زیرا ابزار هنر متکی بر پتانسیل‌های دین یکی از ابزارهای مؤثر و اثربخش برای کاهش پدیده‌ها و معضلات اجتماعی است.
فضا سازی رسانه‌ای مبتنی بر هنر در سطح استان در حوزه خشونت هدف اصلی برگزاری این جشنواره است
در پایان چه راهکار و اقدامی برای استفاده آثار جشنواره ملی فیلم کوتاه شراره در شمعدانی‌ها جهت پیشگیری و کاهش خشونت در استان مرکزی اتخاذشده است؟
آثار ارسالی به دبیرخانه جشنواره در قالب فیلم کوتاه از یک دقیقه تا ۱۵ دقیقه‌ای بوده است و قرار است پس از داوری و مشخص شدن اثربخشی آن اثر در جامعه، آثار منتخب و برگزیده در سینماهای بسته پخش و اکران شود، منظور از سینماهای بسته سالن‌های سینما سطح استان نیست بلکه در کلیه سالن‌های انتظارات ادارات، بانک‌ها، مؤسسات، مطب‌های دکتر که مجهز به تلویزیون و سیستم پخش هستند، اکران شود و حتی رایزنی با شهرداری‌های استان مرکزی شده است که این آثار در تلویزیون‌های شهری پخش شود تا مخاطب و ارباب‌رجوع در زمان انتظار برای انجام آن کار، اطلاعات کپسولی در بحث پیشگیری از آسیب را کامل دریافت علاوه بر این موارد قرار است آثار منتخب و برگزیده در شبکه استانی آفتاب و فضای مجازی پخش و انتشار یابد درواقع هدف از انتشار و پخش آثار برگزیده جشنواره این است که یک فضا سازی رسانه‌ای مبتنی بر هنر در سطح استان با استفاده از ابزار هنر دینی در حوزه افزایش صبر و بردباری صورت گیرد.
