به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما ،
صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه در برنامه صف اول درباره دیپلماسی اقتصادی از توسعه تجارت با همسایگان تا عضویت در سازمان‌های بین المللی گفتگو کرد.
پخش گزارش
سؤال: آقای دکتر، گزارشی را دیدیم و شنیدیم، اطلاعات خوبی هم داشت، شما آنها را تکمیل کنید، چه اتفاقی افتاده است در صادرات ما بخصوص به همسایگان؟
صفری: در گزارش گفتند که اولویت دولت سیزدهم همسایگان بوده است، البته ما همیشه این را تأکید کرده ایم، به صورت همزمان ما با آفریقا، امریکای لاتین و آسیای دور یعنی شرق آسیا و کشور‌های مشترک المنافع که تعدادی از آنها همسایه ما هستند، همزمان این هدف را داشته ایم و توسعه داده ایم، بعلاوه کشور‌های هدف ما و کشور‌هایی که ما برنامه ریزی کرده ایم در جهت صادرات. البته نکته‌ای که همیشه مطرح می‌شود، صادرات است، صادرات واردات، انتقال تکنولوژی، صدور خدمات مهندسی، خود ترانزیت، که من بعداً توضیح خواهم داد، سوآپ‌های مختلف، ارتباطات مختلفی که ما داریم، در یک پکیجی این ارتباطات را ما داریم دنبال می‌کنیم که بتوانیم ارتباطات تجاری خودمان را افزایش دهیم، یعنی اقتصادی به وسیله کار دیپلماسی اقتصادی را افزایش دهیم. همانطور که گفتند ما امسال در هشت ماهه کل صادرات ما حدود ۳۲ میلیارد یا ۳۳ میلیارد دلار بوده است. به کدام کشورها ما بیشتر صادرات داشته ایم، ۹ و ۲ دهم میلیارد در هشت ماهه به چین بوده است، بلافاصله به عراق است، به ترکیه است و می‌توانیم بگوییم که امارات و بعد هند، این از لحاظ صادرات که عددهایش هم مشخص است. در مورد واردات هم بعداً صحبت می‌کنم به چه صورت است. اما ما با اغلب کشور‌های همسایه رشد صادراتی داشته ایم، چه با آذربایجان، چه با ترکمنستان، چه با ارمنستان، حالا آقای رضوانی فر فرمودند، بیشترین، ولی ما با عمان صادرات مان از ۹۰۰ میلیون دلار به ۲ میلیارد دلار رسیده است، تازه این عددی است که گمرک می‌گوید، شما می‌دانید در اغلب تجارت‌ها و بیزینس ها، بازار غیر گمرک هم وجود دارد، بخصوص مثلاً با پاکستان با کشور‌های افغانستان. رشد پاکستان بسیار زیاد بوده است، ولی با امارات هم بوده است، با قطر بوده است و کشور‌های خلیج فارس. در مورد شمال در کشور‌های آسیای مرکزی، عرض کنم که بگذارید از این دید نگاه کنیم که جناب آقای رئیس جمهور سفر‌هایی داشته اند در این دو سال و سفر‌هایی هم رؤسای محترم جمهور کشورها به ایران داشتند، معاون اول محترم هم باز به همین صورت سفر‌هایی داشته اند و سفر‌هایی نخست وزیران به داخل کشور بوده است. مثلاً در مورد کشاورزی، ما در کل دو ساله، ۵۰ سند در بخش کشاورزی امضاء کرده ایم که ۱۶ سند آن در حضور جناب آقای رئیس جمهور بوده است، چه در سفر‌های خارج و چه در سفر‌های داخلی. نکته‌ای اینکه در ترکمنستان، تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان، همه را رشد داشته ایم، در بیله روس باز به همین صورت، ممکن است عدد بالا نبوده باشد، ولی با بعضی از کشورها صد در صد، صد و پنجاه درصد ما رشد داشته ایم بخصوص با کشور‌های آسیای مرکزی. با روسیه، رشد بسیار بالایی داشته ایم، ۳۲ درصد، رشد بالا داشته ایم. اگر در بعضی موارد، ما امسال می‌گوییم نسبت به سال گذشته یک و ۶ دهم درصد از لحاظ ارزشی کمتر بوده است، ولی از لحاظ حجم بالا بوده است، مستحضرید وقتی که ما صادرات را مطرح می‌کنیم، صادرات غیرنفتی است که برق آن نیست و نفت در آن نیست، صدور خدمات مهندسی هم در آن لحاظ نشده است. این یک و ۶ دهم میلیارد نسبت به سال گذشته کمتر بوده است، ولی حجم صادرات ما بیشتر بوده است.
سؤال: این با کجا است، جمع کل آن؟
صفری: با اکثر کشورها است. جمع کل آن ما اگر ۳۳ میلیارد صادر کرده ایم، نسبت به سال گذشته یک و ۶ دهم کمتر است از لحاظ قیمتی، ولی از لحاظ حجمی ۲۳ درصد بیشتر است.
سؤال: تفصیل آن چه است؟
صفری: تفصیل آن قیمت‌های نفتی، پروداکت‌ها کم شده است، مثلاً در اوره، در محصولات پتروشیمی قیمت آمده است پایین، بخصوص در مورد ال پی جی و اوره، قیمت‌ها بسیار پایین آمده است به نسبت نفت.
