عصر ایران ؛ آناهیتا شهنازی* - سازمانی را در نظر بگیرید که واحد جدیدی تحت عنوان واحد توسعه و نوآوری راه‌اندازی نموده پس از تخصیص منابع ریالی و غیرریالی لازم به واحد جدیدالتأسیس، از مدیر مربوطه انتظار می رود که چشم‌انداز، مأموریت و اهداف عملیاتی خود را برای شش ماهه پیش رو اعلام کند.
آناهیتا شهنازی
آنچه لازم است تا مدیر واحد توسعه و نوآوری در گام نخست انجام دهد این است که با ذینفعان کلیدی سازمان در حوزه کاری خود هم ادبیات و هم ذهن شود. در سازمان‌ها زمانی که صحبت از نوآوری و توسعه می‌شود اولین تغییری که در ذهن همه شکل می گیرد این است که نوآوری ،طراحی و تولید محصولی جدید است.
انواع مختلفی از نوآوری‌ها را میتوان برای بهینه‌سازی نتایج در سازمان به کار برد که هر کدام هدفی مشخص دارند. هر سازمانی با حرکت در مسیر نوآوری تصمیم دارد تا در بازار رقابتی خود جایگاهی منحصر به فرد به دست آورد و بتواند بهترین تجربه را به مشتریان خود ارائه دهد اما جدا از رویاها و جاه‌طلبی های یک سازمان، سؤالاتی در اینجا مطرح است: نوآوری چیست؟ انواع نوآوری کدام است؟ و چگونه آنها را در یک سازمان میتوان پیاده‌سازی نمود؟
نوآوری، راهکار جایگزینی را برای جریان کاری که در حال حاضر در سازمان شما به روش مشخصی در حال اجراست، طراحی و پیاده‌سازی می‌کند که این جایگزینی می بایست "مزایای اقتصادی و رفتاری را برای سازمان به همراه داشته باشد"،"مشکلات را حل کند" یا "زندگی روزمره مشتریان شما را دلچسب‌تر نماید".
این راهکار می‌تواند مربوط به یک محصول، خدمت، فرآیند، بازار، روش تولید، فناوری یا هر چیز دیگری باشد که باعث ایجاد تغییری پایدار و ضروری در سازمان شما می‌شود.
برای تحقق نوآوری، سازمان‌ها از امکانات بی شماری که فناوری ارائه می‌دهد استفاده می‌کنند. فناوری به عنوان زیرساخت از انواع مدل‌های نوآوری پشتیبانی می‌کند، در واقع بدون وجود ابزار و زیرساخت مناسب، نوآوری در زمان نامناسبی رخ داده و پتانسیل رشد را از سازمان شما دریغ می‌نماید. درواقع نوآوری حرکت در مسیری فراتر از انتظارات ذینفعان و بازار است و برای اینکه این اتفاق برای سازمان شما رقم بخورد به سرعت، کیفیت و دقت نیاز دارید.
به طور کلی سه نوع نوآوری در سازمان وجود دارد: رادیکالی، تدریجی و مخرب که با توجه به بازار هدف، ماهیت برند، خدمات و محصولات ارائه شده توسط سازمان متفاوت خواهد بود.
در ادامه به تشریح هریک از مدل‌ها می‌پردازیم:
نوآوری رادیکالی
همان طور که از نام آن پیداست، شرایط یک برند را چه از نظر بازار و چه از نظر پویایی سازمان تغییر می‌دهد، این جایگزینی می‌تواند به دلیل تغییر کامل در موقعیت یک سازمان، روش کار، فرآیندها، خدمات و محصولات ارائه شده یا نحوه ارتباط آن با مشتریان رخ دهد.
نمونه ای از نوآوری رادیکالی می توان به گوشی آیفون از محصولات اپل اشاره کرد که زمانی عرضه شد که گوشی‌های هوشمند از قبل در بازار وجود داشتند، اما اپل ویژگی‌هایی را در نظر گرفت که توانست این بازار را تغییر و جامعه هدف مخصوص به خود را ایجاد کند .
نوآوری تدریجی
نوع دیگری از نوآوری است که ویژگی‌های جدیدی را بدون تغییر بسیار شدید به یک محصول، برند یا روش‌های تولید اضافه می‌کند. این مدل نوآوری معمولاً تکامل یک نوآوری دیگری است که قبلاً توسط سازمان اجرا شده است. نمونه ای از نوآوری تدریجی Gmail است که با هدف ارسال سریع ایمیل‌ها ایجاد شد اما با گذشت زمان، ویژگی‌ها و سرویس‌های مختلفی برای بهبود تجربه مشتری و رقابتی‌تر کردن آن به محصول اصلی اضافه شد.
نوآوری مخرب
در دهه‌های اخیر تغییرات تکنولوژیک و رفتاری مشتریان باعث ظهور روندهایی شده که برخی از برندها و محصولات مشابه را از میان برداشت و علت استفاده از این لغت با معنای منفی به دلیل حذف محصولات و برند از بازار رقابت بوده است.
این نوع نوآوری بیشتر از برند، محصول یا خدمات خاص، به روند بازار و رفتار مصرف‌کنندگان توجه می‌کند. از نوآوری‌های مخرب میتوان به نتفلیکس اشاره کرد. قبل از ظهور نتفلیکس بازار فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی به شرکت‌هایی مانند Blockbuster متکی بود. نتفلیکس همزمان شروع به ارائه خدمات اجاره DVD از طریق پست کرد اما به دنبال ایجاد روندی تازه و متفاوت در این بازار بود بنابر این شروع به ارائه خدمات پخش ویدئو از طریق اشتراک ماهانه کرد و با انجام این کار، Blockbuster را از بازار رقابتی خود خارج کرد. این امر علاوه بر نوآوری، به نتفلیکس درآمد قابل توجهی نیز داد.
با شناخت مدل‌های اساسی نوآوری، حال نوبت آن است که نمونه‌هایی از نوآوری را در سازمان خود شناسایی کنید:
حال که در رابطه با مدل‌های نوآوری هم ادبیات شدیم و متوجه شدیم که نوآوری صرفاً طراحی و تولید محصولی جدید نیست، سؤالی دیگر مطرح می‌شود: چگونه میتوان نوآوری را در سازمان خود پیاده سازی کرد؟ شما باید تشخیص دهید که چه چیزی برای سازمان شما بهترین نتیجه را خواهد داشت، برای هر گونه انطباق لازم آماده باشید و فرهنگ تغییر را در سازمان خود متولد نمایید. در اینجا چند نکته در مورد چگونگی نوآوری موثر در سازمان شما آورده شده است.
__________________________________
* کارشناس ارشد صنایع گرایش مدیریت پروژه، فارغ التحصیل دوره MBA و DBA(گرایش توسعه کسب و کار)
10 سال تجربه در حوزه‌های مختلف کسب و کار از جمله مدیریت پروژه ، مدیریت فرآیندها و در حال حاضر در حوزه توسعه کسب و کار
مشاور کسب و کارهای نوپا و کوچک با رویکرد یکپارچه در موضوعات کسب و کار و مارکتینگ
مدرس دوره‌های آموزشی در حوزه راه اندازی و توسعه کسب و کار و مارکتینگ
توسعه کسب و کار شرکت داتین – صنعت بیمه
