به گزارش رکنا، بیشتر انواع بیماری های چشمی ، علائم اولیه‌ای نداشته و تقریباً بدون‌درد هستند. یعنی درست زمانی که شما به جدیدترین فریم عینک طبی خود فکر می‌کنید، ممکن است نسخه چشم‌پزشک حاکی از یک بیماری جدی چشم بدهد. بنابراین بهترین راه محافظت از سلامت چشم، مراجعه مداوم به چشم‌پزشک و همچنین شناخت انواع اختلالات چشم و علائم آن است. پس اگر کوچکترین ضعفی در بینایی خود حس می‌کنید و یا فکر می‌کنید مشکلی در عملکرد طبیعی چشم شما وجود دارد، لازم است این نوشته را با دقت بخوانید.
چشم به عنوان حساس‌ترین عضو بدن می‌تواند به‌راحتی آسیب ببیند. و تشخیص به‌موقع هر کدام از این بیماری‌ها می‌تواند در درمان قطعی شما نقش مهمی داشته‌باشد:
تا حالا به چشم‌های درشت و برجسته توجه کرده‌اید؟ گاهی این برجستگی ارثی و بدون ضرر است. اما دربعضی از موارد بیرون زدن چشم نشان از یک اختلال دارد. بیرون‌زدگی چشم یا پروپتوز زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا هر دو چشم به دلایلی مانند تورم ماهیچه‌ها، چربی و یا بافت پشت چشم از حدقه بیرون بزنند. این امر باعث می‌شود که قرنیه بیشتر در معرض هوا قرار گرفته و مدام خشک شود. به‌علاوه در موارد شدید، بیرون‌زدگی چشم‌ها می‌تواند فشار زیادی بر روی عصب بینایی وارد کرده و باعث از بین رفتن قدرت دید چشم شود.
بیماری‌هایی مانند؛ گلوکوم، پرکاری تیروئید و لوسمی
اختلال خودایمنی گریوز یا به‌طور خاص‌تر، افتالموپاتی گریوز
چشم‌هایی که انگار از حدقه بیرون زده‌است
خشکی بیش از حد چشم
سفیدی قابل مشاهده در بخش میانی بالای عنبیه و پلک
ضعف در بینایی
دوبینی
چشم‌درد
قرمزی چشم
سردرد
تب
احساس نبض در چشم بیرون‌زده
در این اختلال با شناخت علت اصلی بیماری می‌توان روند درمان را آغاز کرد. اما خشکی چشم ناشی از بیرون‌زندگی را می‌توان بوسیله قطره اشک مصنوعی کاهش داد.
عدسی کریستالی طبیعی چشم به شما کمک می‌کند تا بتوانید بر روی افراد و اشیاء در فواصل دور و نزدیک تمرکز کنید. اما با افزایش سن، این عدسی سفت و غیرقابل‌انعطاف شده و توانایی تمرکز خود را از دست می‌دهد.
با افزایش سن، این تغییرات در عدسی‌های کریستالی چشم می‌تواند منجر به ایجاد آب مروارید یا کاهش شفافیت عدسی شود. از آنجایی که عدسی‌ها دیگر مانند گذشته انعطاف‌پذیر یا شفاف نیستند، چشم نمی‌تواند نور را به درستی متمرکز کند. به همین دلیل از این اختلال با عنوان پیرچشمی نیز یاد می‌شود.
