چی بپوشم - نیلوفر شهدوست: سریال بانوی عمارت را به یاد دارید؟ این مجموعه از سریال‌های پرطرفداری بود که با معرفی چهره‌هایی تازه و حضور بازیگرانی قوی توانست به دل‌ها بنشیند و داستانی تاریخی و توأما عاشقانه را روایت کند.
این مجموعه در دوران قاجار می‌گذشت و از همین رو، استایل و پوشش بازیگرانش حال‌وهوایی سنتی و قدیمی داشت. در این مقاله، نگاهی به تیپ و استایل هریک از شخصیت‌ها داریم و با هم سبک و سیاق پوشش در آن دوره را مرور می‌کنیم. با ما همراه باشید.
مریم مومن
مومن توانست با سریال بانوی عمارت به مخاطبان معرفی شود و از آن به بعد در آثار مختلف برای مردم آشنا باشد. بازی مریم برای نخستین‌بار در اثری جدی نمره قبولی می‌گیرد. اعتماد به نفسی که او در ایفای نقش به‌خرج می‌دهد، از نکات مثبتی است که می‌تواند بدل به نقطه قوتش در امر بازیگری شود. مریم مومن از سیمای خاصی برخوردار است. او چهره‌ای طبیعی و بی‌عمل دارد و به‌قول امروزی‌ها، کاملا نچرال است.
همین ویژگی باعث می‌شود که کاندید مناسبی برای ایفای نقش‌های تاریخی باشد. در بانوی عمارت هم او را در نقش فخرالسادات می‌بینیم که محبوب شازده قاجاری است و عشقی پرپیچ‌وتاب را با یکدیگر تجربه می‌کنند. پوشش مریم مومن در نقش فخرالسادات مشابه الگوهایی است که از دوران قاجار می‌شناسیم. او با لباس‌هایی طرحدار و پرزرق‌وبرق دیده می‌شود و از زیورآلات مختلفی برای بخش روسری و باقی قسمت‌های استایل بهره می‌برد. ترکیب رنگ‌هایی که برای او استفاده شده، متنوع‌اند و به زیبا جلوه‌کردنش کمک شایانی می‌کنند.
حسام منظور
حسام منظور در مجموعه بانوی عمارت نقش شازده‌ای قاجاری را ایفا می‌کرد که در کنار مسئولیت‌هایی که داشت، درگیر داستانی عاشقانه و پرماجرا بود. استایل و سبک پوشش او مشابه مردان قاجاری متمول با کلاه‌هایی استوانه‌ای و طرحدار و لباس‌هایی از جنس‌های اشرافی مانند مخمل طراحی شده بود. در دوران قاجار از پارچه‌هایی سنگین و طرحدار یا دوخت‌های تزئینی برای ابراز اشرافیت زیاد استفاده می‌شد. نکته قابل‌توجه درباره استایل مردان قاجار در این بود که پوشش مردم کوچه و خیابان با اشراف شباهت داشت. در واقع، مدل و سبک لباس‌ها یکسان بود چون مردم معمولی از درباریان و متمولان الگوبرداری می‌کردند اما اجرای لباس و پارچه آن، برای هر طبقه متفاوت بود. مردان مشهور و ثروتمند مانند شازده بانوی عمارت از پارچه‌هایی گران و سنگین استفاده می‌کردند.
پانته‌آ پناهی‌ها
پناهی‌ها که این سال‌ها بسیار پرکار بوده و در طیف وسیعی از آثار سینمایی و تلویزیونی دیده شده است، در مجموعه بانوی عمارت نقش افسرالملوک را ایفا می‌کند. او با لباس‌هایی زرق‌وبرق‌دار و تزئیناتی در بخش پوشش روسری دیده می‌شود. در دوران قاجار، استفاده از جواهرات رشد زیادی داشت و زنان متمول از زینت‌های مختلفی در کنار پوشش خود استفاده می‌کردند. زیورآلات زنان قاجار به اکسسوری‌هایی مانند گردنبند و دستبند محدود نمی‌شد و از زیورهایی برای بازو و کمر و همان‌طور که در تصویر بالا می‌بینید، چانه و اطراف روسری و چارقد هم بهره می‌بردند.