سؤال: ما غیر نفتی که می‌گوییم شامل محصولات پتروشیمی هم می‌شود؟
صفری: بله است. ببینید ما ال پی جی و به قول معروف اوره که محصولات پتروشیمی است، اینها است. من گفتم محصولات غیر نفتی فقط نفت خام است، نفت مازوت است، برق است و صدور خدماتی مهندسی اینها جزء اینها نیست، ولی بقیه صادرات ما است. نکته دیگر، ما امسال محصولات پسته ما بسیار خوب بوده است، اما محصولات پسته صادر می‌شود، اما عدد و رقم به نظر من، این نظر شخصی بنده است، مشخص است. من حدس می‌زنم امسال ما صادرات خشکبارمان به ۳ میلیارد برسد، ولی شما بروید ببینید در گمرک چه عددی است. حالا از لحاظ تعهد ارزی است، سیاست‌های بانک مرکزی که آن خودشان صلاح کار را می‌دانند، ما چیزی را که صادر کرده ایم بیش از اینها است، این عددی است که گمرک به صورت رسمی برایش ذخیره شده است. در همین صادراتی که ما داشتیم، توسعه زیادی داشته ایم، رشد زیادی داشته ایم با کشور‌های همسایه، چه پاکستان، حتی عراق، با ترکیه، با ترکمنستان، با تاجیکستان، ما با تاجیکستان رشد ۵۰۰ درصدی هم داشته ایم. مثلاً عدد بوده است ۵۰ میلیون دلار، الان رسیده است به ۳۵۰ میلیون دلار. اگر صدور خدمات مهندسی را در آن درنظر بگیریم، عدد خیلی بیشتر شده است. پس ما با اینها رشد داشته ایم، با روسیه رشد بالایی داشته ایم و در جهت صادرات آن سیاست همسایگی رعایت شده است. در مورد واردات هم باز ما می‌توانیم این را درنظر بگیریم، امسال واردات ما حدود ۴۳ میلیارد است، نسبت به سال گذشته، یک عدد بالایی است. یک کسی می‌گوید که چرا واردات زیاد شده است، خب سالی که رشد و تولید است، شما باید مواد اولیه‌ای را وارد کنید تا بتوانید تولید کنید، چه در بخش فولاد، چه در بخش فلزات غیر فولادی، چه در بخش اتومبیل و صنایع مختلف.
سؤال: نمودار‌ها هم همین را می‌گوید که بیشتر این افزایش در مواد اولیه بوده است؟
صفری: مواد اولیه و قطعاتی که لازم بوده است، ماشین آلات بوده است برای توسعه، چون بالاخره افزایش می‌خواهد و این چیز منطقی است. ولی رشد صادراتی ما خوب بوده است به کشور‌های هدف که مورد نظر ما است بخصوص چین. بازار چین در بخش من کشاورزی را داشتم توضیح می‌دادم، از آن ۵۰ تا ۱۶ تا در سفر‌های مقامات عالیه بوده است. ۴۵ درصد این اسناد، اسنادی بوده است مربوط به دامی و گیاهی که اینها پایه قرنطینه که پایه کار صادرات کشاورزی است، ما با کشور‌هایی که این مبنا را نداشتیم، صادرات نداشتیم، اگر خاطرتان باشد، داستان فلفل دلمه‌ای با روسیه یا کیوی به هند، وقتی که این داکیومنت‌ها این سند‌ها امضاء شد، ما توانسته ایم رشد کنیم. امسال ما در کشاورزی حدود ۲۵ درصد تا ماه هشتم رشد داشته ایم، رشد در بخش شیلات باز هم به همین صورت ۲۵ درصد رشد شیلاتی داشته ایم با کشور‌های هدف و کشور‌های همسایه. پس آن اسناد بسیار مؤثر بوده است در رشد صادرات ما و سفر‌های مقامات عالیه ما بخصوص آقای رئیس جمهور و متقابل، چون پیگیری اسناد، زمینه‌هایی است که برای رشد صادرات است. مثل کشور اندونزی، ما رشد صادراتی داشته ایم، کشور‌های مختلف، این عدد رقمی که من خدمت شما عرض کردم، کشور‌هایی که بیشتر از بقیه ما در آنها رشد صادراتی داشته ایم. اما اگر اجازه بدهید در مورد واردات، از بیشترین کشوری که واردات داشته ایم، امارات است، امارات یک کشور تولیدکننده‌ای نیست، کشور واسطه است، اغلب آنجا دفتر دارند، داکیومنت‌ها می‌رود آنجا، عوض می‌شود، بعد از آن چین است، الان واردات ما از چین، صادرات ما ۹ و ۱ دهم بوده است، اما واردات ما ۱۲ و ۱ دهم است. بعد از چین و امارات، واردات ما از ترکیه است و بعد از هند و آلما، واردات ما از آلمان ۱ و ۴ دهم میلیارد دلار است. از هند هم ۱ و ۲ دهم میلیارد، صادرات ما هم به هند ۱ و نیم میلیارد دلار است. البته این صادراتی که رسمی است. ما معتقد هستیم صادرات و واردات ما با هند بیش از ۵ میلیارد دلار است. نکته این است که این همان عدد‌هایی است که در ارقام نمی‌آید که دلایل آن و قوانین و مشکلات آنها را ما نمی‌دانیم چه است، خیلی هم صحبت کرده ایم با ارگان‌های مختلف، ولی این حس ما است، آمار آن کشورها نشان می‌دهد که این کار انجام می‌شود و مسائلی که دارد جلو می‌رود. درکنار این صادرات و واردات ما صدور خدمات مهندسی هم داریم، این صدور خدمات مهندسی، ما به عینه دوستان مستحضر هستند، شانه به شانه، وزارت خارجه باضافه وزارت صمت و وزارت راه و ترابری، پیمانکار‌های ما را در خارج از کشور حمایت می‌کنیم تا کارشان به نتیجه برسد. مثلاً در راهسازی و در ساختمان سازی، همین اخیراً در چند ماه گذشته فقط ۱ و نیم میلیارد دلار