میگل د سروانتس، نویسنده بزرگ اسپانیایی، در 29 سپتامبر 1547 (مورد فرض) به دنیا آمد و در 22 آوریل 1616 درگذشت. او به عنوان یکی از بزرگترین نویسندگان زبان اسپانیایی و یکی از نویسندگان برجسته جهان شناخته میشود. معروفیت او به واسطه رمان "دن کیشوت" است که به عنوان یکی از نخستین رمانها و یکی از برترین آثار ادبیات جهان شناخته میشود.
بیشتر زندگی او در فقر و گمنامی گذشت، که این امر منجر به از بین رفتن بسیاری از آثار اولیهاش شد. با این وجود، تأثیر و ارث ادبی او به خوبی نمایان است، به طوری که اسپانیایی زبان گاهی به عنوان "زبان سروانتس" شناخته میشود.
سروانتس در سال 1569 اسپانیا را ترک کرد و به رم نقل مکان کرد. او در هنگ پیاده نظام نیروی دریایی اسپانیا نامنویسی کرد و در نبرد لپانتو در اکتبر 1571 شرکت کرد. در این نبرد، او دست چپ خود را از دست داد. سپس به مدت پنج سال به عنوان سرباز خدمت کرد و در نهایت توسط دزدان دریایی بربری اسیر شد. پس از پنج سال اسارت، آزاد شد و به مادرید بازگشت.
اولین رمان مهم او با عنوان "لا گالاتها" در سال 1585 منتشر شد. سپس او به عنوان یک عامل خرید و سپس یک دولت دارای مالیات فعالیت کرد. رمان "دن کیشوت" دو قسمتی در سالهای 1605 و 1615 منتشر شد. آثار دیگر او شامل ۱۲ رمان نمونه، یک شعر بلند با نام "سفر به پارناسوس" و هشت نمایشنامه و هشت میانبر هستند. اثر آخر او با نام "Los trabajos de Persiles y Sigismunda" (مشقات پرسیلس و زیگیسموندا) پس از مرگ او در سال 1616 منتشر شد.
سانتا ماریا لا مایور در آلکالا د هنارس متولد شد و محل تعمید او نیز این شهر بوده است. میدان مقابل پلازا سروانتس به نام این نویسنده معروف نام گذاری شده است.
اطلاعات زیادی از زندگی سروانتس، از جمله نام، پیشینه و ظاهر او نامعلوم باقی ماندهاند. او خود را با نام Cerbantes معرفی کرده بود، اما در چاپگرها از نام Cervantes استفاده شده که به تدریج به نسخهٔ معمول در زندگی بعدی او تبدیل شد. همچنین، نام خانوادگی او به عنوان Saavedra اشاره دارد که نام یکی از بستگان دور او بوده است و این نام به جای نام معمول Cortinas بر روی آثار چاپ میشد.
زمینههای مختلفی از زندگی او موضوع اختلافات هستند، از جمله سابقه مذهبی او. ادعا شده است که هم پدر و هم مادر سروانتس ممکن است مسیحیان جدید باشند. بسیاری از نویسندگان به ادعاهای اشرافی خانواده و احتمال از به کاتولیک گرویدندن آنها اشاره کردهاند. همچنین، احتمال دارد که خانواده سروانتس منشأ converso داشته باشد.
معمولاً پذیرفته شده است که میگل د سروانتس در حدود 29 سپتامبر 1547 در آلکالا د هنارس به دنیا آمده است. او دومین پسر جراح آرایشگر رودریگو د سروانتس و همسرش لئونور دو کورتیناس بود. پدر او، خوان د سروانتس، یک وکیل نفوذگر بود.
در زمینهٔ نمایشنامهنویسی، سروانتس ادعا کرد که بیش از بیست نمایشنامه، از جمله "El trato de Argel" را بر اساس تجربیات خود در اسارت نوشته است. این آثار، هر چند کوتاه، به دلیل کمبود توجه و پشتوانه مالی، ماندگاری کمی داشتهاند. حتی نوآوریهای فردریکو گارثا لورکا، نمایشنامهنویس مشهور آن دوره، نتوانست از آثار سروانتس به خوبی بهرهمند شود.
در سال 1605، اثر بزرگترین و معروفترین سروانتس، یعنی "دن کیشوت" منتشر شد. این اثر باعث تحول عظیمی در ادبیات شد و به دلیل طنز و شوخطبعی که در آن بهکار رفته بود، به سرعت محبوبیت یافت. این کتاب به صورت اولیه در ژانویه 1605 منتشر شد و در جشن تولد فیلیپ چهارم حضور یافت.
