علل، علائم و درمان سرطان معده

مشکلات ژنتیکی و یا سندرم‌های ارثی سرطان خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد

سرطان معده چیست؟

سرطان معده(gastric cancer) نوعی سرطان است و شایع ترین فرم آن، آدنوکارسینوم یا سرطان غددی در معده است. سرطان معده را می توان رشد بدون کنترل سلول های بدخیم در معده دانست .سرطان معده سالیانه باعث مرگ حدود یک میلیون نفر در سرتاسر جهان می شود.

سرطان معده در مردان پس از سرطان ریه شایعترین سرطان است حال آنکه در زنان سرطان پستان شایع ترین سرطان به شمار می آید.

انواع سرطان معده

سرطان معده در اکثر موارد از سلولی شروع می‌شود که روی لایه مخاطی داخلی معده قرار دارد؛ این نوع سرطان را آدنوکارسینوم معده می‌گویند. همان‌طور که سلول‌های سرطانی تکثیر می‌شوند، پیشروی تومور در دیواره معده عمیق‌تر می‌شود و به مرور زمان از دیواره معده می‌گذرد و به اندام‌های مجاوری مانند پانکراس یا کبد می‌رسد.

تومور گاهی رو به بالا (مری) و گاهی رو به پایین (روده کوچک) منتشر می‌شود.گاهی چند سلول از تومور جدا می‌شود و به درون جریان خون یا مجاری لنفاوی راه می‌یابد، سپس سرطان در غدد لنفاوی نزدیک یا در دیگر ناحیه‌های بدن منتشر می‌شود (متاستاز). در ادامه انواع سرطان معده ذکر می شود البته این موارد سرطان معده نادر می باشند:

1- لنفوم: این گونه از سرطان از بافت لنفاوی درون دیواره معده نشأت می‌گیرد.

2- سارکوم: این گونه از سرطان معده از عضله یا بافت همبند درون دیواره معده منشاء می‌گیرد.

3- سرطان کارسینوئید: این گونه از سرطان از سلول‌های داخل لایه مخاطی معده که مسئول تولید هورمون‌ها هستند نشأت می‌گیرد.

سرطان معده،سرطانی است که در ناحیه معده و ناحیه بالایی شکم شما رخ می‌دهد

دلایل ابتلا به سرطان معده

دلیل قطعی ابتلا به سرطان معده هنوز شناخته نشده است، با اینحال عواملی که در ادامه بیان می‌کنیم خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهد:

♠ جنسیت. مردان دوبرابر بیشتر از زنان در خطر ابتلا به این سرطان هستند.

♠ نژاد. نژادهای آفریقایی-آمریکایی و آسیایی در خزر بیشتری هستند.

♠ ژنتیک. مشکلات ژنتیکی و یا سندرم‌های ارثی سرطان خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد.

♠ ناحیه‌ی جغرافیایی. سرطان معده در ژاپن، شوروی سابق و آمریکا و آفریقای مرکزی شایع‌تر است.

♠ گروه خونی. افرادیکه گروه خونی آنها A مثبت است در خطر بیشتری هستند.

♠ افزایش سن. سرطان معده در سنین 70 تا 74 شایع تر می‌باشد.

♠ سابقه خانوادگی. درصورت ابتلای یکی از افراد درجه‌ی 1 خانواده به سرطان معده خطر ابتلای دیگران هم دو یا سه برابر می‌شود.

♠ سبک زندگی. سیگارکشیدن، مصرف الکل و رژیم غذایی کم میوه و سبزی و یا شور، دودی یا حاوی مواد نگهدارنده نیترات دار خطر ابتلای شما به سرطان معده را افزایش می‌دهد.

♠ هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori). آلوده شدن به باکتری H. pylori که لایه‌پواننده معده را آلوده کرده و باعث التهاب و زخم معده مزمن می‌شود، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

♠  بیماری‌های خاص از جمله ورم معده مزمن، پولیپ معده، متاپلازی روده ای و یا جراحی معده خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهد.

