نی‌نی‌بان: مبارک است. حالا شما یک مادر هستید و قرار است 9 ماه از فرزند دلبندتان به طور خصوصی و ویژه میزبانی کنید. شما در هفته چهارم هستید. هفته‌ای که در جمع بهترین هفته‌های زندگی جا خوش می‌کند. البته از این هفته مسئولیت‌تان خیلی بیشتر و جدی‌تر می‌شود. ماه اول بارداری را در این هفته پشت سر می‌گذارید و وارد مرحله جدی و عجیبی می‌شوید پس بهتر است با نی نی بان همراه باشید تا با خیالی راحت این دوره را طی کنید.
خیلی دلتان می خواهد بدانید این مهمان کوچولو چه شکلی است؟ فعلا زود است. حالا حالا باید صبر کنید. او تازه در مرحله رویانی است. در واقع از زمان بسته شدن نطفه تا هفته هشتم یا دهم بارداری فرزند شما «رویان» نامیده می‌شود.
او همچنان در حال استقرار در خانه جدید است. رویان از دو لایه داخلی و خارجی تشکیل شده که دو لایه داخلی را «اپی‌پلاست» می‌نامند و لایه خارجی، غشایی است به نام «هایپوبلاست» که بعدها اعضای بدن جنین را در آینده تشکیل می‌دهد. این هفته زمان تشکیل و توسعه کیسه آمنیوتیک و کیسه زرده است. کیسه آمنیوتیک با احاطه رویان علاوه بر اینکه او را از گزند حوادث داخل رحم محافظت می‌کند مثل یک تخت گرم و نرم فضا را برای آرامش جنین آماده می‌کند. کیسه زرده هم کیسه‌ای چسبیده به رویان است که رگ‌های خونی و گلبول‌های سرخ اولیه در آن تشکیل می‌شود. نگران غذای این توده کوچک نباشید. جفت همان وظیفه‌ای را ایفا می‌کند که شما در آینده بر عهده دارید. جفت به جای شما غذای کودکتان را تامین می‌کند. این توده گوشتی که مسئول تامین اکسیژن جنین شما هم هست به خوبی می‌داند چه زمانی باید به فرزند شما غذا و اکسیژن برساند. جفت اکنون مشغول کندن تونل در داخل رحم برای اتصال محل دریافت غذا و جنین است تا بتواند به درستی ماموریت خود را انجام بدهد. تا زمانی که جفت در حال رشد است وظیفه تغذیه رویان با همین کیسه زرده است.
قد: 0.13 سانتی متر
وزن: 0.11 گرم
در هفته چهارم بارداری، برخی از زنان ممکن است با برخی از علائم و نشانه‌های زیر مواجه شوند:
از علائم مادر در هفته چهارم بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تغییرات بدن مادر در هفته چهارم بارداری تاثیر قابل توجهی روی روند بارداری دارد:
سونوگرافی (اولتراسونوگرافی) ممکن است به‌عنوان یکی از ابزارهای تشخیصی در هفته چهارم بارداری جهت ارزیابی وضعیت بارداری و رشد جنین استفاده شود. در این هفته، سونوگرافی معمولا به منظور تایید وجود جنین، تشخیص سن بارداری و بررسی برخی جزئیات اولیه از جمله نواحی قلبی جنین و تشکیل ساختارهای پایه‌ای مهم انجام می‌شود. البته، نوع و جزئیات سونوگرافی ممکن است بسته به سیاست بیمارستان، پزشک معالج و وضعیت بارداری خاص متفاوت باشد.
