به گزارش خبرنگار مهر، خط راه‌آهن رشت - آستارا در شمال ایران حلقه مفقوده کریدور شمال- جنوب است و در صورت احداث این قطعه ریلی، می‌توان گفت که بندر بمبئی در هند تا هلسینکی فنلاند به طول ۱۳ هزار کیلومتر، با اتصال مستقیم ریلی و با عبور از خاک ایران به یکدیگر متصل خواهند شد.
مسیر ریلی رشت- آستارا حتی برای راهگذر «شرق- غرب» نیز مورد اهمیت است و قطار کانتینری شانگهای - تهران را می‌توان از مسیر رشت - آستارا - تفلیس، راهی اروپا کرد. اگر این بخش از کریدور ریلی تکمیل شود، کشورهایی مثل آذربایجان و روسیه می‌توانند از کوتاه‌ترین مسیر به خلیج فارس و آب‌های آزاد متصل شوند و در هزینه‌های خود نیز صرفه‌جویی کنند. هزینه حمل کالاهای ترانزیتی از این مسیر، کاهش پیدا می‌کند و نسبت به سایر مسیرهای منطقه ارزان‌تر خواهد بود و زمان حمل‌ونقل کالاهای هندی به روسیه هم از طریق کانال سوئز به نصف کاهش پیدا می‌کند.
برای ایران، این کریدور دسترسی به ۱۰ شهر روسیه با یک میلیون مصرف‌کننده یا بیشتر در امتداد رودخانه ولگا را باز می‌کند، اما همچنین به عنوان یک مسیر اتصال به آسیای مرکزی و منطقه دریای سیاه گسترده‌تر است. کالاهای ایرانی می‌توانند از طریق آذربایجان به سمت شرق به بندر آکتائو قزاقستان بروند. با این حال، یک احتمال دیگر، نگاه به سمت غرب به سمت بنادر دریای سیاه گرجستان و بازار اروپاست. این احتمال با لغو تحریم‌های آمریکا واقعی‌تر خواهد بود.
آغاز عملیات اجرایی رشت- آستارا از «سال نو میلادی»
البته در خصوص ابر پروژه ریلی رشت- آستارا مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی درباره آخرین وضعیت راه‌آهن رشت - آستارا، گفت: عملیات اجرایی پروژه رشت با آستارا در توافق با روسیه از ابتدای سال جدید میلادی آغاز خواهد شد و توافق با ارمنستان منجر شد که برای اولین بار با شرکت‌های ایرانی قرارداد بیش از ۲۰۰ میلیون دلاری برای تکمیل کریدورهای گذرگاهی شمال به جنوب منعقد شود.
البته باید به این نکته کلیدی که کریدور شمال - جنوب در حال حاضر با حلقه مفقوده رشت - آستارا مواجه است و آن‌طور که مسئولان حوزه حمل‌ونقل عنوان کردند، در صورت تکمیل شدن، منابع قابل توجهی را عاید کشور خواهد کرد، اشاره کرد.
تأمین مالی پروژه ریلی رشت- آستارا با دریافت وام از «روسیه»
سید مرتضی ناصریان کارشناس ارشد شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره بر اینکه پروژه ریلی رشت - آستارا کلید تکمیلی پروژه ریلی جنوب - شمال است، گفت: طراحی پروژه ریلی- آستارا به اتمام رسیده که بخشی از این پروژه در آستارا آغاز شده و بخشی دیگر از استان «رشت» شروع به اجرا شده که با پیشرفت فیزیکی ۴ درصدی همراه است.
کارشناس ارشد شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در ادامه تاکید کرد: البته قراردادی از ابتدای امسال با قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا منعقد کردیم و تمامی اجرای این طرح برعهده این قرارگاه است. اما قطعاً تأمین مالی این ابر پروژه با دشواری‌هایی همراه خواهد بود که با دو روش موجود تهاتر نفت یا تسهیلات مالی از کشور «روسیه» دریافت کنیم تا منبع مالی این پروژه را تأمین شود.
وی ادامه داد: در راستای دریافت وام از کشور روسیه قراردادی در اردیبهشت امسال امضا کردیم اما مشروط به این موضوع که قرارداد پیمانکاری با شرکت روسی داشته باشیم. البته هم‌اکنون در حال مذاکره با شرکت روسی هستیم. با فرض اینکه مذاکرات قراردادی تمام شود یکی از مذاکرات اصلی ما بنا بر این است تا عمده اجرای پروژه را قرارگاه خاتم انجام دهد.