♠ بعضی از مشاغل خاص از جمله کار درمعدن ذغال سنگ، پالایش نیکل و کارخانه‌های لاستیک و چوب سازی خطر ابتلا به این سرطان را کاهش می‌دهد.

سرطان معده در اکثر موارد از سلولی شروع می‌شود که روی لایه مخاطی داخلی معده قرار دارد

علایم و نشانه‌های سرطان معده

علایم سرطان معده در مراحل اولیه بروز نمی یابد و بیمار در بعضی موارد تا زمان پیشرفت کامل با هیچ علامتی مواجه نمی‌شود. نشانه های اولیه عبارت‌اند:

¤ درد یا ناراحتی قسمت فوقانی شکم به ویژه پس از صرف غذا

¤ سوءهاضمه: (البته به خاطر داشته باشید که سوءهاضمه داشتن لزوماً از علایم سرطان معده نیست و اکثر موارد سوءهاضمه ارتباطی با سرطان ندارد.)

¤ احساس بیماری و یا بی‌میلی به غذا: برخی بیماران پس از صرف غذا احساس سیری و افراط در خوردن دارند.

¤  کاهش وزن و یا کاهش اشتها.

¤ دفع خون در مدفوع: در این صورت مدفوع تیره رنگ، قیرمانند و چسبناک می‌شود یا در حالتی با شیوع کمتر در سرطان معده، خون تیره رنگ در عوض خون قرمز روشن در مدفوع دیده می‌شود. این علامت نشان دهنده خونریزی بسیار جدی معده یا روده است. علایم سرطان معده که در ادامه آمده است در مراحل شدید بیماری بروز می کند:

تمام علائم اولیه البته به صورت تشدید شده

◊ احساس بیماری مداوم و خستگی بیش از اندازه

◊ کم خون شدن در صورت خونریزی مداوم تومور. کم‌خونی باعث می‌شود تا بیمار بیش از حالت طبیعی احساس خستگی کند.

◊ تومور سرطانی بسیار بزرگ می‌شود و راه عبور غذا و نوشیدنی را مسدود می‌کند و به انسداد معده می‌انجامد.

در صورت انتشار یافتن سرطان در دیگر بخش‌های بدن، علائم متعدد دیگری نیز بروز می‌یابد. به یاد داشته باشید گاهی علت بروز تمام علائم فوق، ابتلا به عارضه‌ای دیگر است، بنابراین انجام آزمایش برای تأیید تشخیص ابتلا به سرطان الزامی است و تنها نمی شود از بروز علایم سرطان معده تشخیص به ابتلای فرد به این بیماری داد.

 دفع خون در مدفوع علامت نشان دهنده بسیار جدی معده یا روده است

تشخیص سرطان معده

- آندوسکوپی: چنانچه پزشک احتمال دهد که بیمار به سرطان معده مبتلا شده است، معاینه‌ای را انجام می‌دهد که در صورت پیشرفته نبودن سرطان غالباً معمولی و شامل آندوسکوپی است. آندوسکوپ (درون‌بین) لوله‌ای بسیار باریک، انعطاف‌پذیر و مجهز به دوربینی کوچک است.

پزشک آندوسکوپ را از راه دهان وارد مری می‌کند و سپس آن را به سمت معده و بخش ابتدایی روده کوچک هدایت می‌کند. آندوسکوپ از کانال‌های فیبر نوری تشکیل می‌شود که نور را از خود عبور می‌دهند و مشاهده داخل معده و بخش ابتدای روده کوچک را ممکن می‌سازند.

- نمونه‌برداری: نمونه کوچکی از بافت بخشی از بدن طی عمل نمونه‌برداری برای تاییئ تشخیص سرطان معده خارج می‌شود. سپس این نمونه با استفاده از میکروسکوپ برای بررسی سلول‌های غیرطبیعی آزمایش می‌شود.