پس از محبوبیت و موفقیت "دن کیشوت"، سروانتس به امنیت مالی دست یافت و تقاضا برای نوشتن دنبالهها افزایش یافت. او در پیشگفتار اثر "Novelas ejemplares" در سال 1613، قول داد که یکی از این آثار را تولید کند، اما قبل از آن جلوگیری شد. در نسخه غیرمجاز منتشر شده در سال 1614 به نام Alonso Fernández de Avellaneda، دن کیشوت دنباله یافت و این مسئله باعث تأخیر در نگارش دنبالهها شد. سروانتس در نهایت قسمت دوم دن کیشوت را در سال 1615 تولید کرد.
دو قسمت دن کیشوت از لحاظ محتوا تفاوتهایی داشتند، اما از نظر اسلوب نثر و واقعگرایی به شدت شبیه به یکدیگر بودند. قسمت اول ترتیبی کمیکتر داشت و مخاطب عمومی بیشتری را جذب میکرد. قسمت دوم به عنوان قسمت پیچیدهتر و با ترکیبهای عمیقتر شخصیتی شناخته میشود.
علاوه بر "دن کیشوت"، سروانتس در دوران بعد از 1605 تعدادی اثر دیگر نیز نوشت. این اثار شامل مجموعهای از داستانهای نمونه با عنوان "Novelas ejemplares"، "Viaje del Parnaso"، هشت کمدی و هشت میانآهنگ، و "Los trabajos de Persiles y Sigismunda" بودند.
سروانتس تا قرن 18 میلادی مجدداً توسط نویسندگان انگلیسی کشف شد و ویراستار ادبی جان بول استدلال در سال 1781 نسخهای جامع از آثار او را منتشر کرد. او به اندازه نویسندگان یونانی و رومی آن دوران محبوبیت داشت. همچنین "دن کیشوت" به 700 زبان مختلف ترجمه شده است.
در طول تاریخ، زندگی و آثار سروانتس همواره مورد توجه بوده و جشنوارهها و جشنهایی به مناسبت یادآوری آثار او برگزار شده است.
در فهرست آثار کامل میگل د سروانتس ذکر شده است:
La Galatea (1585):
این اثر به عنوان اثر اولیه و آغازین سروانتس در دنیای ادبی تلقی میشود و در سال 1585 منتشر شد.
El ingenioso hidalgo Don Quixote de la Mancha (1605):
جلد اول دن کیشوت.
این اثر، با عنوان "دن کیشوت"، یکی از بزرگترین و معروفترین اپیکهای ادبیات جهان است و در سال 1605 منتشر شده است.
نمونههای رمان (1613):
مجموعهای از 12 داستان کوتاه در انواع مختلف با تمرکز بر مشکلات اجتماعی، سیاسی و تاریخی اسپانیا. این مجموعه شامل:
"لا گیتانیلا" ("دختر کولی")
"الامانت لیبرال» ("عاشق سخاوتمند")
"Rinconete y Cortadillo" ("Rinconete & Cortadillo")
"La Española inglesa" ("بانوی اسپانیایی انگلیسی")
"El licenciado Vidriera" ("وکیل شیشه")
"La fuerza de la sangre" ("قدرت خون")
"El celoso extremeño" ("مرد حسود از اکسترمادورا")
"La ilustre fregona" ("خدمتکار آشپزخانه برجسته")
«Novela de las dos doncellas» ("رمان دو دختر")
"نوولا د لا سنورا کورنلیا" ("رمان بانو کورنلیا")
"Novela del casamiento engañoso" ("رمان ازدواج فریبکارانه")
"El coloquio de los perros" ("گفتگوی سگ ها")
Segunda Parte del Ingenioso Caballero [sic] Don Quixote de la Mancha (1615):
جلد دوم دن کیشوت، که در سال 1615 منتشر شد.
Los trabajos de Persiles y Sigismunda (1617):
این اثر که آخرین اثر منتشر شده از سروانتس است، در سال 1617 منتشر شد و یک رمان عاشقانه است که داستانی ماجراجوئی از زندگی دو جوان به نامهای پرسیلس و سیگیسموندا را روایت میکند.
سروانتس به عنوان یک شاعر متوسط شناخته میشود و تعداد محدودی از اشعار او باقی مانده است. برخی از این اشعار در "La Galatea" ظاهر میشوند، در حالی که او همچنین شعرهایی به نامهایی مانند "Dos Canciones à la Armada Invencible" نوشته است.
مجموعهای از غزلها نیز به او نسبت داده میشود که شامل "Al Túmulo del Rey Felipe en Sevilla"، "Canto de Calíope" و "Epístola a Mateo Vázquez" میشوند. "Viaje del Parnaso" یا "سفر به پارناس" نیز یکی از مهمترین غزلهای اوست و به صورت تمثیلی از نقد شاعران معاصر تشکیل شده است.