غزل شاکری
غزل شاکری در طول سال‌های فعالیت خود توانسته در چند اثر تاریخی حضور داشته باشد. او از صدای گرمی برخوردار است و حضور نسبتا قابل‌قبولی به‌عنوان بازیگری حرفه‌ای دارد. در بانوی عمارت هم نقش بهجت‌الملوک را ایفا می‌کند. این زن که همسر نخست شازده قاجاری یعنی حسام منظور است، سلامت روحی ندارد. برای همین او را به کشور عثمانی فرستاده‌اند. با شکل‌گرفتن عشقی عمیق میان شازده و فخرالسادات یعنی مریم مومن در سریال، بهجت هم از دیار غربت بازمی‌گردد و اتفاقا هیچ نشانه‌ای از جنون را منعکس نمی‌کند. پوشش شاکری در سریال با زنان دیگر متفاوت است و به‌نظر می‌رسد که این تفاوت به همان مهاجرت شخصیتش در داستان به دیار عثمانی بازمی‌گردد. پوشش سر برای غزل شاکری در بانوی عمارت هم با الهام از الگوهای استایل ترکی انتخاب شده است.
مینا وحید
زنان قاجاری از زیورآلات استفاده زیادی می‌کردند. استفاده از سربند و سنجاق سینه یا اکسسوری‌هایی برای چارقد میانشان رواج زیادی داشت. همان‌طور که در تصویر بالا می‌بینید، مینا وحید هم که از بازیگران مجموعه بانوی عمارت بود، چنین سبکی از پوشش را ارائه داده است. استفاده از شلیته یعنی دامن‌های کوتاه با شلوار هم درمیان زنان قاجار دیده می‌شد. شلیته که همان دامن‌های پرچین و کوتاه بودند، از سوی ناصرالدین‌شاه وارد ایران شدند. در واقع، این شاه بعد از بازگشت از سفرش از فرنگ، به زنان توصیه کرده بود که چنین سبکی از دامن را روی شلوارهایشان بپوشند. ایده او از لباس بالرین‌های خارجی الهام گرفته شده بود.
نیکی نصیریان
پیش‌تر درباره دامن‌های کوتاه و شلیته صحبت کردیم. در تصویر بالا هم نیکی نصیریان را با نمونه‌ای بلندتر از شلیته‌های مرسوم در دوران قاجار مشاهده می‌کنید. ترکیب رنگ لباس‌ها در دوران گذشته به تنوعی که در آثار تصویری دیده می‌شود، نبوده است. بااین‌حال، سینماگران و بازیگران برای ارائه صحنه‌هایی جذاب از حضور رنگ در طراحی لباس و پوشش بیشتر استفاده می‌کنند. هرچند که در قاجار نساجی صنعتی گم و نادر نبوده است اما هنوز، تولید به مرحله و توانی نرسیده بوده که امکان روانه‌کردن پارچه‌هایی متنوع و رنگارنگ به بازار مقدور باشد. نکته دیگری که در دوران قاجار، بازار نساجی را تحت‌الشعاع قرار داده بود، حضور تاجران خارجی و واردکردن پارچه‌هایی از هند و کشورهای اروپایی بود. به‌عبارت دقیق‌تر، واردات به عاملی منفی برای ایجاد موانع تولید داخلی بدل شد. پادشاهان قاجار همواره با نگاهی راغب به دنیای غرب، اشتباهات زیادی داشتند و عواقب ناخوشایندی از این امید ملتمسانه را به کشور تحمیل می‌کردند.
در آخر
بانوی عمارت از مجموعه‌های قابل‌تأمل صداوسیما بود. این روزها که رخوت سنگینی بر قلب سینما و تلویزیون ایران سایه انداخته، دیگر شاهد آثار موفق و حضور هنرپیشه‌های خبره و توانمند در آثار نیستیم. خیلی وقت است که تلویزیون نتوانسته، مردم را پای گیرنده‌های خود نگه دارد و جذبشان کند. جای سریال‌هایی مانند بانوی عمارت خالی است. این مجموعه هم ضعف‌های فراوانی داشت اما در کل، اثر شریفی بود و سازندگان باتجربه‌اش سعی داشتند که به مخاطب از جهات مختلف احترام بگذارند و حرفه‌ای باشند. عزیزالله حمیدنژاد از کارگردانان باسابقه ایرانی است که کارنامه قابل‌دفاعی دارد و از آثار سینمایی زیبایش می‌توانیم به فیلم اشک سرما اشاره کنیم. شما مخاطب بانوی عمارت بوده‌اید؟ به سبک پوشش قاجاری علاقه دارید؟ به‌نظرتان الهام از کدام بخش استایل زنان قاجاری در این دوران ایده خوبی خواهد بود؟