- ارزیابی میزان پیشرفت و انتشار سرطان: در صورت تأیید تشخیص ابتلا به سرطان، آزمایش‌های دیگری مانند رادیولوژی رنگی باریم میل، سی.تی.اسکن، سونوگرافی معده یا لاپاروسکوپی برای ارزیابی میزان پیشرفت سرطان معده انجام می‌شود.

درمان

جراحی، شیمی درمانی (و گاهی اوقات پرتودرمانی) از راه های درمان سرطان معده محسوب می‌شوند. روش درمان با توجه به عامل‌های گوناگونی مانند موارد زیر انتخاب می‌شود:

* میزان پیشرفت سرطان و بزرگی تومور

* مرحله سرطان (انتشار یافتن آن)

*  وضعیت سلامت عمومی

رعایت رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی نقشی حیاتی در درمان سرطان دارد و احتمالاً از بیمار خواسته می‌شود تا به متخصص تغذیه مراجعه کند. مشاوره با متخصصی آگاه از شرایط بیمار سودمند است؛ بیمار در این جلسه‌های مشاوره از مزایا و معایب، میزان موفقیت، عوارض جانبی احتمالی و دیگر جزییات مربوط به راه های درمان سرطان معده مطلع می‌شود.

جراحی، شیمی درمانی از راه های درمان سرطان معده محسوب می‌شوند

دارو

در درمان سرطان معده داروهایی تجویز می‌شود که به ناهنجاری‌های خاص درون سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند. داروهای هدفمند مورد استفاده برای درمان سرطان عبارت‌اند از:

♦ تراستوزوماب (هرسپتین): برای سلول‌هایی سرطانی که بیش از اندازه HER2 تولید می‌کنند.

♦ ایماتینیب (گلیوک): برای گونه نادری از سرطان معده موسوم به تومور استرومال دستگاه گوارش.

♦ سانیتینیب (سوتنت): برای تومور استرومال دستگاه گوارش.

پزشک با توجه به آزمایش سلول‌های سرطانی، احتمال نتیجه‌بخش بودن این راه های درمان سرطان معده را تشخیص می‌دهد.

شیمی درمانی یکی از روش‌های درمان سرطان معده با داروهای ضد سرطانی است

جراحی

با برداشتن تومور در مراحل اولیه سرطان معده می‌توان آن را درمان کرد؛ معمولاً بخش آسیب دیده و سرطانی معده و گاهی اوقات تمام معده از بدن خارج می‌شود. این عمل گاهی توسط جراحی لاپاروسکوپی یا لاپاراسکوپی (جراحی سوراخ کلید) صورت می‌پذیرد.

با بهره‌گیری از بعضی تکنیک‌های جراحی حتی در صورت پیشرفته بودن سرطان و قابل علاج نبودن آن می‌توان علائم را تا حدی تسکین داد، برای مثال با برداشتن بخشی از معده در عمل جراحی با لیزر یا عمل کوچک کردن معده می‌توان انسداد را برطرف نمود.

شیمی درمانی

شیمی درمانی یکی از روش‌های درمان سرطان معده با داروهای ضد سرطانی است که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد یا تکثیر آنها را متوقف می‌سازد. شیمی درمان تکمیلی، درمانی است که در آن از عمل جراحی در کنار شیمی درمانی استفاده می‌شود، برای مثال، احتمالاً یک دوره شیمی درمانی پس از عمل جراحی تجویز می‌شود تا هر گونه سلول سرطانی انتشار یافته از تومور اولیه نابود شود.

البته گاهی اوقات شیمی درمانی پیش از جراحی برای کوچک‌تر کردن تومور و تسهیل عمل جراحی انجام می‌شود، این شیوه‌ی درمان سرطان معده را نئوادجوونت گویند.

پرتو درمانی

در پرتو درمانی پرتوهای تابشی با انرژی بالا بر روی بافت سرطانی متمرکز می‌شود تا سلول‌های سرطانی از بین بروند یا تکثیرشان متوقف گردد. پرتو درمانی معمولاً برای درمان سرطان معده به کار برده نمی‌شود، اما گاهی اوقات برای کوچک کردن بخش خاصی از تومور سرطانی دامن زننده به سرطان کاربرد دارد.