افزایش سن
وراثت
نواقص مادرزادی
بیماری‌های مزمن مانند دیابت و فشار خون
سیگار کشیدن
چاقی
مصرف بیش از اندازه الکل
استفاده بیش از حد از داروهای استروئیدی
آسیب‌های چشمی خاص
تاری دید
حساسیت به نور
تغییرات مکرر نسخه برای عینک یا لنزهای طبی
ضعف در دید در شب
تغییر و کمرنگ به نظر رسیدن رنگ‌ها
دوبینی در یک چشم
برای پیشگیری از این بیماری راه‌های ساده‌ای مانند تغییر در سبک زندگی و یا خرید عینک آفتابی جدید و محافظت از چشم در برابر نور خورشید وجود دارد. در مراحل اولیه آب مروارید نیز، بینایی شما ممکن است با استفاده از درمان‌های سرپایی کمی بهبود یابد. با این‌حال، گاهی فقط جراحی در درمان این بیماری کارساز خواهد بود. خوشبختانه، عمل جراحی در از بین بردن آب مروارید در اکثر قریب به اتفاق بیماران با موفقیت انجام می‌گیرد. در این نوع جراحی، چشم‌پزشک عدسی طبیعی چشم شما را شما را با لنز دائمی جایگزین می‌کند.
انواع مختلف کوررنگی تقریباً 8 درصد از مردان و نزدیک به 1 درصد از زنان را در جهان مبتلاء کرده‌است.اختلال کوررنگی به معنای ندیدن رنگ‌ها نیست. در این عارضه فرد بیمار در تشخیص رنگ‌های خاص مشکل دارد. مثلاً عده‌ای از بیماران نمی‌توانند قرمز و سبز را تشخیص بدهند؛ درحالیکه بعضی دیگر نمی‌توانند آبی را از زرد جدا کنند. درصد کمی از این بیماران نیز فقط رنگ سیاه و سفید را تشخیص می‌دهند.
کوررنگی یک بیماری ژنتیکی است که ناشی از تفاوت در نحوه واکنش یک یا چند سلول حساس به نور در شبکیه چشم به رنگ‌های خاص است. این سلول‌ها طول موج‌های نور را تشخیص داده و به شبکیه قابلیت تفاوت قائل شدن بین رنگ‌ها را می‌دهند. کوررنگی فعالیت این سلول‌ها را مختل می‌کند.
مشکل در تشخیص رنگ‌ها
ناتوانی در دیدن سایه‌ها یا تن‌های همرنگ
هیچ درمان شناخته شده‌ای برای کوررنگی وجود ندارد. اما انواعی از لنز و عینک وجود دارد که با استفاده از نوعی فیلتر در تشخیص رنگ‌ها به بیمار کمک می‌کند. خوشبختانه دید اکثر افراد کوررنگ از جهات دیگر طبیعی است و سازگاری با شرایط بهترین راهکاری پیش‌پای این افراد است.
این بیماری که به اختصار AMD نامیده می‌شود، در اثر بالا رفتن سن ایجاد می‌شود. دژنراسیون ماکولا یکی از دلایل اصلی نابینایی در افراد 60 ساله و بالاتر از آن تشخیص داده شده‌است. در این بیماری مرکز شبکیه که ماکولا نام دارد تحت تأثیر قرار می‌گیرد. ماکولا درواقع مسئول دقیق‌ترین نوع بینایی در شماست. یعنی کارهایی مانند مطالعه کتاب، رانندگی و دیگر فعالیت‌هایی که نیازمند دید عمیق و دقیق هستند، از طریق این بخش انجام می‌گیرد. به طور معمول، اختلال در عملکرد ماکولا ناشی از AMD، تدریجی است اما در بعضی موارد نیز، از دست دادن بینایی ناشی از این اختلال خیلی سریع و محسوس رخ می‌دهد.
Dry macular degeneration: حدود 90 درصد از افراد مبتلاء به AMD از همین نوع رنج می‌برند. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که بافت ماکولا شروع به پیر و نازک شدن می‌کند. گاهی نیز علت بیماری AMD خشک، رسوبات زرد و ریزی به نام دروسن است که در زیر شبکیه چشم تشکیل می‌شود. افراد مبتلاء به AMD خشک نسبت به نوع دیگر درجه کمتری از کاهش بینایی را تجربه کرده و روند بیماری برایشان کندتر است. البته دژنراسیون ماکولا در مراحل اولیه از نوع خشک بوده و به تدریج برای ۱۰ درصد افراد به نوع مرطوب تبدیل می‌شود.