ناصریان افزود: پروژه ریلی شرکت رشت- آستارا از سه محور تشکیل شده است که محور میانی از طریق دریای خزر که مسیر زمینی از سن‌پترزبورگ در شمال غربی روسیه به منطقه آستارا خان در دریای خزر آغاز و سپس از طریق دریا توسط کشتی‌ها به بندر انزلی ایران منتقل می‌شود.
وی ادامه داد: در نهایت با حمل و نقل زمینی به بندر چابهار و سپس به بمبئی هند وصل می‌شود. محور شرقی، مسیری زمینی است که از روسیه به ایران شروع می‌شود و از قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان می‌گذرد. مسیر غربی از روسیه به ایران و از طریق آذربایجان است که مستلزم تکمیل ساخت خط ریلی رشت - آستارا در داخل ایران است.
ناصریان تصریح کرد: در دهه ۸۰ ساخت پروژه ریلی رشت- آستارا بنا بر این بود تا بین ۳ کشور ایران، روسیه و آذربایجان ساخته و سرمایه‌گذاری شود اما با توجه به شرایط وقت این ۳ کشور به تفاهم نرسیدند و قراردادی منعقد نشد. پروژه ریلی رشت- کاسپین در آینده نزدیک به افتتاح و بهره‌برداری خواهد رسید.
سید مرتضی ناصریان کارشناس ارشد شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره بر اینکه پروژه ریلی رشت - آستارا تکمیل کننده شاخه غربی کریدور ریلی جنوب - شمال است، گفت: طراحی پروژه ریلی- آستارا به اتمام رسیده که بخشی از این پروژه از سمت آستارا و بخشی دیگر از سمت رشت شروع به اجرا شده و پروژه با پیشرفت فیزیکی ۴ درصدی همراه است.
کارشناس ارشد شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در ادامه تاکید کرد: قراردادی از ابتدای امسال با قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) منعقد شد و اجرای این پروژه برعهده این قرارگاه است. اما قطعاً تأمین مالی این ابر پروژه با دشواری روبرو است و سه روش ویژه تأمین مالی مطرح است: تهاتر نفت یا مشارکت بانک‌ها یا تسهیلات مالی از کشور «روسیه».
وی ادامه داد: در راستای دریافت وام از کشور روسیه توافقی در اردیبهشت امسال امضا شده مشروط به اینکه قرارداد پیمانکاری با شرکت روسی منعقد شود و در حال مذاکره با شرکت روسی هستیم. با فرض اینکه مذاکرات قراردادی با طرف روسی تکمیل شود یکی از مباحث این است که عمده اجرای پروژه را قرارگاه خاتم انجام دهد.
ناصریان افزود: کریدور شمال جنوب از سه شاخه تشکیل شده است که شاخه میانی از طریق دریای خزر است یعنی مسیر زمینی از مناطق مختلف روسیه به بنادر شمالی خزر مثل آستاراخان در دریای خزر می‌رسد و توسط کشتی‌ها به بنادر ایران منتقل می‌شود. سپس با حمل و نقل زمینی به بنادر جنوبی مثل چابهار یا بندرعباس و نهایتاً به هند و کشورهای جنوب می‌رسد.
وی ادامه داد: شاخه شرقی، مسیری زمینی است که از روسیه شروع می‌شود و از قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان می‌گذرد و به ایران می‌رسد. مسیر غربی ارتباط روسیه به ایران از طریق جمهوری آذربایجان است که مستلزم تکمیل ساخت خط ریلی رشت - آستارا در داخل ایران است.
ناصریان تصریح کرد: در دهه ۸۰ برای پروژه ریلی قزوین- رشت- آستارا قصد این بود تا بین ۳ کشور ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان شراکت و سرمایه‌گذاری صورت گیرد اما با توجه به شرایط وقت این ۳ کشور به تفاهم نرسیدند و قراردادی منعقد نشد. پروژه ریلی قزوین- رشت چند سال قبل افتتاح شده و رشت- کاسپین امسال به افتتاح و بهره‌برداری خواهد رسید.
به گزارش مهر، با اراده دولت سیزدهم توافقنامه احداث راه‌آهن رشت-آستارا، رؤسای‌جمهور ایران و روسیه امضا شد. اهمیت این توافقنامه از این جهت است که بعد از ۲۳ سال گذرگاه ریلی شمال-جنوب تکمیل می‌شود و جنوب آسیا را به شمال اروپا متصل می‌کند. همچنین درآمدزایی چشمگیر و پایدار ارزی این مسیر می‌تواند رقیبی برای صادرات نفت باشد.