کاری بوده است که پیگیری شده است و قرارداد‌ها در چند کشور امضاء شده است، یعنی این نشان دهنده این است که ما باید دنبال صدور خدمات مهندسی باشیم. من همواره گفته ام، صدور خدمات مهندسی طولانی‌تر و ماندگارتر است، مثلاً در آفریقا، ساختمان سازی و آپارتمان سازی‌هایی که ما گرفته ایم، هم مصالح آن را ما صادر می‌کنیم، هم کار صدور خدمات مهندسی، در کشور‌های مختلف آفریقایی این کار شکل گرفته است. در واردات نکته‌ای که گفتم در کشاورزی، آن سند دامپروری و دامی توانسته است به ما کمک کند ما واردات گوشت مان را متنوع کنیم که امسال بعد از سفر آقای رئیس جمهور به منطقه آفریقا ما توانستیم با تمهیداتی که دامپزشکی و وزارت کشاورزی ما با قرنطینه‌هایی که آنجا انجام داد و واکسن‌هایی که آنجا زده شد، توانستیم از چند کشور آفریقایی گوشت وارد کنیم، نه فقط آفریقا، از پاکستان، از هند، یعنی تنوع داده ایم به واردات خودمان در این زمینه. در در بعضی از کشورها هم این نوع واردات به صورت تهاتر است، مثلاً در یک کشور ایکسی که در آسیای مرکزی است، ما گوشت وارد می‌کنیم، قیر صادر می‌کنیم و در زمینه‌های کار‌های مالی با زمینه‌های فعالیت‌های زیادی شده است تا این تجارت را تسهیل کند. یکی می‌گوید نمره تان ۱۰۰ است، نه، ما می‌گوییم ۸۵ یا ۹۰ است، چون داریم با کشورها ارتباطات مالی را با چندین کشور بزرگ بخصوص تی سی آی اس و در کشور‌های راه دور در آفریقا، در امریکای لاتین، اینها را پیاده می‌کنیم.
سؤال: شما اشاره کردید به سفر‌های رئیس جمهور و اخیراً ما سفر رئیس جمهور به روسیه را داشتیم در این سفر چه اتفاقی افتاد، مشخصاً چه تفاوت محسوسی با سفر قبلی آقای رئیس جمهور بود از هر جهت؟
صفری: در سفر پارسال آقای رئیس جمهور به روسیه، یکسری توافقات شد، مثلاً در بخش نفت، در بخش گاز، در بخش میدان ها، در بخش ترانزیت ها، یکی از موضوعات مهم ما فلفل دلمه‌ای بود که حل شد. درست است عدد و رقم آن به ۵۰ یا ۶۰ میلیون دلار است، ولی از لحاظ بُعد کشاورزی و تنوع آن در میدان‌های مختلف در مزارع مختلف برای ما بسیار مهم بود. در این یکسال، یکسال و نیم، کارها پیگیری شد، این سفر هم چندین ساعت بیشتر نبود، پنج یا شش ساعت داستان مذاکرات سفر بود، ایشان صبح که حرکت کردند ساعت ۳ صبح رسیدند تهران، سفر بلافاصله کار مذاکرات آن شروع شد، وزرای زیادی از بانک مرکزی، از گروه‌های مختلف حضور داشتند، جلسات جدا جدا با وزراء و پارتنر‌های خودشان داشتند، جمع بندی آن را هم آقای رئیس جمهور با آقای پوتین، جلسه با وزیر خارجه ها، جلسات سیاسی و مسائل پیگیری کارها، از a تا z هم داشتند منتها در کنار آن وزرای مربوطه هم با هم صحبت کردند. بعد از آن یک جلسه بزرگی بود که در آنجا وزراء گزارش دادند، چه در بخش ترانزیت، چه در بخش مالی و در بخش‌های مختلف گزارش داده شد و نتایج بسیار مثبتی را ما گرفتیم، چه در بخش انرژی و چه در بخش‌های مختلف. در بخش ترانزیت مثلاً داستان قرارداد آستارا – رشت، این بیست و چهارم بیست و پنجم دسامبر قرارداد فنی، ببینید ما یک قرارداد مالی داشتیم که در هفت هشت ماه پیش جلو بردیم و امضاء شد، بعد قراردادی بود که باید فنی بگویند که چند کیلو پروفیل می‌خواهد، چند کیلو فلان می‌خواهد، چقدر سیمان می‌خواهد، مسیر و پروفایل و اینها، این شرایط اش آماده شده است که به زودی در بیست و چهارم و بیست و پنجم دسامبر امضاء می‌شود که بتواند کار اجرایی آن انجام شود، روی مسیر. این دو موضوع مهم بود که مسیر از لحاظ تملک، که تملک بعهده ما بود که گفتیم تملک انجام شده است و یکی مسائل مالیاتی بود، مسائل وی‌ای تی بود، این مسائلی بود که مطرح شد، مسائلی هم بود به صورتی که طرف روسی سؤال داشت، آن هم حل شد. این یک کار بود، یک روت دیگر هم است که مستقیماً برای بندر است، در مسئله آستارا – رشت، تقریباً نقطه به نقطه تمام مسائل آن در حضور دو رئیس جمهور رفع شد. یکسری مسئله هم در مورد مسائل همکاری‌های انرژی بود که به صورت ریز بحث شد ونتایج خودش را حاصل کرد چه در بخش میدان‌های نفتی و چه در بخش ترانزیت و چه در بخش گاز. بخش فقط آستارا – رشت که داستان ترانزیت ما نیست، مستحضرید که ما از چهار مسیر و پنج مسیر کریدور شمال به جنوب ما بسته می‌شود. یکی از آنها سرخس است، یکی اینچه برون است، دریای خزر است، کاسپین است، آستاراخان است و مسیری که می‌تواند از مسیر اردبیل هم شکل بگیرد. اینها هم بحث شد، نواقص آنها، مثلاً مسائل ترخیص، ما یک روزی ۳۰ روز طول می‌کشیده است که این مسیر ترانزیت شکل بگیرد، الان به ۲۰ روز و انشاالله در چند روز آینده به ۷ روز تا ۸ روز خواهد رسید.
