دلایل سقط جنین و عوارض و تبعات روحی آن برای مادر

به گزارش بهداشت نیوز، فاطمه قاسمی مسئول امور مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهیدصدوقی یزد طی یادداشتی به مفدا یزد در راستای قانون جوانی جمعیت به مساله سقط جنین چیست از علل تا عوارض آن پرداخت.

سقط جنین چیست ؟

از دست رفتن محصول بارداری و پایان دادن به زندگی جنین در بیست هفته ابتدایی بارداری را سقط جنین می گویند. طبق گزارشات آماری سازمان بهداشت جهانی (WHO) سالانه از هر چهار بارداری یک مورد به سقط شدن جنین منجر می شود. اگر جنین زیر ۱۲ هفته باشد ، در صورت صلاح دید پزشک سقط می تواند در خانه و با دارو بدون این که خطر خاصی مادر را تهدید کند ، انجام شود. متاسفانه در سالهای اخیر درصد آن افزایش یافته است و ممکن است عمدا و یا سهوا باشد ، مادرانی که سر خود اقدام به از بین بردن می نمایند ، باید بدانند که این عمل تبعات و مشکلات زیادی را با خود به همراه دارد.

انواع سقط جنین

**سقط قانونی: ادامه بارداری به علت شرایط مادر یا جنین غیر ممکن می باشد.

**سقط خود خواسته:

در این نوع سقط مادر به طور عمدی و آگاهانه اقدام به سقط شدن جنین داخل شکم خود می نماید ، این قیبل سقط ها اغلب به دلیل بارداری های ناخواسته اتقاق می افتد ، طبق آمار به دست آمده هر ساله یک چهارم بارداری ها به سقط عمدی و خود خواسته ختم می گردد ، از جمله دلایلی که منجر به اقدام مادر برای سقط جنین می گردد عبارت هستند از • اختلافات زناشویی و عدم تمایل به ادامه زندگی مشترک

• ازدواج ناخواسته

• بارداری ناخواسته و عدم آگاهی از روش های پیشگیری صحیح

• احتمال داشتن مشکلات ژنتیکی جنین

• قرارگیری در شرایط نامطلوب اقتصادی و معیشتی

• باردار شدن در روابط مخفیانه و ممنوع

• اعتیاد همسر به مواد مخدر

سقط جنین ناخواسته(خودبخودی)

گاهی جنین بر اثر عوامل غیر قابل کنترل توسط مادر و یا به طور خود به خود از بین می رود. طبق بررسی های انجام شده ، علت شایع سقط شدن جنین تا هفته ۲۰ ام بارداری ، اختلالات کروموزومی و ژنتیکی می باشد. از جمله سایر عوامل تاثیر گذار در سقط غیر عمد جنین ، می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• دیابت

• مشکلات هورمونی

• اختلالات رحمی ( شرایط خاص رحم یا بافت های ضعیف دهانه رحم خطر سقط را افزایش می دهند (

• بیماری های عروقی

• وزن مادر (کمبود وزن یا اضافه وزن موجب افزایش خطر سقط می شود(

• عفونت شدید

• سن بالا (زنان بالای ۳۵ سال بیشتر از زنان جوان تر در معرض سقط جنین هستند. در سن ۳۵ سالگی ، حدود ۲۰ درصد در خطر سقط وجود دارد. در سن ۴۰ سالگی ، این خطر حدود ۴۰ درصد می شود و در سن ۴۵ سالگی حدود ۸۰ درصد است.

• سابقه سقط جنین ( زنانی که دو یا چند سقط متوالی داشته اند ، بیشتر در معرض خطر سقط هستند)

• تست های ژنتیکی تهاجمی در بارداری (برخی از آزمایشات ژنتیکی تهاجمی قبل از تولد ، مانند نمونه برداری از پرزهای کوریونی و آمنیوسنتز ، خطر خفیف سقط به همراه دارند)

• تروما

• بیماری خاص

• اختلالات سیستم ایمنی بدن

• مصرف دخانیات و الکل (سیگار ، الکل و مواد مخدر نیز از دیگر فاکتورهایی هستند که مصرف آن ها ریسک سقط را بالا می برد. زنانی که در دوران بارداری سیگار می کشند ، بیشتر از افراد غیرسیگاری در معرض خطر سقط جنین هستند)

• جایگزین نادرست جنین در شکم

علل سقط خود به خودی جنین

بیشتر سقط های خود به خودی به این دلیل رخ می دهند که جنین به خوبی رشد نکرده است. عواملی که سبب بروز سقط بصورت خودبه خودی جنین می شود عبارتست از :

- مصرف الکل : مادرانی که در دوران بارداری مشروبات الکلی مصرف می کنند در معرض بروز سقط قرار می گیرند.