دژنراسیون ماکولای مرطوب Wet macular degeneration: این اختلال زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی ظریف و غیرطبیعی در زیر شبکیه ایجاد می‌شود. این رگ‌های شکننده به نوعی باعث نشتی خون و مایع زیر شبکیه شده و باعث انحراف یا زخم چشم می‌شوند. در این شرایط وضوح بینایی نیز کاهش می‌یابد. دید واضح در افراد مبتلا به AMD مرطوب است. دژنراسیون ماکولای مرطوب بسیار سریع‌تر از AMD خشک پیشرفت می‌کند. در موارد حاد این بیماری، ممکن است بینایی مرکزی به طور کامل از بین برود.
افزایش سن
ژنتیک
رنگ پوست و چشم (افراد دارای رنگ پوست و چشم روشن بیشتر در خطر این بیماری هستند)
سبک زندگی غلط
تغذیه نامناسب و کمبود آنتی اکسیدان‌های خاص مانند ویتامین C و E، لوتئین و روی
مصرف دخانیات؛ (این عامل خطر بروز بیماری AMD را دو تا سه برابر بیشتر می‌کند).
چاقی، فشار خون بالا و کلسترول بالا
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
تار و مبهم دیدن اشیاء دور و نزدیک
ایجاد نقاط تیره یا خالی در بینایی
موج‌دار دیدن خطوط مستقیم
بزرگتر یا کوچکتر دیدن اجسام نسبت به اندازه واقعی‌شان
نوع خشک این بیماری بدون نیاز به فرآیند خاصی و فقط با استفاده از مصرف ویتامین‌ها درمان می‌شود. همچنین خرید لنز چشم گاهی راه‌حلی برای این بیماری است. نوع مرطوب این عارضه نیز بااستفاده از داروهای تزریقی یا جراحی لیزر و با بستن رگ‌های خونی ناحیه موردنظر درمان می‌شود. همچنین درمان‌های سرپایی کوتاه و بدون دردی برای کند کردن روند این بیماری وجود دارد.
واژه اختصاری CMV مخفف سیتومگالوویروس است. این ویروس منبع شایع عفونت در انسان بوده و به طور کلی بدون ایجاد هرگونه علائمی در بدن نهفته می‌شود. این اختلال درواقع عفونتی است که به سلول‌های حسگر نور در شبکیه چشم حمله می‌کند. رتینیت یک بیماری جدی است که باید فوراً تشخیص داده و درمان شود؛ چراکه این اختلال می‌تواند منجر به کاهش بینایی و حتی کوری شود.
سیستم ایمنی ضعیف
قرار داشتن در دوران نوزادی یا پیری
شیمی‌درمانی
ابتلاء به HIV یا ایدز
سندرم نقص ایمنی اکتسابی
احساس وجود اجسام شناور در چشم
تیر کشیدن چشم
تاری دید
وجود نقطه کور در بینایی
از دست دادن دید محیطی
داروهای خوراکی، تزریقی یا وریدی برای کند کردن پیشرفت این بیماری وجود دارد. به‌علاوه داروهای مختلفی برای درمان کامل این اختلال تجویز می‌شود. اما اگر یک چشم به این مشکل مبتلاء شود، درمان سیستمیک مناسب و به موقع ممکن است از بروز آن در چشم دیگر جلوگیری کند. جراحی با لیزر نیز در صورت آسیب‌دیدگی برای تقویت شبکیه انجام می‌گیرد.
اختلال استرابیسم زمانی اتفاق می‌افتد که چشم‌های شما نمی‌توانند به طور همزمان در یک نقطه قرار بگیرند. در این شرایط به نظر می‌رسد که هر چشم شما در جهت مختلفی قرار دارد. این اختلال معمولاً ناشی از ضعف عضلات یک یا هر دو چشم است. عضله ضعیف باعث می‌شود که دید شما از شیئی که قرار است روی آن متمرکز شود، دور می‌شود.