سؤال: منظورتان فاصله بندرعباس تا آستارا است؟
صفری: آستارا نه، بندر کاسپین یا اینچه برون یا سرخس.
سؤال: یعنی داخل خاک ایران از مسیر جنوب به شمال یا بالعکس.
صفری: بله. این نکته به این راحتی نیست، جلسات ترانزیت در وزارت خارجه، جلسات ترانزیت در سطح وزیر، جلسات ترانزیت در سطح معاون اول و جلسات ترانزیت در سطح آقای رئیس جمهور شکل می‌گیرد. دانه به دانه مسائل مطرح می‌شود، ما فقط یک کریدور شمال و جنوب نداریم، کریدور شرق به غرب را داریم، مسئله اینچه برون را داریم، چابهار را داریم، مسائل بندرعباس و اینها را داریم. مسائلی بود که یک مقدار ممکن است بار‌ها در بندرعباس مثلاً معطل شود، دلایل آن را آقای رئیس جمهور بلافاصله دستور دادند و این مسئله رفع شده است برای کوتاه کردن. امسال در ترانزیت ما ۳۲ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته ایم، در بخش جاده‌ای ۹ و ۸ دهم میلیون تن بار جا به جا شده است، در بخش راه آهن ۱ و ۸ دهم، تقریباً در بخش راه آهن عدد رقمی که خودشان داده اند، ۶ درصد رشد داشته ایم می‌گویند تا آخر سال به ۲۰ درصد می‌رسد. دوستان در وزارت راه که با آماری که است می‌گویند امسال رکورد رکورد ترانزیت زده می‌شود. ما داریم از پتانسیل موجود استفاده می‌کنیم، نباید صبر کنیم تا آستارا – رشت درست شود، آن دو سال طول می‌کشد، اما سرعت دارد، آقای رئیس جمهور هفته‌ای نیست که این را دنبال نکند، یا آقای دکتر مخبر، جلسات می‌گذارند، آقای وزیر راه، اما ما می‌گوییم از پتانسیل‌های موجود باید از ماکسیمم ظرفیت استفاده شود، دوم کشور‌هایی که می‌خواهد در کریدور شمال و جنوب باشند، آنجا بین دو وزیر تصمیم گرفته شد که عملاً به زودی ما از اینها دعوت خواهیم کرد، کشور‌هایی که در کریدور شمال و جنوب فقط هند و ایران و روسیه نیست، آذربایجان است، کشور‌های مختلف هستند که به زودی وزارت خارجه اینها را دعوت می‌کند در جهت شکل گیری و مسائل مختلف. داستان تعرفه‌ها هم است، داستان گمرک هم است، داستان گمرک سبز هم است، فقط راه آهن و یا کامیون نیست. آنها هم بحث شد و نتایج قابل لمسی را ما در این بخش گرفته ایم. در بخش انرژی هم باز به همین صورت و بخش‌های مختلف. تعداد وزرایی که تشریف آورده بودند دو به دو با هم، جلسات و نتایج در حضور جناب آقای رئیس جمهور در این شش هفت ساعت نتیجه گیری شد و به نظر من توانست ما را مدت‌ها به جلو بیندازد در جهت رفع موانع و مشکلات. روس‌ها بسیار اسرار دارند در اجرا، جمهوری اسلامی ایران هم اگر برای آنها لازم است، برای ما هم لازم است که این کار شکل بگیرد و اگر ما بتوانیم به آن کَپَسیتی ۳۰ میلیون تن و در نهایت به ۶۰ میلیون تن با خط دوم برسیم، حدود ۶۰ میلیارد دلار درآمد ارزی است، حالا یکی می‌گوید چه جوری است و کجا است، بالاخره کامیون است، قطار است، راه آهن است و تجهیزاتی که ایجاد خواهد شد در جهت ایجاد شغل و از طریق خزر. یکی از مسائلی که امسال نسبت به سال گذشته در حمل و نقل ما در این کریدور شمال دریای خزر تسهیلات اش بهتر شده است، نمی‌توانیم بگوییم عالی است، ولی بهتر شده است، به زودی پل دوم آستارا چای افتتاح خواهد شد یعنی تمام شده است، خود کشتی‌های کانتینر بر در دریای خزر الان فعال شده اند، بعضی از استان‌های ما دارند از طریق خود خزر مستقیماً کالا‌های خودشان را به روسیه و کشور‌های حاشیه دریای خزر می‌فرستند.
