به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، یک کارخانه دار چای ایرانی می گوید: «یک دفعه وارد اتاق شد و بچه بیمارش را روی میز گذاشت و گفت تا پولم را ندهید من و بچه ام از اینجا نمی رویم. نمی دانید چقدر شرمنده بودم. شاید حدود نیمی از مطالبات چای کارانی که با آنها قرارداد داشته ام را نتوانسته ام پرداخت کنم. علتش هم عدم استقبال از چای ایرانی است.»
یک چای کار در شمال کشور هم می گوید: «من که خرج زندگی و زن و بچه هایم را می دهم؛ چطور می توانم این همه صبر کنم تا مطالباتم پرداخت شود؟ آیا این انصاف است که من هزینه یک سال کار کردنم را با این افزایش نرخ تورم ، مدت ها بعد دریافت کنم؟ تصمیم گرفته ام زمینم را بفروشم. هرکاری که خواستند با آن زمین بکنند. اصلا ویلایش کنند. دیگر نمی خواهم شب و روز به فکر این باشم که پول زحماتم چه زمانی به دستم می رسد. از شرمندگی جلوی خانواده خسته ام.»
یک کارخانه دار دیگر می گوید: «اگر درصد کمی از رقم اختلاس در چای دبش را صرف توجه به تولید داخلی می کردند، اکنون حال و روز ما این نبود.»
در این شرایط که اختلاس بزرگ چای دبش، اینگونه موجبات بر هم ریختن نظام اجتماعی را رقم می زند و 85 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد، چطور می توان افراد مرتبط با این حوزه از جمله چای کاران داخلی را قانع کرد که عدم پرداخت مطالباتشان را بپذیرند و با هر سختی که شده کشاورزی را سرپا نگه دارند و اجازه ندهند تولید داخلی به خواب برود؟
علی چابک، تولیدکننده چای داخلی و کارخانه دار است که سالیان سال است به صورت خانوادگی در این حوزه فعالیت می کنند. او در گفت و گو با رکنا به سختی های پیش روی چای کاران و تولیدکنندگان چای می گوید: رانتی که در واردات چای خارجی وجود دارد بر روی چای داخلی اثرات منفی زیادی می گذارد. آمارهای مختلفی از میزان واردات چای در کشور وجود دارد؛ اما میانگین پنج سال اخیر را که در نظر بگیریم، این آمار به حدود 55 هزار تن می رسد. همچنین تولید داخلی در شرایط آب و هوایی مناسب تقریبا 35 هزار تن است.
وی در ادامه تاکید کرد: تقریبا 25 درصد از این رقم تولید چای داخلی، چای با کیفیت متوسط رو به پایین است که باید با کمترین قیمت جهانی، به کشورهای دیگر صادر تا رنگ، اسانس و... آنها فرآوری شود.
چابک افزود: در اینجا صحبت از حدودا 75 درصد چای مرغوب ایرانی است که مورد بی توجهی قرار می گیرد. ما این توان را داریم که این چای مرغوب ایرانی را به کلیه نقاط کشور برسانیم و مخاطب هم از آن راضی باشد؛ ولی وقتی درگیر تصمیم گیری هایی می شویم که تحت تاثیر صاحب نفوذان در بخش دولتی است، چای ایرانی کم اهمیت تر از پیش می شود. ما حتی اگر بتوانیم یک کیلو چای مرغوب ایرانی را به 70 درصد قیمت یک کیلو چای مرغوب خارجی بفروشیم راضی هستیم. با این شیوه، باغات، تولید، سرمایه گذاری و کار و اشتغال فعال و سرپا خواهد ماند.
این تولیدکننده چای داخلی در بخشی دیگر از سخنانش تاکید کرد: در 30 سال گذشته، در حوزه چای و برنج، مشکلات زیادی داشتیم؛ ولی در 5 سال گذشته، ما کارخانه داران، حتی بالاتر از نرخ مصوب دولتی به چای کاران پول پرداخت کردیم؛ چراکه به خاطر بالا رفتن نرخ ارز، فروش چای داخلی خوب بود و در یک رقابت، سعی کردیم بیش از پیش به چای کاران خدمت رسانی کنیم؛ اما امسال با توجه به مسائل که پیش آمد، کارخانه داران حدود 800 میلیارد به کشاورزان بدهکار هستند. این بدقولی و عدم به موقع پرداخت، فقط به خاطر این است که به واسطه همان رانت ها و نفوذهایی که عده ای در بدنه تصمیم گیر دارند، چای ایرانی را مورد اجحاف قرار دادند.
علی چابک با اشاره به اینکه چای کاران از اردیبهشت تا مهرماه، مشغول چیدن چای بودند و الان که آذرماه است، به طور میانگین، حدودا 50 درصد از مطالباتشان را دریافت کرده اند، گفت: دلیلش هم به فروش نرفتن محصولات است که امسال بیشتر از سال های گذشته دامن ما را گرفته است. طی سالهای قبل، حدودا 40 درصد از سطح زیرکشت چای را از دست دادیم. اگر وضعیت به این شکل ادامه پیدا کند، چای کاران کشاورزی را رها خواهند کرد، زمین ها تغییر کاربری خواهند داد و شاید راه سازی و ویلاسازی در آنها انجام شود و در نهایت صنعت 120 ساله چای هم روز به روز کوچک تر خواهد شد تا زمانی که به طور کامل از بین برود.
این کارخانه دار چای ایرانی همچنین گفت: با 70 برابر کمتر از رقم اختلاس شده در چای دبش، می توان به دو و نیم میلیون نفر شاغل در حوزه چای، وام های کم بهره داد. همچنین با رقم اختلاس شده می توان با انجام تحقیقات میدانی، طی چند سال، آنقدر تولید و کیفیت چای ایرانی را بالا برد که از واردات بی نیاز شویم. ترکیه هم سالها قبل، سالانه 20 الی 30 هزار تن تولید چای بی کیفیت داشت که در عرض 15 سال، این روزها 200 هزار تن تولید باکیفیت دارد که آن را مرهون توجه به چای داخلی و افزایش کیفیت در آن است.
