دانشمندان شواهد موثقی از شکافت هستهای در کیهان، بهویژه در حین ادغام ستارههای نوترونی، کشف کردهاند. شکافت هستهای با آنکه بر روی زمین در نیروگاههای هستهای فرایندی شناختهشده است، اما تا پیشازاین نشانهای از آن در فضا دیده نشده بود. حالا این کشف جدید باورهای قدیمی را به چالش میکشد و فصل تازهای را در درک ما از تشکیل عناصر سنگین در جهان باز میکند.
براساس مقاله منتشرشده در Science، تیم تحقیقات آزمایشگاه ملی لس آلاموس و دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی، طبق مدلها و مشاهدات خود، اولین نشانههای شکافت هستهای در جهان را یافتهاند. یکی از محققان این پژوهش میگوید: «مردم گمان میکردند شکافت در کیهان اتفاق میافتد، اما تا به امروز، هیچکس نتوانسته آن را ثابت کند.» شکافت هستهای فرایندی کاملاً شناختهشده و درواقع اساس نیروگاههای هستهای مولد انرژی بر روی زمین است؛ بااینحال، پیشازاین در میان ستارگان دیده نشده بود.
فرایند دیگری موسوم به همجوشی هستهای وجود دارد که طی آن دو هسته اتمی با هم ترکیب میشوند و هسته سنگینتری را تشکیل میدهند و مقادیر قابلتوجهی انرژی آزاد میکنند. این فرایند باعث تولید انرژی میشود و درخشندگی ستاره را حفظ میکند. انجام چنین فرایندی در زمین چالشهای زیادی دارد و درعوض، راکتورهای هستهای با شکافت هستهای کار میکنند که طی آن اتم سنگینتر به اتمهای کوچکتر تقسیم میشود و مقدار زیادی انرژی آزاد میکند.
دانشمندان مدتها گمان داشتند که شکافت در طی ادغام ستارههای نوترونی که یکی از آشفتهترین رویدادهای کیهان است، رخ میدهد. این ادغام آنقدر قوی است که امواجی را در سراسر بافت فضا-زمان ایجاد میکند. اکنون، این تیم تحقیقاتی براساس مدلها و مشاهدات، توانستند اولین نشانههای شکافت هستهای در جهان را بیابند. این یافتهها میتواند به حل معمای اینکه عناصر سنگین جهان از کجا آمدهاند، کمک کند.
دانشمندان متوجه شدند که طی فرایندی به نام «جذب سریع نوترون» یا فرایند r، هستههای اتم سنگینتر میشوند و عناصر فوقسنگینی را ایجاد میکنند که ناپایدار هستند. سپس این عناصر فوقسنگین میتوانند تحت شکافت قرار گیرند تا به عناصر سبکتر و پایدارتر مانند طلا تقسیم شوند.