سؤال: یک حاشیه کوتاهی را من به آن بپردازم درباره نحوه استقبال روس‌ها یک خبر‌هایی در فضای مجازی پیچید که حرف‌هایی را گفتند، شما چطور دیدید؟
صفری: اولاً سفر یک سفر کاری بود، به نظر من هفت سال سفیر بوده ام در روسیه، بسیار تحویل گیری شان عالی بود، موقع برگشت از کرملین که بخواهید به سالن بروید، ۷۶ پله است، یعنی ۳۰ تا می‌روید بالا، یک سکته می‌خورد و ۳۰ تای دیگر دوباره باید بروید بالا تا برسد، آقای پوتین موقع برگشت، ایشان تا دم ماشین آقای رئیس جمهور را استقبال کردند، برف شدید، سرمای شدید، و تا زمانی که ماشین حرکت نکرد، آقای پوتین تکان نخوردند. حالا ممکن است جای دیگر کاری کرده باشند من شخصاً ندیدم، با احترام در این سطح سفر هم خیلی فوری انجام شدو به نظر من در ملاقات‌های مختلفی که با هم دو رئیس جمهور محترم داشتند، انشاالله نتایج بسیار خوبی حاصل خواهد شد. از لحاظ یک دیپلمات، از لحاظ یک ایرانی، به نظر من آن حاشیه‌هایی که ساخته شد، بالاخره هر کسی دنبال این است، ولی این انتظار، من خودم شخصاً دیدم، ایشان بیاید، برف هم می‌آمد، جلوی آنجا هم پر از یخ بود، یعنی خود ما که می‌خواستیم برویم با احتیاط حرکت کردیم، ایشان ایستاد تا ماشین‌ها راه افتادند و دوباره این ۷۶ پله را بالا رفت، این دیدی بود که در آنجا من داشتم.
سؤال: درباره عربستان بگویید، روابط تجاری ما با عربستان بعد از حدود یک دهه وقفه دوباره از سر گرفته شده است. آیا ما به عربستان هم مثل بقیه همسایگان نگاه می‌کنیم یا خیر؟
صفری: بله ما نگاه می‌کنیم بخصوص در بخش تجاری، در بخش مالی می‌دانیم بانک توسعه اسلامی آنجا است، فرصت، فرصت طلایی است برای ما، بخش خصوصی باید فعال شود، اما هنوز این فرصت برای ما حاصل نشده است که بتوانیم سفری با یک هیئتی به عربستان داشته باشیم و بتوانیم کار تجاری انجام بدهیم.
سؤال: برنامه آن را دارید؟
صفری: پیگیری کرده ایم دارد برنامه ریزی می‌شود، اما ما خوشحال هستیم که در اکس بای ۲۰۲۴ که دعوت شده است از کشورها، این اکس بای ۲۰۲۳ اثر بسیار خوبی داشت در جهت صادرات ما به کشور‌های مختلف. اگر خاطرتان باشد، تعداد نزدیک به ۷۰ کشور آمد، امسال حدس ما این است که تا ۱۲۰ کشور شرکت کنند.
سؤال: محل برگزاری آن کجا است؟
صفری: در نمایشگاه‌ها است.
سؤال: نه اکس بای خودمان؟
صفری: این اتفاقاً مهمتر است که ما یک نمایشگاه صادراتی می‌زنیم و تا الان سابقه نداشته است که تا ۷۰ تا کشور بیاید.
سؤال: یعنی ۷۰ هیئت؟
صفری: از ۷۰ کشور، حالا ممکن است از یک کشور یکسری مقامات رسمی بیایند در اتاق بازر گانی.
سؤال: منظورم هیئت‌هایی است که شما رسماً اینها را رصد کرده اید، وگرنه بالاخره ممکن است شهروند هر کشوری بیاید و بی سر و صدا یک بازدیدی بکند و برود.
صفری: حدس ما این است که بین ۱۲۰ کشور بیایند، ممکن است از یک کشوری ۱۰ نفر بیایند یا از یک کشوری ۵ نفر بیایند یا از یک کشوری ۵۰ نفر بیایند. مثلاً پارسال از خیلی از کشور‌های همسایه بعضی‌ها ۸۰ تا مثلاً چین حدود ۸۰ تا آمدند و غیره. همین خودش اثرگذار است در صادرات ما، چون این نمایشگاه نمایشگاه صادراتی ما است آنها می‌آیند که ببینند چه امکاناتی است چه چیز‌های صادراتی است بتوانند قرارداد ببندند. امیدواریم در آن سفر بشود یا قبل از آن، چون در اردیبهشت ماه برگزار می‌شود، امیدواریم در رابطه با بخش عربستان هم در بخش تجارت که بخش خصوصی است و هم در بخش سرمایه گذاری‌های متقابل و امیدواریم بتوانیم مشکلات ویزایی هم رفع شود تا بتوانیم یک رشد خوبی را داشته باشیم همچنین با کشور‌های دیگر مثل قطر و عمان و امارات، کمیسیون‌های مشترک ما، می‌دانید اخیراً کمیسیون‌های مشترک قطر و عمان را در تهران داشته ایم که این کمیسیون‌های مشترک بسیار مؤثر است، به زودی کمیسیون مشترک در عمارت خواهیم داشت. در این کمیسیون مشترک‌ها یک بخش اساسی آنها مسائل اقتصادی و تجاری است. درست است فاکتور‌های کنسولی و اینها مرور خواهد شد، اینها چیز‌هایی است که ما امید داریم بتواند رشد تجاری را با این کشور‌های خلیج فارس داشته باشیم.
سؤال: درباره سوریه بفرمایید، اتفاق جدیدی افتاده است در تسهیل تبادلات مختلف ازجمله خط منظم کشتیرانی که همیشه کسانی که در ارتباط با سوریه بوده اند، ارتباط بازرگانی با سوریه بوده اند، این یک مسئله شان بوده است که الان فرضاً من بخواهم چیزی را صادر کنم به سوریه از کجا صادر کنم، چگونه صادر کنم، و اگر این خط منظم کشتیرانی راه بیفتد خیلی خیلی شاید راغب‌تر شوند؟
صفری: شما خواستید صادر کنید بیایید ما به شما بگوییم فقط از دریا نمی‌شود رفت، از خشکی از مسیر‌های مختلف می‌شود رفت، اخیراً مسیر ترانزیتی از عراق گشایش پیدا کرده است از طریق ترکیه و اقلیم هم است. سؤال: هم از طریق عراق الان داریم از مسیر بوکمال، القائم بوکمال است از طریق ترکیه هم داریم؟
صفری: بله اینها خشکی است و برقرار است حالا نمی‌گوییم به ماکسیمم، چون اخیراً موافقت شده است.
