تجزیه و تحلیل داده‌های مسکن ترکیه نمایان‌گر این واقعیت است که در سال ۲۰۲۳، استانبول به عنوان یکی از کلیدی‌ترین مراکز شهری ترکیه، متوسط قیمت‌هایی کمتری را نسبت به تهران داشته است. در این راستا، سوالاتی در خصوص مزیت‌های احتمالی خرید ملک در استانبول در مقایسه با تهران و عوامل تأثیرگذار بر محدوده قیمتی کمتر آن مطرح می‌شود.
آمار‌های رسمی از قیمت مسکن در تهران حاکی از رشد بهایی بی‌سابقه در سال‌های اخیر است تا آنجا که متوسط قیمت آپارتمان در این شهر در دهه ۸۰ زیر یک میلیون تومان بوده و حالا در آبان‌ماه ۱۴۰۲ به محدوده ۸۰ میلیون تومانی نزدیک شده است. اما روند قیمت خانه در تهران در سال ۲۰۲۳ نسبت به دیگر کلانشهر‌های کشور‌های همسایه مانند استانبول چه تفاوت‌هایی داشته است.
همان‌طور که از داده‌های اقتصادی مربوط به ترکیه مشخص است، این کشور نیز در سال‌های اخیر همسو با اقتصاد ایران با مشکلات زیادی از جمله تورم فزاینده، دست و پنجه نرم کرده است؛ مشکلاتی که در نهایت پای خود را به حوزه مسکن و اجاره نیز باز کرده و باعث نگرانی و سردرگمی مردم شده است.
همچنین برخی آمار‌های جهانی حاکی از آن است که سه شهر ترکیه، یعنی آنکارا، استانبول و ازمیر در صدر لیست جهانی شهر‌هایی قرار گرفته‌اند که در سال ۲۰۲۳ میلادی، بیشترین میزان افزایش نرخ اجاره و فروش مسکن را ثبت کرده‌اند.
داده‌های بازار مسکن تهران نشان می‌دهد، متوسط قیمت خانه در ابتدای سال ۲۰۲۳ یعنی دی‌ماه ۱۴۰۱، حدود متری ۱۳۰۰ دلار بوده و این در حالی‌ست که طی همین بازه، قیمت خانه در استانبول از متری ۱۵۰۰ دلار هم فراتر رفته است.
در سه ماه بعدی و تا اردیبهشت ۱۴۰۲ قیمت خانه در تهران ثبات نسبی را در همان محدوده ۱۳۰۰ دلاری پشت سر گذاشته است. این درحالی‌ست که قیمت خانه در استانبول طی این بازه زمانیف رشد افسارگسیخته‌ای را پیموده و تا سقف متری ۱۸۰۰ دلار پیش رفته است.
با این حال، از این مقطع به بعد، قیمت خانه در استانبول با کاهش مواجه شده و تا شهریورماه به سطح ۱۶۰۰ دلار رسیده است. این در حالی است که قیمت خانه در تهران رشد تازه‌ای را از این مقطع آغاز کرده و تا ۱۵۰۰ دلار پیش رفته است. به این ترتیب با افزایش قیمت ملک در تهران و کاهش قیمت خانه در استانبول، قیمت بازار مسکن هر دو شهر، هم‌سطح شده است.
عبدالله مشکانی، کارشناس اقتصادی در مورد تفاوت خرید خانه در تهران و استانبول گفت: «تفاوت خاصی بین خرید خانه در تهران و استانبول وجود ندارد و تنها مزیتی که می‌توان در این شهر حس کرد نبود تحریم است. کسی که می‌خواهد در بازار کار بین‌المللی حضور داشته باشد به‌دلیل تحریم‌ها در ایران امکان آن وجود ندارد، اما در استانبول این محدودیت‌ها نیست و می‌توان از نظام بانکی که به نظام بانکی جهانی وصل است، استفاده کرد. این موضوع در حوزه تجارت نیز می‌تواند کمک زیادی کند.»
این کارشناس اقتصادی همچنین درباره پایین بودن قیمت ملک در استانبول نسبت به تهران توضیح داد: «مشکلی که در تهران نسبت به استانبول وجود دارد پایین بودن قدرالسهم است. یعنی اگر کسی یک زمین ۵۰۰ متری در تهران بخرد، می‌توان در پنج طبقه و در هر طبقه آن ۳۰۰ متر ساخت. برای محاسبه نهایت هزینه سربار زمین روی این ساختمان باید ۵۰۰ متر را تقسیم بر پنج کرد، یعنی پنج طبقه ۳۰۰ متری.»
مشکانی توضیح داد: «در استانبول اگر کسی زمین ۵۰۰ متری داشته باشد می‌تواند حدود ۴۰۰ متر از آن را بسازد و از سوی دیگر می‌توان آن را در ۱۰ طبقه هم ساخت. طبقه ۴۰۰ متری هم که محاسبه شود در نهایت چهار هزار متر خواهد شد. در حالی‌که در تهران و بر روی همان متراژ زمین، تنها هزار و ۵۰۰ متر خانه می‌توان ساخت.»
وی افزود: «این مسئله در نهایت باعث می‌شود هزینه تمام شده زمین در ساختمان در استانبول کمتر باشد و از سوی دیگر قدرالسهم آپارتمانی هم که پرداخت می‌شود میزان پایین‌تری نسبت به تهران داشته باشد. به همین دلیل است که قیمت خانه در استانبول نسبت به تهران پایین‌تر است.»
این کارشناس حوزه اقتصادی در ادامه، مثالی از بلندمرتبه‌سازی در ایران مطرح کرد و توضیح داد: «برای مثال در غرب تهران که مجوز برج‌سازی داده شده است متوسط قیمت، پایین‌تر از هزار دلار است. آن مناطق تهران که آپارتمان‌ها در آن گران است به این دلیل است که مجوز ساخت با تراکم بالا به آن داده نمی‌شود.»
او گفت: «تفاوت روند بازار ملک در تهران و استانبول همینجاست که البته به نظر من نقطه تمایز و برجستگی محسوب نمی‌شود.»