پرتو ـ شیمی درمانی

در بعضی موارد ترکیبی از پرتو درمانی و شیمی درمانی (پرتو ـ شیمی درمانی) علاوه بر عمل جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش درمان سرطان معده معمولاً نزدیک به زمان انجام عمل جراحی بر روی بیمار انجام می‌شود.

بیماران مبتلا به سرطان معده به کالری و پروتئین بیشتری نیاز دارند

تغذیه و رژیم غذایی در سرطان معده

رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی و دارای میزان صحیح ویتامین‌ها، موادمعدنی، پروتئین‌ها و کالری‌ها با توجه به تأثیرگذاری بر قدرت بیمار و تسریع روند درمان بخش مهمی از فرایند درمان سرطان معده به شمار می‌رود.

بیماران مبتلا به این بیماری باید کربوهیدرات و شیرینی کمتر و پروتئین بیشتر مصرف کنند. بیمار می‌تواند با راهنمایی پزشک و متخصص تغذیه بهترین رژیم غذایی متناسب با شرایط خود را تنظیم کند.

بیماران مبتلا به سرطان معده به کالری و پروتئین بیشتری نیاز دارند. با مصرف شیر، تخم مرغ و پنیر بیشتر می‌توان میزان جذب پروتئین را افزایش داد؛ همچنین با افزودن انواع سس‌ها و عصاره‌ها می‌توان کالری مورد نیاز بدن در این شرایط را تأمین کرد.

میزان چربی رژیم غذایی را نیز می‌توان با افزودن کره یا خوردن پودینگ و بستنی افزایش داد تا به رفع سندرم دامپینگ (تخلیه سریع معده) کمک کند.

بیماران مبتلا به سرطان معده باید ویتامین D، کلسیم و آهن بیشتری را از رژیم غذایی خود جذب کنند. ماهی ساردین، کلم برگ، گل کلم، شیر، تخم مرغ، پنیر و نان کلسیم مورد نیاز بدن را تأمین می‌کنند.

ویتامین D نیز در مارگارین، کره، ماهی چرب و تخم مرغ موجود است. آهن موجود در گوشت قرمز بهتر از آهن موجود در ماهی، سویا، زرده تخم‌مرغ، سبزیجات با برگ سبز و میوه‌های خشک شده جذب می‌شود.

مصرف غلات کامل مانند پاستا و برنج حاوی غلات کامل و نان گندم سبوس‌دار با توجه به فیبر بالای آنها برای این دسته از بیماران مفید است. نوشیدن جرعه جرعه مایعات صاف و خنک شده‌ای چون آب سیب، چای، آب آبگوشت، سوپ سبزی و درمان گیاهی با جینجر ایل برای بهبود این بیماران مؤثر است.

سیگار خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان معده را افزایش می‌دهد

پیشگیری از ابتلا به سرطان معده

از آنجایی که دلایل ابتلا به سرطان معده کاملا مشخص نیستند، پس راههای پیشگیری قطعی از ابتلا به سرطان هم نمی‌شود بیان کرد، بااینحال موارد زیر خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش می‌دهند:

• مصرف بیشتر میوه و سبزیجات. سعی کنید مقدار بیشتری میوه و سبزی از انواع مختلف و رنگ‌های مختلف مصرف نمایید.

•  مصرف غذاهای شور و دودی را کاهش دهید.

• ترک سیگار. اگر شما سیگاری هستید آنرا ترک کنید، زیرا که سیگار خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان معده را افزایش می‌دهد.

• در صورتی که به بیماری هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستید، با مصرف آنتی بیوتیک آنرا درمان کنید.

•  درصورتی که به بیماری سوزش معده یا رفلاکس مبتلا هستید، برای درمان آن اقدام نمایید.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته

منابع:rastineh.ir

drrezadoost.ir