میدان، میدان مدرنیته است

به گزارش مشرق، فاطمه داداشی در کانال ایتای خود نوشت:

میدان، میدان مدرنیته است

مدرنیته ویژگی تاریخی عصر ماست. مدرنیته در نگاه فلسفه تاریخی، نه به معنای غرب سیاسی است و نه معنای غیر دینی دارد. مدرنیته ناظر به دوره‌ی تاریخی عصر حاضر است که ویژگی اساسی آن، برانگیختن «عاملیت» انسان است. ویژگی انسانِ عصر مدرن، خودآگاهی و اراده‌ورزی(عاملیت) اوست. این ویژگی در انسان و تاریخ ماقبل از مدرن آشکار نیست.

«خودآگاهی» و «عاملیت» انسانِ عصر مدرن، در پدیده‌ی انقلاب اسلامی به نحو شدت‌یافته‌ای ظهور کرد. اما تفاوت انسانِ مسلمان عصر مدرن با انسانِ غربی عصر مدرن، تفاوت در عقلانیت اوست. عقلانیت انسان غربی عقلانیت خودبسنده(اومانیستی) است؛ اما عقلانیت انسان اسلامی عقلانیت توحیدی(مبتنی بر وحی است).
درواقع انسان عصر مدرن، چه غربی و چه مسلمان، در ویژگی خودآگاهی و عاملیت مشترک‌اند؛ و در عقلانیت متفاوت می‌شوند.

این ویژگی است که به انسان عصر مدرن «امکانِ» انقلاب می‌دهد. کما اینکه به عقیده‌ی برخی فلاسفه‌ی سیاسی و تاریخی، انقلاب اساساً یک پدیده‌ی مدرن است. در مرتبه‌ی بعد، اینکه این انقلاب در کدام جهت حرکت کند، به نوع «عقلانیت» او بستگی دارد.

اینکه در یادداشت قبل نوشتم وضعیت میدان در حوزه زنان وضعیتی است که مدرنیته «امکان» آن را فراهم آورده، از همین باب است.
عصر مدرن بلحاظ تاریخی این «امکان» را فراهم می‌سازد که انسان‌ها ساخت جامعه را بر اساس عاملیت خود تنظیم کنند. اما اینکه استفاده از این «امکان» در کدام جهت رقم بخورد، بستگی به نیروهای حاضر در میدان دارد که کدام عقلانیت را تقویت می‌کند.

ما در حوزه‌ی زنان چه نیروهایی داریم؟ نیروهای مقومِ ۱-عقلانیت غربی ۲-عقلانیت شرقی ۳-هم‌غربی و هم‌شرقی ۴-نه‌شرقی و نه‌غربی(الگوی سوم).
اما کدام یک از اینها در میدان حضور دارند؟
نیروی شرقی(گفتمان انسداد) که اساسا زن را زنِ درخانه می‌داند و زنِ اجتماعی منسوب به گفتمان او نیست؛ زنِ غربی، که اساساً خود را ذیل اسلام و ایده‌های انقلاب تعریف نمی‌کند و ذیل عقلانیت اومانیستی قدم برمی‌دارد؛ زنِ هم‌شرقی و هم‌غربی یا ابَرزن استثنائی؛ که همین گروه اخیر به اشتباه به الگوی سوم نسبت داده می‌شوند و دائماً در تزاحم عمیق بین نقش‌ها، مسائل‌شان «اجباراً» در این سطح مانده که بالاخره کارِ خانه وظیفه‌ی کیست؟ آیا زن حق فعالیت اجتماعی دارد؟ آیا زن می‌تواند مدیر و وزیر باشد؟

ما در میدان، زنِ الگوی سوم نه‌شرقی نه‌غربی را آشکارا نمی‌بینیم، چرا که زنِ الگوی سوم، نیازمند ساخت الگوی سومی است. وقتی ایده‌ی الگوی سوم در ساخت جامعه حلول نیافته، نمی‌توان انتظار داشت ایده الگوی سوم انقلاب را در وضعیت میدان حاضر دید.

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.