سؤال:، ولی انجام هم شده است؟
صفری: بله نمونه‌های موفقی هم داشته است و دارد رشد خوبی هم پیدا می‌کند. در مورد کشتیرانی هم شما مطلب تان کاملاً درست است. مستحضرید اخیراً نخست وزیر محترم سوریه که مهمان جناب آقای دکتر مخبر بودند تشریف آوردند به ایران که یک سفر چند روزه بود، توافقات بسیار خوبی شد که اعلام هم شد که یکی از آنها تجارت آزاد بود، می‌دانید تجارت آزادی یکی از فاکتور‌هایی است که می‌تواند روابط تجاری دو کشور را بالا ببرد. یکی بیمه مشترک بود، بیمه هم بسیار مؤثر است در جهت صادرات، در جهت سرمایه گذاری در آنجا و در زمینه‌های مختلف، حالا من زیاد باز نمی‌کنم، خود نخست وزیر سوریه در جلسه گفتند کاری که هفت سال هشت سال نشده بود، در این مدت بعد از سفر جناب آقای رئیس جمهور و سفرشان به ایران، جلسات زیادی گذاشته شد در سطح معاون اول و سطح آقای رئیس جمهور و وزراء، رئیس کمیسیون مشترک سفر‌هایی را به آنجا داشت، من فکر می‌کنم در این شش هفت ماهه رشد بسیار خوبی داشتیم توافقات خوبی شکل گرفته است و باید چندین توافق دیگری هم است که در بخش انرژی و میدان‌های نفتی و اینها هم یک کار‌هایی را باید پیگیری کنیم.
سؤال: سند تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سن پترزبورگ، بیست و پنجم دسامبر که معادل چهارم دیماه است، قرار است به امضای وزیران خارجه ایران و کشور‌های عضو این اتحادیه برسد، آیا ایران آمادگی ورود به چنین موضوعی را دارد؟ تجارت آزاد اگر اتفاق بیفتد چه آثاری خواهد داشت یا ما چه تغییراتی باید کنیم که بتوانیم از آن بهره‌مند شویم و احیاناً آسیب نبینیم؟
صفری: الان عملیاتی شده است، کار دارد انجام می‌شود، این امضاء را برای رسمی شدن انجام می‌دهیم. راجع به همکاری‌های چندجانبه‌ای ما است، مثل بریکس، مثل شانگهای، مثل اکو، مثل کشور‌های ساحل اقیانوس هند، مثل دی هشت و اینها. ببینید در شانگهای و اوراسیا دو کشور مشترک هستند، قزاقستان و قرقیزستان، در اکو که ده کشور است، دوباره قزاقستان و قرقیزستان باز مشترک است بین این کشورها، یعنی این حرکت می‌تواند یک تلاشی باشد در جهت هم افزایی در جهت رشد. ما الان در اکو که امسال به زودی مسئولیت اکو را خواهیم گرفت از اول ژانویه، یعنی ایران ریاست اکو را خواهد گرفت، ما مسائل تجاری ما ۸ درصد است با هم، بخاطر اینکه مشکل تجارت آزاد را داریم، خب بین چند کشور الان اجرایی نکرده اند. از آن طرف هم این اوراسیا است که دو کشور مشترک است، یعنی این خودش یک کاری می‌کند در جهت هم افزایی داستان. روی شانگهای دقت بفرمایید، قرقیزستان و قزاقستان عضو شانگهای هستند، جمهوری اسلامی ایران هم است، این هم با کشور‌هایی که در اکو ده کشور هستند، هشت کشور از کشور‌های شوری سابق، در سال ۱۳۷۱ پیوستند به اکو، مستحضرید این اورلب‌ها یا این همپوشانی‌ها در بخش اقتصاد و تجارت یک فاکتور مهم آن هم همین اوراسیا بود که بسیار اثرگذار است، اما این مسائل انجام شد، جناب آقای رئیس جمهور در تاشکند سخنرانی که در اجلاس سران اکو داشتند، تجارت آزاد را گفتند هرچه زودتر باید اجرایی شود، اما با یک روند و یک پروسه نرمی که کشورها صدمه نبینند. یکسال پنج قلم اضافه می‌کند، یک سال شش قلم اضافه می‌کند، تست می‌کنند شش ماه، اگر مشکل بود متوقف می‌کنند، با تمام این مسائلی که درنظر گرفته شده است این کار دارد جلو می‌رود و این یک باید است، ما باید بشویم تا بتوانیم تجارت را انجام بدهیم. اما یک فاکتور است در مورد تجارت، تجارتی که ما بخواهیم صادرات داشته باشیم باید ما ظرفیت سازی کنیم، ما الان به آفریقا صادر می‌کنیم از آن طرف نمی‌توانیم به کشور آسیایی صادر کنیم، چون در این ظرفیت محدود داریم. مثلاً در مورد کشاورزی، در مورد شیلات ما، که من بار‌ها گفته ام، چرا ما نتوانیم میگو ۳ میلیارد صادر نکنیم. حالا وزیر کشاورزی خودشان هم به این مسئله اعتقاد دارند و دارند کار می‌کنند. اما شما بخواهید الان ۳ میلیارد صادر کنید ظرفیت آن را ندارید، بازار است. در مورد میوه جات، در مورد سبزیجات، در مورد محصولات کشاورزی، در مورد مسائل ساختمانی، اگر یک روزی ساختمان سازی در داخل کشور رشد بالایی داشته باشد، پس باید ظرفیت سازی این رشد تولیدی که حضرت آقا فرمودند و امسال هم جزء کار است، این لازم کشور است. اگر ما فردا بخواهیم میلگرد صادر کنیم، بخواهیم اسلب صادر کنیم، بخواهیم ریل صادر کنیم، آیا این ظرفیت می‌تواند جواب داخل و خارج را با هم بدهد، با آن ظرفیت، پس این ظرفیت سازی برای ما بسیار مهم است. راجع به سیمان، من اینها را که می‌گویم فردا می‌گویند چرا صادرات ما ۲۰۰ میلیارد نشد، آیا ما ظرفیت این را داریم، نفت و اینها را حالا بگذاریم کنیم، مسائلی که ایجاد شغل می‌کند، کشاورزی را خودتان مستحضرید یک پوشش عمومی دارد در داخل کشور، آیا ما ظرفیت داریم ۱۰۰ میلیارد دلار کالای کشاورزی را صادر کنیم، بازار می‌تواند، الان بازار چین شده است، چند سال وزارت خارجه تلاش‌هایی کرد، بعد از سفر آقای رئیس جمهور، همان کریدور شرق به غرب.
