آقای ایمان فدایی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصاد کلان خبرگزاری صدا و سیما، با اشاره به اینکه مالیات بر مجموع درآمد راهکاری برای هدفمندسازی معافیت‌های مالیاتی در ایران است، گفت: زمانی که قانون مالیات‌های مستقیم با ابزاری به نام مالیات بر مجموع درآمد، اقدام به اخذ مالیات بر اساس از عموم کند دیگر شاهد اخذ مالیات به صورت بخشی و گروهی نخواهیم بود.
او با انتقاد به اینکه مالیات‌های بخشی و منبع محور منجر به ایجاد نارضایتی عموم جامعه می‌شود، گفت: زمانی که مجموع درآمد اشخاص جمع شده و مخارج و معافیت‌ها از آن کسر شود، مالیات بر اساس پلکان تعیین شده از درآمد هرفردی اخذ می‌شود.
آقای فدایی تاکید کرد: معافیت‌های مالیاتی باید به حداقل ممکن برسد. یعنی شما وقتی به یک شغل در یک منطقه خاص داده می‌شود مانند کشاورزی، توصیه این است که در نظام مالیات بر مجموع درآمد این معافیت‌های موضوعی به حداقل برسد و ما به توزیع عادلانه درآمد در کشور برسیم.
به گفته این کارشناس اقتصادی، باید در معافیت‌های مالیاتی بازنگری جدی صورت بگیرد. اجرای قانون مالیات بر مجموع درآمد یکی از اهدافش تعیین معافیت هدفمند است. طی سال‌های گذشته به دلایل مختلفی از جمله حمایت از بازار‌ها و تولید، طیف وسیعی از معافیت‌ها را اعطا کردیم. کشور ما یک منظومه جامعی از تمام معافیت‌های مالیاتی در دنیا را دارد که بعضا برخی از این معافیت‌ها در کشور‌های دیگر منسوخ شده است.
او بیان کرد: در حال حاضر ما ۵۰ درصد از تولید ناخالص ما از شمول مالیات خارج شده و پایه مالیاتی در ایران بسیار محدود است. به واسطه همین موضوع نمی‌توانیم اهدافی که در اسناد بالادستی وجود دارد را اجرایی کنیم. به طور مثال بند ۴ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی تاکید شده است که مالیات به عنوان منبع اصلی درآمد‌های دولت باشد، ولی در چنین شرایطی که نیمی از اقتصاد کشور معاف از مالیات است چنین چیزی ممکن نیست.
آقای فدایی می‌گوید: معافیت‌های مالیاتی بعد از بحث اقتصادی، مباحث اجتماعی را هم درگیر کرده است. مالیات در جامعه ما درآمد‌های سرمایه مانند سپرده بانکی و سهام از مالیات معاف هستند و ما از نظر رعایت عدالت مالیاتی چالش داریم و نظام مالیاتی ما بار بیشتری به نیروی کار ما وارد می‌کند و این از لحاظ عدالت مالیاتی درست نیست.
این کارشناس اقتصادی گفت: یعنی فرد سهامداری که جزو قشر متمول جامعه است از مالیات معاف شده، ولی قشر کارگر و کارمند مشمول مالیات هستند و این منجر می‌شود که افراد یک جامعه به جای به سمت کار نروند بلکه به سمت مسیر‌های درآمد معاف از مالیات حرکت کنند. یکی از مصادیق آن هم طلا، سکه و سهام است.
فواید اجرای قانون مالیات بر مجموع درآمد
آقای فدایی با بیان اینکه مالیات در کشور‌ها به سه دسته، مالیات بر درآمد، مالیات بر ثروت و مالیات بر ثروت تقسیم می‌شود، گفت: مالیات بر مجموع درآمد یک روش مالیات ستانی است. ما تمام درآمد‌های یک فرد را از منابع مختلف جمع آوری کرده و پس از کسر معافیت و کسورات مشمول مالیات با نرخ‌های تصاعدی می‌کنیم. با توجه به اینکه هم اکنون در کشور ما، مالیات و معافیت‌ها بر اساس شغل و محیط تعیین می‌شود و این خود منجر به ایجاد نارضایتی‌ها شده، مالیات بر مجموع درآمد اجازه ایجاد نرخ‌های تصاعدی و عدالت مالیاتی بر اساس درآمد افراد می‌شود.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: یکی از فواید دیگری که ابزار مالیات بر مجموع درآمد برای مردم ایجاد می‌کند. اهمیت هزینه‌هایی که تا کنون در نظر گرفته نشده و بعضا مالیات ستانی هم از آن صورت گرفته شده است؛ مثل هزینه‌های تحصیل فرزندان، هزینه درمان و تعداد فرزندان و ... این‌ها در قانون مالیات بر مجموع درآمد برای هر خانوار یک امتیاز مثبت و معافیت خاصی را رقم خواهد زد.
او سامانه مودیان را یکی از ابزار‌های اشراف دولت به اطلاعات آحاد جامعه دانست و گفت: دولت برای اجرای قانون و استفاده از ابزار‌هایی مانند مالیات بر مجموع درآمد و مالیات بر عایدی سرمایه نیازمند اشراف اطلاعاتی دقیق است تا بتواند در بازتوزیع منابع و همچنین وضع مالیات عادلانه، تصمیم گیری کند. سامانه مودیان و همکاری دستگاه‌ها برای تکمیل این سامانه اشراف اطلاعاتی را برای دولت بیشتر و شفافیت را عیان می‌کند.