جالب است بدانید که این اختلال در نوزادان نیز بروز پیدا می‌کند. همچنین بیماری استرابیسم در کودکان آمبلیوپی یا تنبلی چشم نام دارد. در بچه‌های مبتلاء به این بیماری اتصالات عصبی بین چشم و مغز مختل می‌شود. به همین دلیل است که هرگونه ناهماهنگی در چشم نوزادان و کودکان باید فوراً توسط متخصص بررسی شود. چراکه در مراحل اولیه این بیماری درمان آن آسان‌تر است.
ناهماهنگی حرکت چشم‌ها
نقاط انعکاس نامتقارن در هر چشم
انحراف چشم
عدم توانایی در اندازه‌گیری عمق
خیره شدن فقط با یک چشم
بسته به نوع، شدت و علت استرابیسم ممکن است از یک یا چندین درمان به طور همزمان استفاده شود. تقویت ماهیچه‌های ضعیف‌شده چشم یکی از این درمان‌ها است. گاهی چشم پزشک از عینک یا لنز طبی برای درمان افرادی که به دلیل دوربینی اصلاح‌نشده چشم‌هایشان انحراف پیدا کرده‌است استفاده می‌کند.
انواع قطره‌های چشمی نیز برای کاهش موقت تاری دید تجویز می‌شود. اما در موارد حاد از جراحی برای درمان قطعی بیمار استفاده می‌شود. این روش با وجود اینکه هزینه بالا و ریسک بیشتری نسبت به سایر گزینه ها دارد، از میزان موفقیت بالایی نیز برخوردار است.
این اختلال ظاهراً بدون درد است. با این‌وجود اختلال جداشدگی شبکیه به یک پرده خاکستری که در سراسر میدان دید حرکت می کند، تشبیه شده‌است. این اختلال زمانی اتفاق می‌افتد که شبکیه از بافت‌های عصبی و خون‌رسانی زیر آن جدا شود. جداشدگی شبکیه در مراحل اولیه یک بیماری قابل‌درمان است که البته باید به‌سرعت اصلاح شود. چراکه در غیر این صورت این اختلال می‌تواند باعث کاهش بینایی و حتی کوری کامل شود.
شبکیه چشم به زجاجیه، یا همان ژل شفاف وسط چشم شما متصل است. با افزایش سن، زجاجیه ممکن است منقبض شده و بخشی از اتصال خود را از دست بدهد. این رویداد باعث کشیده شدن شبکیه می‌شود. ازطرفی حرکت سلول‌های عصبی شبکیه چشم می‌تواند باعث جرقه زدن چشم شود. این جرقه زدن در حالت عادی مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما در برخی موارد، می‌تواند شبکیه را پاره کرده و اجازه دهد مایع چشم وارد آن شود. همانطور که مایع وارد چشم می‌شود، شبکیه از بافت زیر آن دور شده و در نهایت از آن جدا می‌شود.
جداشدگی شبکیه همچنین می‌تواند در اثر آسیب ناشی از ضربه به چشم و برخی بیماری‌ها مانند چشم دیابتی و نزدیک‌بینی شدید ایجاد شود. در این شرایط بخش جدا‌شده از شبکیه دیگر قادر به انتقال صحیح سیگنال‌های نور به مغز نیست. بینایی همچنین می‌تواند توسط رگ‌های خونی شبکیه مختل شده و مایع را به قسمت داخلی چشم منتشر کنند، جایی که زجاجیه وجود دارد. اگر جداشدگی شبکیه به سمت ماکولا یا قسمت مرکزی شبکیه پیشرفت کند، تأثیر آن بر بینایی می‌تواند شدیدتر باشد.
مشاهده پرده خاکستری در جلوی چشم که در حرکت است
مشاهده اجسام شناور در چشم
جرقه زدن چشم
جراحی؛ که نوعی درمان با درصد موفقیت بالا برای این اختلال است. البته این در شرایطی است که این بیماری خیلی زود تشخیص داده‌شود.
لیزر؛ پارگی‌های شبکیه را که علت اصلی جدا شدن آن است، می‌توان با لیزر ترمیم کرد.