سروانتس نه تنها به عنوان یک نویسنده رمان بلکه به عنوان نمایشنامهنویس هم شناخته میشود. او ده نمایشنامه تمامقد تألیف کرده که عبارتند از:
تراتو د آرگل:
بر اساس تجربیات خود، به زندگی بردگان مسیحی در الجزایر میپردازد.
لا نومانسیا:
به عنوان یک اثر میهنپرستانه شناخته شده است و محاصره طولانی و وحشیانه Numantia را به تصویر میکشد.
El gallardo Español
لس بانوس د آرگل
لا گران سلطان، دونا کاتالینا د اویدو
La casa de los celos
El laberinto de amor
La entretenida
El rufián dichoso
پدرو د اوردمالاس:
یک نمایشنامه حساس درباره یک پیکارو که به عشق یک دختر به گروهی از کولیها میپیوندد.
همچنین، او هشت مسخره کوتاه (entremeses) نیز نوشته که عبارتند از:
ال جوئز د لس طلاق
El rufián viudo llamado Trampagos
La elección de los Alcaldes de Daganzo
La guarda cuidadosa (نگهبان هوشیار)
El vizcaíno fingido
El retablo de las maravillas
La cueva de Salamanca
El viejo celoso (پیرمرد حسود).
این نمایشنامهها و آثار کوتاه، به جز "Trato de Argel" و "La Numancia"، در اثر "Ocho Comedies y ocho entreméses nuevos, nunca presentados" (تاریخ و ترتیب ترکیب اجزای سروانتس ناشناخته است)، که در سال 1615 منتشر شد، گنجانده شدهاند.
میگل د سروانتس در سال ۱۶۱۶ در سن ۶۸ سالگی درگذشت. محل دفن او به تصویب وصیت او، در صومعه پابرهنگان تثلیث در مادرید قرار گرفت. این صومعه در خیابان Lope de Vega واقع شده است.
متأسفانه، بر اساس اسناد تاریخی موجود، پس از مرگ سروانتس، اتفاقاتی رخ داد که منجر به گم شدن جسد و تابوت او شد. تا چهارصد سال پس از دفن او، محل دفن میگل د سروانتس مبهم بود.
در نهایت، در سال ۲۰۱۵، در عمقی از صومعه پابرهنگان تثلیث در مرکز بخش قدیمی شهر مادرید، قطعاتی کوچک از استخوانهای او کشف شدند. این کشف بازسازی جسد و محل دفن نهایی میگل د سروانتس را تأیید کرد.
سوال ۱: چه زمینههای ادبی و نمایشی معروفیت میگل دو سروانتس را به خود اختصاص داد؟
پاسخ: میگل دو سروانتس به خاطر آثار ادبی بزرگی مانند "دن کیشوت" شناخته میشود، که نه تنها در حوزه رمانتیک و ادبیات اسپانیایی بلکه در دنیای ادبیات جهانی نیز جایگاه ویژهای دارد.
سوال ۲: چه زمانی و در کجا میگل دو سروانتس متولد شد؟
پاسخ: میگل دو سروانتس حدوداً در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۱۵۴۷ در آلکالا دهنارس، اسپانیا، متولد شد.
سوال ۳: آیا میگل دو سروانتس تنها نویسنده "دن کیشوت" بوده است؟
پاسخ: نه، میگل دو سروانتس علاوه بر "دن کیشوت"، آثار دیگری همچون "لا گالاتئا" و "لس تراباخوئلاس" را نیز نوشته است.
سوال ۴: چه مشکلاتی در مراسلات نامه نویسی میگل دو سروانتس پیش آمده است؟
پاسخ: میگل دو سروانتس در دوران زندگی خود مشکلات مالی بسیاری را تجربه کرده و بارها در نامههای خود به این مشکلات اشاره کرده است.
سوال ۵: آیا محل دفن میگل دو سروانتس تا به امروز شناخته شده است؟
پاسخ: بله، محل دفن میگل دو سروانتس در صومعه پابرهنگان تثلیث واقع در مادرید است و در سال ۲۰۱۵ با بازسازی صورت گرفته است.
در سخن آخر این مقاله، میخواهیم به عظمت و تأثیر بیپایان میگل دو سروانتس در جهان ادبیات اسپانیایی و جهانی اشاره کنیم. او با آثاری همچون "دن کیشوت" نه تنها یکی از برجستهترین نویسندگان قرون وسطی اسپانیا بوده، بلکه از جامعهنگاری و طراحی شخصیتهای ناب تا طنز و انتقاد اجتماعی، جایگاهی خاص در تاریخ ادبیات دارد.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته