روز پدر روزی برای بزرگداشت مقام پدران و فرصتی برای ستایش و قدردانی از زحمات آنان در سراسر زندگی هر فردی است. مردم در سراسر جهان با توجه به فرهنگ و آئین مرسوم خود روزی را به عنوان روز پدر انتخاب کرده و آن را گرامی می‌دارند، در ایران نیز ۱۳ رجب مصادف با زادروز حضرت علی (ع)، اولین امام شیعیان را روز پدر نامیده‌اند.
۱۳ رجب مصادف با پنجشنبه ۵ بهمن ۱۴۰۲ در تقویم جمهوری اسلامی ایران به دلیل ولادت حضرت علی (ع) تعطیل رسمی است.
روز پدر که به آن روز مرد نیز گفته می‌شود، در تاریخ ۱۳ رجب مصادف با تولد حضرت علی (ع) است که در تقویم شمسی این روز برابر با ۵ بهمن ماه ۱۴۰۲ است.
ملت‌های مختلف برای گرامیداشت روز پدر با توجه به فرهنگ و اعتقادات مختلف خود یک روز را به عنوان روز پدر تعیین کرده‌اند. در واقع این مناسبت تنها با هدف قدردانی از زحمات پدر و احترام به مقام شاخص والدین در تقویم ثبت شده است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ۱۳ رجب را که مصادف با ولادت حضرت علی بن ابی طالب (ع) است را روز پدر نامیده‌اند.
حضرت علی (ع) اولین فرزند از قبیله بنی هاشم هستند که نام پدرشان ابوطالب و نام مادرشان فاطمه بنت اسد بود. خاندان بنی هاشم از نظر فضیلت‌های اخلاقی، صفت‌های عالی انسانی در بین قبیله قریش و کل طایفه های عرب زبان زد بودند. امام علی (ع) در روز ۱۳ ماه رجب سال ۳۰ عام الفیل در خانه کعبه به دنیا آمدند.
حضرت علی (ع) دارای القاب و کنیه‌های بسیار زیادی هستند. از جمله کنیه‌های مشهور ایشان می‌توان به ابوتراب و ابوالحسن اشاره کرد. همچنین القاب شناخته شده حضرت علی (ع) حیدر، امیرالمومنین، ابوتراب، ولی، وصی و اسد نام دارد.
نخستین همسر امام علی (ع)، حضرت فاطمه زهرا (س)، دختر حضرت محمد (ص) آخرین پیامبر و فرستاده الهی بودند که تا زمان حیات حضرت زهرا (س) امیرالمومنین (ع) ازدواج دیگری نکردند. امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، پنج فرزند به نام‌های امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، حضرت زینب (س) و حضرت ام کلثوم (س) را داشتند. لازم به ذکر است پنجمین فرزند آنان حضرت محسن (ع) بودند که پیش از تولد در جریان شهادت حضرت زهرا (س) سقط شدند.
۱۳ رجب مصادف با زادروز حضرت علی (ع) را روز پدر و مرد نامیده‌اند. این روز برای بزرگداشت و بیشتر شدن پیوند عاطفی میان پدران و خانواده و قدردانی از تلاش و همت پدران برای تأمین معاش زندگی و نشان دادن راه و رسم زندگی به فرزندان است. حضرت علی (ع) از کودکی در مکتب تعلیم و تربیت رسول خدا (ص) قرار گرفت و باعث شد ایشان نمونه کاملی از انسانیت و اسوه و الگویی کامل برای مردان مسلمان شناخته شوند هم چنین نخستین کسی که به پیامبر (ص) و اسلام ایمان آورد حضرت علی (ع) بود. ایشان بهترین همسر برای حضرت زهرا (س) و بهترین پدر برای فرزندان خویش بودند چنانکه فرزندانی نیکو تربیت نموده که هر یک از آنان اسوه و الگویی والا برای مسلمین جهان به شمار می‌روند. دلیل این انتصاب و نام گذاری روز پدر بی دلیل نبوده و مستند روایی دارد که پیامبر مکرم اسلام حضرت محمد (ص) در روایتی خود و امام علی (ع) را پدران امت اسلام قلمداد نمود و فرمود: «أنا وعَلِیٌّ أبَوا هذِهِ الامَّة» به معنای «من و علی پدران این امت هستیم» بدین جهت روز میلاد خجسته امیر مؤمنان حضرت علی (ع) را روز پدر نامیده‌اند.