کرایوپکسی: در این نوع درمان سرمای شدید را بر روی بافت زیرین شبکیه اعمال کرده و به این ترتیب شبکیه را در جای خود نگه می‌دارند.
رتینوپلکسی پنوماتیک: در این روش یک حباب کوچک گاز در چشم قرار گرفته و شبکیه را در جای خود نگه می‌دارد. این درمان معمولاً با لیزر ترکیب شده تا اطمینان حاصل شود که شبکیه به طور دائم در موقعیت درست خود می‌ماند.
اسکلرال باکلینگ: بخیه زدن یک یک قطعه سیلیکونی با نام سگک به چشم موقعیتی ایجاد می‌کند که شبکیه دوباره در جای درست خود بچسبد.
کم‌بینایی اصطلاحی است که به بینایی ۲۰/۷۰ یا بدتر از آن اشاره می‌کند. این اختلال با عینک یا لنز قابل اصلاح نیست. البته افراد کم‌بینا به طور کلی به دو گروه تقسیم می‌شوند:
کم‌بینا: یعنی فردی که بینایی بین 70/20 تا 200/20 داشته باشد. این عارضه با استفاده از لنزهای طبی قابل‌درمان است.
نابینا: فردی است که حتی با کمک ابزار اصلاحی نتواند دید بهتر از 20/200 داشته‌باشد.
از دست دادن بینایی مرکزی
شب‌کوری
از دست دادن دید محیطی
تاری دید
دید ابری
دید کم را نمی‌توان به طور کامل اصلاح کرد. با این حال، طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها برای کمک به افراد کم‌بینا وجود دارد، از جمله عینک‌های رنگی که برای کمک به حساسیت و کنتراست نور استفاده می‌شود.
قوز قرنیه یک بیماری با پیشرفت تدریجی است که معمولاً در اواخر نوجوانی تا اوایل دهه بیست شروع شده و ممکن است تا سال‌ها شما را درگیر کند. این اختلال درواقع نوعی بی‌نظمی در شکل قرنیه است. این بیماری از تمرکز صحیح نور بر روی شبکیه جلوگیری می‌کند. در قوز قرنیه، قرنیه معمولاً گرد، نازک و مخروطی‌تر شده و باعث تاری دید و حساسیت به نورهای روشن می‌گردد.
قوز قرنیه از دسته اختلالاتی است که هیچ دلیل شناخته‌شده‌ای ندارد. اما بعضی از پزشکان معتقدند که وراثت، آلرژی و مالش بیش‌از حد چشم علت این اختلال است.
تاری دید
انحراف دید
دیدن چندین تصویر هنگام نگاه کردن به یک شی
تغییرات متعدد در نسخه عینک
در مراحل اولیه، لنزهای طبی یا عینک یک درمان مؤثر برای این بیماری است. البته انواع روش‌های درمانی این بیماری در موارد شدیدتر عبارتنداز:
لنز طبی نرم سفارشی؛ لنزهای تماسی نرم مخصوصی برای کمک به اصلاح قوز قرنیه وجود دارد.
لنز سخت نفوذپذیر به گاز (GP): لنزهای GP برای کمک به تصحیح قرنیه نامنظم با پوشاندن آن طراحی شده‌است.
لنز تماسی اسکلرال؛ که لنزهایی با قطر بزرگتر که روی تمام قرنیه قرار دارند، است.
کراس لینکینگ قرنیه (CXL): در این روش از اشعه ماوراء بنفش و قطره‌های چشمی برای کمک به سفت شدن قرنیه استفاده می‌شود.
جراحی چشم؛ در درصد کمی از بیمارانی که لنزهای تماسی نمی‌توانند آنها را درمان کنند، گزینه‌های جراحی برای ترمیم شکل نامنظم چشم انجام می‌شود. اما امکان انجام این جراحی توسط لیزر وجود ندارد، زیرا احتمال آسیب بیشتر قرنیه وجود دارد.
این اختلال زمانی به وجود می‌آید که چشم و مغز با یکدیگر هماهنگ نباشند. اختلال تنبلی چشم به طور معمول فقط یک چشم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولاً با اختلال استرابیسم یا انحراف همراه است.