سؤال: یعنی می‌گویید ما ظرفیت این را داریم که حتی ۱۰۰ میلیارد دلار، ولی به شرطی که همه چیز با هم پیش برود؟
صفری: بله الان شما به شیلات بگویید بیا ۲ میلیارد دلار صادر کن.
سؤال: تولید شود، ریل اش نباشد، ریل باشد.
صفری: من می‌گویم اول تولید شود این مهم است.
سؤال: از آن طرف تولید هم می‌گوید فرض کنید ما تولید کنید، مطمئن باشیم صادر شود؟
صفری: همین است دیگر، این مثل مرغ و تخم مرغ نیست، بازار است، بازار وجود است، باید بازار را نگه داشت.
سؤال: یعنی شما الان می‌گویید در چه کالا‌ها و محصولاتی همین الان ظرفیت اش وجود دارد، بازار آن است، و ما اگر تولید کنیم و افزایش بدهیم.
صفری: فرض کنید در اوره شما دو برابر ظرفیت الان داشته باشید می‌توانید صادر کنید، تمام کشور‌های دنیا به اوره احتیاج دارند و بسیار کالای خوبی است برای تهاتر. ما با بررسی‌هایی که در امریکای لاتین ندر آفریقا در همه جا، همسایه‌های ما، خود هند، کشور‌های بزرگ نیازمند هستند، باید ظرفیت را بالا برد. الان در مورد میگو ما خدمت شما می‌گوییم می‌گوییم ما گارانتی می‌کنیم که شما تا ۲ میلیارد دلار، ۳ میلیارد دلار.
سؤال: الان چقدر است؟
صفری: ماکسیمم تا امسال تا ۷۵۰ میلیون دلار است.
سؤال: حالا میگو می‌تواند نیاز‌های خودمان را هم تأمین کند وقتی تولیدش بیشتر شود.
صفری: اقتصاد دریا من می‌گویم بنادر ایران فقط روی این مسئله، خود لنچ‌های ما. الان در این یکساله ر دولت سیزدهم آقی رئیسی دستوراتی که داده اند، لنچ‌های ما با سوختی که می‌توانند داشته باشند، می‌توانند برود به کشور‌های فراسرزمینی، می‌توانند بروند به آفریقا، می‌توانند بروند به موریتانی، می‌توانند بروند به کجا‌ها در جهت صید و اینها، که کار‌هایی شیلات شروع کرده است. بار‌ها که من جلسه با آقای وزیر محترم کشاورزی داشته ایم، گفته ایم شما شیلات را دریاب. بازار بازار ما است، شما چین را ببینید ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر، روزی یک میگو بخورند چند تا میگو می‌خورند. ببینید روسیه بیشترین صادرات ما الان ۶۰ درصد به روسیه است، چرا به چین نباشد، چرا به کشور‌های مختلف نباشد.
پخش گزارش
سؤال: بخشی از اطلاعات را در این گزارش دیدیم، این شرکت‌ها چه زمانی رسماً منتشر می‌شود و تکلیف درباره شرکت‌هایی که در دنیا بعنوان حامیان رژیم صهیونیستی شناخته می‌شود روشن می‌شود. ما بار‌ها می‌شود که همینطوری در داخل ایران بین مردم صحبت می‌شود و مثلاً بعضی‌ها امر و نهی می‌کنند از مصرف فلان محصولی که در داخل ایران هم حتی دارد تولید می‌شود با همان نشان حامی رژیم صهیونیستی بعد سر آن این اختلاف به وجود می‌آید که اینها اصلاً به آن ربطی ندارند، اینها اورجینال نیستند، اصلی نیستند، یا چیزی از آنها نمی‌رسد به آن شرکت اصلی، از طرفی خود آنها روی محصولات شان زده اند که اصلی و این ادعا را داشته اند، مثال‌های آن روشن است، اسم بردن از آن، مثل کوکاکولا و مثل نستله و امثال اینها، که در داخل ایران تولید می‌شوند، اما تکلیف روشن نیست یعنی آخر آن مردم با هم این اختلاف را دارند که اگر اینها واقعاً چیزی از آنها می‌رسد به آن شرکت، چون درباره ارتباط واقعی خود شرکت کوکاکولا با رژیم صهیونیستی که بحثی نیست یعنی اینکه او حامی است، تردیدی نیست، اما آن شرکتی در ایران دارد این محصول را تولید می‌کند، آیا ارتباط مالی دارد یا خیر، تکیلف کسی درباره آن روشن نیست، این را باید دولت جمهوری اسلامی تکلیف را روشن کند، بخشی اش به شما که وزارت خارجه هستید مربوط است.