اهمیت سونوگرافی در هفته چهارم بارداری این است که به مادر و پزشک کمک می‌کند تا ارزیابی از وضعیت بارداری و سلامت جنین داشته باشند. سونوگرافی در چهار هفتگی جهت بررسی موارد زیر انجام می‌شود:
تغذیه مناسب و متعادل در این هفته بسیار مهم است و باید توجه خاصی به مصرف مواد غذایی سالم و غنی از مواد مغذی داشته باشید. در ادامه نکات مهم تغذیه هفته چهارم بارداری را آورده‌ایم:
تغذیه مادر نقش مهم و حیاتی نه فقط در این هفته که در تمام هفته‌های بارداری دارد. رژیم غذایی و تغذیه هفته چهارم بارداری مادر باید سرشار از پروتئین، کربوهیدرات، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد:
تغذیه سالم و متنوع در هر مرحله‌ای از بارداری بسیار مهم است، از جمله در هفته چهارم بارداری. در این مرحله، توجه به مصرف مواد غذایی غنی و تغذیه‌ای که نیازهای جنین را پوشش دهد، اهمیت دارد از جمله مصرف ویتامین، مواد معدنی، پروتئین، فیبر، مواد غذایی حاوی آهن جهت تامین اسید فولیک مورد نیاز بدن.
جنین در هفته چهارم بارداری در مرحله ابتدایی رشد و توسعه قرار دارد شبیه یک کیسه سلولی کوچک که به‌تدریج تقسیم سلولی می‌دهد و اندام‌های جنین شروع به شکل گرفتن می‌کنند.
در این مرحله، بسیاری از ساختارهای اصلی جنینی شکل می‌گیرند از جمله لوله عصبی که پایه سامانه عصبی را تشکیل می‌دهد، قلب که عملکرد گردش خون را آغاز می‌کند، و لوله گوش که مبدل شنوایی جنین را شکل می‌دهد. همچنین، جنین در این مرحله شروع به تشکیل لوله هضمی، کبد، کلیه و سیستم گوارشی می‌کند.
از وضعیت جنین در هفته چهارم بارداری باید بگوییم که هنوز بسیار کوچک است و اندازه آن تنها چند میلیمتر است. اما در طول هفته‌های آینده، به سرعت رشد یافته و ساختارهای بیشتری شکل می‌گیرند.
در این هفته رویان تلاش می‌کند خودش را به دیواره رحم بچسباند به همین دلیل درد خفیفی در شکم خود احساس می‌کنید. این دردها طبیعی است. بدن خودش را با هورمون‌های جدید بارداری هماهنگ می‌کند و رحم به خونه جدید رویان تبدیل می‌شود. البته بعضی از خانمهای باردار در این زمان خونریزی را تجربه می‌کنند، حتما یادتان باشد به رنگ آن توجه کنید. خونی که دفع می‌شود نباید قرمز پررنگ یا روشن مثل دوران قاعدگی باشد بلکه باید به رنگ صورتی یا قهوه‌ای باشد. لانه گزینی یا خونریزی معمولاً پنج تا 12روز پس از تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد. درد در این دوران نباید شدید باشد، اگر درد شدید، تب، لرز یا خونریزی واژینال سنگین دارید حتما باید با پزشکتان تماس بگیرید.
اگر برایتان سوال است که جنین در هفته چهارم چه شکلی است باید بگوییم که شکل جنین در هفته چهارم بارداری به طور کلی بسیار ساده و ابتدایی است به شکل یک کیسه کروی یا بیضی شکل با سطح صاف و بدون جزئیات آناتومیک. در این مرحله، نمی‌توان جزئیات ویژه‌ای مانند سر، دست، پا و صورت را در جنین مشاهده کرد.
در هفته چهارم بارداری، جنین هنوز در مرحله اولیه قرار دارد و جنسیت آن قابل تشخیص نیست و جنسیت جنین بر اساس ترکیب ژنتیکی آن به‌طور کامل در هفته‌های بعدی تشکیل می‌شود.
حدود هفته یازدهم تا چهاردهم بارداری، با استفاده از آزمایش‌های جهش ژنتیکی نژادی، مانند آمنیوسنتز یا آزموسنتز، می‌توان جنسیت جنین را تشخیص داد. این آزمایش‌ها به طور معمول در صورت نیاز به تشخیص بیماری‌های ژنتیکی و نژادی انجام می‌شوند و جنسیت جنین نیز همزمان مشخص می‌شود.