آمبلیوپی ممکن است ناشی از استرابیسم، تفاوت در درجه نزدیک‌بینی یا دوربینی بین چشم‌ها، و همچنین سایر بیماری‌های چشمی مانند؛ آب مروارید، پتوز (افتادگی پلک فوقانی) و مشکلات انکساری باشد.
علائم تنبلی چشم معمولاً تا قبل از 6 سالگی بروز پیدا می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌شود که کودکان در شش ماهگی و دوباره در سه سالگی معاینه کامل چشم را انجام دهند.
تمایل چشم‌ها به یک سمت
درک ضعیف از عمق دید
ضعف در بینایی یک چشم
خوشبختانه تنبلی چشم با تشخیص به‌موقع درمان می‌شود. انواع درمان‌های این بیماری عبارتند از:
پوشاندن چشم قوی‌تر: این روش چشم ضعیف‌تر را مجبور می‌کند بیشتر کار کند و به طور طبیعی توانایی تمرکز خود را تقویت کند.
لنزهای تماسی و عینک: این دو ابزار ناهماهنگی نزدیک یا دور بینی چشم‌ها را اصلاح می‌کند.
جراحی: در این روش عضلات چشم مجدداً تنظیم می‌شوند.
گلوکوم زمانی اتفاق می‌افتد که تجمع مایع باعث ایجاد فشار در چشم شود. این وضعیت به عصب بینایی آسیب می‌رساند. عصب بینایی مسئول انتقال اطلاعات از چشمان شما به مغز است و آسیب‌های ناشی از آن می‌تواند منجر به کاهش شدید بینایی و در بدترین حالت کوری شود.
انواع مختلفی از گلوکوم وجود دارد که از علل مختلفی ناشی می‌شوند از جمله:
گلوکوم مزمن Chronic open angle glaucoma: شایع‌ترین شکل این بیماری، گلوکوم مزمن Chronic open angle glaucoma است که در نتیجه افزایش فشار در چشم ایجاد می‌گردد. این عارضه باعث کاهش شدید بینایی می‌شود. علت دقیق این نوع آب سیاه ناشناخته است، اگرچه کارشناسان بر این باورند که ناتوانی چشم در تخلیه مایع ممکن است مسئول فشار بالای چشم بوده و منجر به آسیب عصب بینایی شود.
گلوکوم مزمن Acute closed angle glaucoma: این اختلال برخلاف نوع قبلی به طور ناگهانی و دردناک بروز پیدا می‌کند. این اختلال بسیار جدی است و می‌تواند بینایی فرد را به سرعت از بین ببرد. این نوع آب سیاه زمانی اتفاق می‌افتد که ناحیه بین عنبیه و قرنیه چشم قادر به تخلیه مایعات نبوده و همین امر باعث فشار زیاد در چشم شود.
گلوکوم ثانویه Secondary Glaucoma: سابقه بیماری چشمی، جراحات یا یا داروها عامل این اختلال هستند.
گلوکوم با فشار معمولی Normal-tension glaucoma: این شکلی از آب سیاه است که در آن فشار در چشم یا طبیعی است یا خیلی زیاد نیست، اما عصب بینایی همچنان آسیب دیده‌است.
تاری دید
چشم‌درد شدید
سردرد
دیدن هاله‌های رنگین‌کمانی
تهوع و استفراغ
قطره‌های چشمی؛ که فشار چشم را با کند کردن تولید مایعات در چشم یا بهبود حرکت آن کاهش می‌دهند.
جراحی گلوکوم؛ که جریان مایعات را بهبود بخشیده و فشار روی عصب بینایی را کاهش می‌دهد. این جراحی می‌تواند از طریق لیزر انجام شود. البته جراحی می‌تواند گلوکوم را درمان کند، اما آسیب‌ها باقی می‌مانند. بنابراین انجام معاینات منظم چشم برای کمک به جلوگیری از بروز این اختلال ضروری است.