- مصرف دخانیات : مادرانی که دخاینات نظیر سیگار یا قلیان مصرف می کنند. حتی مادرانی که در محیط های پر از دود دخانیات قرار دارند نیز خطر سقط جنین در آن ها افزایش می یابد.

- چاق بودن : چاقی در مادران از دیگر دلایل موثر بر سقط می باشد.

- رشد غیرطبیعی جنین

- وجود ناهنجاری ها و اختلالات ژنتیکی در جنین.

سابقه سقط در خانواده و مادر

- اقدام به بارداری در زمانی که مادر یا پدر یا هردو سن بالاتر از ۳۵ سال دارند.

- اگرمادری در دوران بارداری دچار عفونت شود و یا از قبل مبتلا شده باشد احتمال سقط در آن ها افزایش می یابد. ازجمله این عفونت ها می توان به سرخچه، تب مالت، ایدز و سایر عفونت های مقاربتی اشاره کرد.

برخی بیماری های غدد نظیر دیابت یا کم کاری تیروئید

بیماری های مزمنی مثل سرطان ، سل ، فشارخون و بیماری های کلیوی

- مادرانی که مدت کمی از زایمان قبلی و یا سقط قبلی او میگذرد اگر اقدام به بارداری کنند ، احتمال سقط مجدد در آن ها بالا است.

- برخی ویژگی های پدران نیز بر عمل سقط تاثیر دارد. برای مثال اگر پدری به اقتضای شغلش دائما در محیط شیمیایی باشد ، می تواند تاثیر منفی بر بارداری داشته باشد و یا سبب سقط شود.

مادرانی که دائما در معرض سموم و مواد شیمیایی باشند .

مادران مبتلا به بیماری های رحمی نیز

مادران به دلیل عدم پذیرش ایمنی بدن و یا نارسایی دهانه رحم

عوارض جسمی ناشی از سقط جنین

- سقط ناقص: گاهی اوقات به علت عدم تبحر فردی که اقدام به عملیات سقط جنین می نماید ممکن است سقط به طور کامل انجام نگیرد و بخشی از اندام و یا جفت در داخل رحم باقی بماند ، که این موضوع منجر به عفونت و خونریزی های شدید رحمی گردد. اکثر موارد این عوارض با درمان درست برطرف خواهد شد اما گاهی لازم است که مجددا فرد تحت کورتاژ یا اعمال جراحی پیچیده تر قرار گیرد.

- عفونت لگنی: زمانی که جنین سقط می شود ، دهانه رحم باز شده وممکن است از این راه باکتری ها به داخل واژن راه پیدا کنند و باعث عفونت شوند . در برخی مواقع با شدت میزان عفونت ، لازم است مادر در بیمارستان بررسی شده و تحت مراقبت قرار گیرد.

- پارگی رحم: در عمل کورتاژ بخصوص زمانی که توسط افراد غیر پزشک انجام شود ، ممکن است جراحت و صدماتی به رحم وارد گردد و منجر به خونریزی شدید و یا عفونت و تب و درد شکمی شود. در برخی مواقع حاد ممکن است لازم باشد بیمار تحت یک جراحی هیسترکتومی ( خارج کردن رحم ) قرار گیرد.

خونریزی شدید (حتی گاهی منجر به مرگ مادر می شود)

(سقط های عمدی که به طور خودسرانه توسط مادر و افراد نامتخصص و یا بصورت غیرقانونی انجام می گیرد ، تبعات و مشکلاتی به مراتب جدی تری به همراه دارد چرا که ممکن است بخشی از اعضای بدن و یا جفت جنین در داخل رحم باقی بماند و یا به دیواره های رحم آسیب های جدی وارد شده و موجب خونریزی ها و عفونت های شدید گردد و یکی از مسائل مهم که گریبانگیر بسیاری از مادران شده این است که برای اقدام به این کار از داروها و آمپول های سقط نامعتبر و تقلبی برای سقط جنین استفاده می گردد که حتی ممکن است منجر به مرگ مادر شود).

تبعات روحی بعد از سقط جنین

یکی از عوارض سقط جنین ایجاد فشارهای روحی وروانی بر روی مادر است ، که در ذیل به چند موارد آن اشاره می نماییم:

• افسردگی

• تفییرات در خلق خو و بی انگیزگی

• کاهش سطح انرژی

• کاهش میزان تمرکز

• تغییرات وزن

• اختلال در خواب و کابوس دیدن

• افزایش استرس و اضطراب

• احساس گناه

• اختلال در روابط زناشویی

• در موارد شدیدتر تصمیمات خودکشی