باور مردم درباره طلا به عنوان یک کالای سرمایه‌گذاری و زینتی درست است. طلا به طور سنتی به عنوان یک منبع ارزش ذخیره‌سازی شده است و برخی افراد با درآمد پایین و متوسط از خرید طلا به عنوان یک راه برای حفظ سرمایه و ایجاد یک سرمایه‌گذاری در آینده استفاده می‌کنند.
طبق آمار گمرک، ایران در ۹ ماه ابتدایی سال جاری ۱۹ تن شمش طلا وارد کرده که ۲.۵۴ درصد از ارزش کل واردات کشور و رتبه چهارم اقلام عمده کالاهای وارداتی کشور را به خود اختصاص داده است.
کارشناس اقتصاد ایران محمد صادقی می گوید: «بخش عمده ای از این طلای وارداتی به بازار نمی رسد». یعنی طلا به صورت رسمی توسط واردکنندگان و صادرکنندگان برای رفع تعهد ارزی وارد کشور می شود و همان طلای وارداتی به خارج از کشور قاچاق می شود.
حالا بانک مرکزی بعد از ساماندهی بازار ارز، به دنبال حل مشکل طلا برای ساخت مصنوعات است. طی روزهای گذشته این بانک در ابلاغیه اعلام کرده است، صادرکنندگان می توانند به جای رفع تعهد ارزی، شمش طلا وارد کرده و در مرکز مبادله ارز و طلای ایران به فروش برسانند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند این ابلاغیه می تواند یک بستر کاملا شفاف برای واردات و معاملات شمش طلا ایجاد کند تا هم مشکل کمبود شمش طلا برای مصنوعات در کشور حل شود و هم مشکل واردات طلای ساخته شده کاهش پیدا کند.
در گذشته میزان واردات طلا مشخص بوده است، اما اینکه چقدر از این واردات به شرکت های سازنده طلا می رسید، مشخص نبود. با این روش علاوه براینکه میزان واردات طلا کاملا حقیقی و شفاف می شود، ذی‌نفعان واقعی یعنی متقاضیان شمش (سازندگان مصنوعات طلا) و صادرکنندگانی که از این طریق می‌خواهند رفع تعهد ارزی کنند می توانند اقدام به واردات کنند.
در این بستر، برخی موضوعات مطرح شده در خصوص دو یا چند نرخی شدن طلا نیز قطعا رخ نخواهد داد. در مرکز مبادله قیمت شمش طلا براساس عرضه و تقاضا و کاملا شفاف و با نرخ پایه نزدیک به‌بازار کشف خواهد شد و موضوعات مطرح شده در خصوص اینکه شمش طلا با کدام نرخ ارز قیمت گذاری می شود، اصلا موضوعیت پیدا نمی کند.
مساله مطرح شده در خصوص موازی‌کاری این با بورس کالا و اوراق مبتنی بر گواهی سپرده شمش طلا نیز، درست نبوده و معاملات در بورس کالا مربوط به شمش های موجود در خزانه است و معاملات مرکز مبادله به شمش های وارداتی مرتبط است.
علی عابدی، کارشناس اقتصاد ایران در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره واردات شمش طلا به جای رفع تعهد ارزی می گوید: «این شیوه نمی تواند مشکل فعلی کشور در زمینه شمش طلا را رفع کند و دولت باید فکر دیگری برای این موضوع بیاندیشد».
در همین زمینه محمد صادقی، معتقد است که در شرایط فعلی که ارز در مرکز مبادله با مازاد عرضه مواجه است، صادرکنندگان می توانند به جای دلار و یورو، شمش طلا وارد کنند و با قیمت های نزدیک به بازار به فروش برسانند. مخالفین این اقدام بانک مرکزی افرادی هستند که با شفافیت مخالف هستند.
کارشناسان اقتصادی می گویند هر بستری که منجر به معاملات شفاف در هر زمینه ای شود، می تواند کمک قابل توجهی به اقتصاد کشور کند. معاملات شمش طلا در مرکز مبادله نیز در همین راستا بوده و می تواند بخش عمده ای از نیاز کشور در این زمینه را تامین کند.