ترشح واژن در هفته چهارم بارداری بنا به عوامل مختلفی ازجمله تغییرات هورمونی متفاوت خواهد بود. چند نوع ترشح واژن شایع در این هفته عبارتند از:
در صورتی که ترشحات واژن در هفته چهارم بارداری، بوی نامطبوع، خارش یا سوزش داشته باشند بهتر است با پزشک موضوع مشورت کنید.
در هفته چهارم بارداری، مراقبت از خود و جنین بسیار مهم است. در ادامه برخی از بایدها و نبایدهای مربوط به این مرحله را بررسی می‌کنیم:
|
بایدها |
نبایدها |
|
مراجعات منظم و ملاقات با پزشک |
مصرف مواد مخدر و الکل |
|
تغذیه مناسب و سالم |
مصرف داروهای بدون نسخه پزشک |
|
مصرف مکمل‌های معدنی و ویتامین‌ها |
سیگار کشیدن در هر مرحله‌ای از بارداری |
|
استراحت و خواب کافی |
اجتناب از تماس با مواد شیمیایی مضر و مواد سمی |
|
ورزش‌های ملایم و منظم، مثل پیاده‌روی یا شنا، برای حفظ استقامت بدن و بهبود خواب و اشتها |
استفاده از حمام‌های گرم یا سونا |
علاوه بر رژیم غذایی و تغذیه هفته چهارم، مراقبت های پزشکی و مشاوره با پزشک نیز در این دوره بسیار اهمیت دارد. در ادامه، تعدادی از نکات پزشکی مربوط به این مرحله را بررسی می‌کنیم:
برخی از نکات خود مراقبتی در هفته چهارم بارداری که مادرها باید برای حفظ سلامت خود و جنین باید رعایت کنند عبارتند از:
ورزش‌های ملایم و مناسب در هفته چهارم بارداری کمک می‌کنند تا سلامتی و راحتی خود را حفظ کنید. البته، قبل از هرگونه فعالیت و ورزش، توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید. زیرا هر بارداری ممکن است شرایط خاص و نیازهای مختلفی داشته باشد. در ادامه، تعدادی از ورزش‌های مناسب برای هفته چهارم بارداری را آورده‌ایم:
در طول هر مرحله از بارداری، به نشانه‌های بدن خود گوش دهید و در صورت بروز هرگونه ناراحتی، خونریزی یا درد غیرعادی، فورا به پزشک مراجعه کنید.
هفته چهارم بارداری یک مرحله مهم در دوره بارداری است که در آن سیستم عصبی جنین شروع به توسعه می‌کند و بسیاری از اعضای مهم مانند قلب و مغز در حال شکل‌گیری هستند. در عین حال، تغییرات فیزیکی و هورمونی در بدن مادر نیز ادامه دارد. حواستان باشد از این هفته علائم بارداری خودشان را نشان می‌دهند پس باید منتظر اتفاقهای ناگهانی بارداری باشید. البته هنوز احتمال اینکه تست‌های بارداری جواب منفی به شما بدهد وجود دارد. شاید هورمون گنادوتروپین به صورت کامل ترشح نشده و همین هم عاملی است که با تست‌های بارداری متوجه حاملگی نشوید اما با افزایش میزان هورمون‌ها بالاخره نشانه‌های حاملگی هویدا می‌شود کم کم حالت تهوع هم شروع می‌شود.
زمان استفراغ و تهوع به این فکر کنید که شما تنها نیستند و ممکن است هر روز صبح، ظهر و شب 36 میلیون زن باردار مثل شما در جهان این حالت را داشته باشند. این اولین نشانه حاملگی است. سفت و دردناک شدن سینه‌ها، حساس شدن شکم و نفخ، کمر درد و نرم شدن دهانه رحم از علائم این دوره است. مهم‌ترین موضوعی که می‌تواند شما را آزار بدهد تغییرات ناگهانی روحی است. یک روز، خوب و سرحال هستید و روز بعد بداخلاق و بی‌حوصله البته بهتر است به هیچ وجه نگران این موضوع نباشید. این تغییرات کاملا طبیعی هستند و جای نگرانی نیست.