صفری: البته ما لیستی که داشته ایم داده ایم به قول فرمایش شما اسم بردن، دیگه داده شده است خودشان باید بررسی کنند. اغلب دارو‌هایی که ما از اروپا و امریکا وارد می‌کنیم بروید تحقیق کنید بالاخره اینها پشت اش چه کسانی هستند، الان کشور‌هایی هستند سالی ۳۰۰ میلیون دلار ۴۰۰ میلیون دلار دارند این کالا‌ها را از اروپا وارد می‌کنند. اگر بروید دقت کنید خیلی از آنها وابسته است به این صهیونیست ها.
سؤال: جایگزین دارند یا ندارند؟ اینکه دارو است بماند که خود دارو درباره اش بحث است.
صفری: باید ما تلاش کنیم و اینها را خودکفا کنیم و در وزارت خارجه داریم.
سؤال: اینها یک بحث است، ولی درباره نوشابه که دیگر این اصرار را نداریم دیگر، اگر تکلیف روشن شود.
صفری: ما آن کسی که کوکاکولا را آورده است می‌گوید ما هیچ سودی به آن نمی‌دهیم، هیچ رویالیتی به آن نمی‌دهیم، فرمولاسیون ، فرمولاسیون خودمان است، یا مثل همزن اگر خاطرتان باشد، آن موقع‌ها به این صورت بوده است و کار انجام شده است، اما دارو ، دارو است.
سؤال: به هر حال روی آن نوشته شده است اورجینال، یا باید این را ننویسد.
صفری: من نمی‌خواهم بگویم، ارگان‌های خاصی هستند که وظیفه این کار را دارند، جنابعالی مستحضرید که من اسم آن وزارتخانه را نمی‌آورم، مثل صمت، صمت مجوز داده است، پروانه داده است، باید برود و چک کند. ببینید می‌رود فلان دارو را مجوز می‌دهد، وزارت بهداشت مجوز می‌دهد، باید چک کنند، این ارتباطی دارد یا نه فقط از آن تایتل استفاده می‌کند.
سؤال: احتمالاً آن هم خواهد گفت که نهاد‌های امنیتی و اطلاعاتی باید تعیین تکلیف کنند.
صفری: من مثال می‌زنم مثلاً الان کشور‌هایی که می‌روید کوکا نمی‌خورند، مک دونالد نمی‌خورند.
سؤال: حتی غیرمسلمان هایشان تحریم کرده اند و نمی‌خورند.
صفری: خب یک مقدار هم به مردم هم بستگی دارد که باید خودشان هم رعایت کنند.
سؤال: عرض من هم همین بود که در ایران بعضی از مردم که می‌خواهند این را رعایت کنند و رعایت می‌کنند و نمی‌خورند، آخر با این سؤال مواجه می‌شوند که اگر از اینها چیزی می‌رسد به آنها، چرا جمهوری اسلامی اجازه داده است اینها در داخل کشور باشد؟
صفری: ما در آن جلساتی که داشتیم آقایانی که مربوطه به کوکاکولا بودند، گفتند هیچ ارتباطی ندارند.
سؤال: خب آن ادعا را که طبعاً باید بکنند وگرنه که باید تخته کنند و بروند.
صفری: بله، ولی به هر صورت ارگان‌های مختلف این کار را دارند و به قول فرمایش شما امنیتی‌ها و مسائل دیگر، ولی ما چیزی را که از نمایندگی هایمان چک کرده ایم، به ما داده شده است، بلافاصله در لیست اضافه کرده ایم، داده ایم و خواسته ایم از آنها، چندین تلکس، پیام، برای آنها فرستاده ایم، شما که در این نمایندگی‌ها هستید و می‌بینید اینها دارند با ایران دیل می‌خورند و مشخص است، باید به ما بگویید که اینها جزء این مسائل هستند که منافع شان با صهیونیست‌ها یا یهودی‌هایی که آنجا هستند، حالا ما نسبت به یهودیت که چیزی نداریم، با صهیونیست ها، این کار انجام شده است و اسامی که آمده است، مدیرکل مربوطه ما در بخش دیپلماسی اقتصادی که برای اقتصاد مقاومتی است، مسئول این کار بوده است، جمع آوری کرده است و لیست را فرستاده است.
سؤال: منتشر هم خواهد شد؟
صفری: ما داده ایم به صمت، که این را آنها صلاح بدانند، که به چه صورتی شود. ببینید من یک نکته‌ای می‌گویم که صمت، موظف است این را رعایت کند، حالا شما مستحضرید که آیا لازم است اعلام شود، منتشر شود، دیگر باید خوشان تصمیم گیری کنند یا مثلاً مقامات بالا بگویند این لیست را شما منتشر کنید در بازار.
سؤال: در مورد بریکس؟
صفری: ما از اول ژانویه اتوماتیک وار، وارد بریکس می‌شویم، از روز اول هم تا به حال هر کشوری که سال به سال مسئول بوده است دبیرخانه اش است، پس هر کشوری که مثلاً مثل آفریقای جنوبی دبیرخانه یکساله است، البته اطلاعات، ولی ما این را همچنان داریم دنبال می‌کنیم، امسال ۲۲۰ جلسه دارد بریکس، مثل شانگهای، من خواهش می‌کنم وزارتخانه ها، ارگان‌های مربوطه، درجلسات، افراد مشخصی داشته باشند، مثلاً ما یک جلسه‌ای داشتیم راجع به شانگهای، به یک وزیری التماس کردیم تا برود، نمی‌رفت، رفت و برگشت و گفت چقدر خوب شد که رفتم، حضور ما در این جلسات منافع زیادی برای کشور و مسائل دوجانبه خواهد داشت.
