به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، دربارۀ مسئله «موت»های فراگیر در آخرالزمان چهار نوع مرگ در کلام امیرالمؤمنین علیهمالسلام و امام صادق علیه‌السلام بیان شده است: موت ذریع(سریع)، قتل فظیع(شدید)، موت أحمر(قرمز) و موت أبیض(سفید). ذَرِیع را قبیح، شنیع و سریع و «موتٌ ذَرِیعٌ» را مرگ ناگهانى و سریع و فظیع را شدید و وحشتناک گفته‌اند. (مجمع‌البحرین، ج4، ص328؛ فرهنگ ابجدی، ج1، ص408 ـ 667) این ماجراها را اکثراً در روایات مربوط به آخرالزمان و آستانۀ ظهور می‌بینیم و در واقع مفاهیمی هستند که ظاهراً مخصوص آخرالزمان استعمال شد.
این مصائب یا از باب عذاب کفار است و یا ابتلای مؤمنان؛ همچنان که در آیۀ155 بقره می‌خوانیم «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرین؛ و قطعاً شما را به چیزى از [قبیلِ] ترس و گرسنگى و کاهشى در اموال و جان‌ها و محصولات مىآزماییم؛ و مژده بده صابران را.» با توجه به اینکه مهم‌ترین فلسفۀ آخرالزمان، ابتلائات الهی و با هدف رشد و تزکیه مؤمنان و نیز عذاب کافران است، این آیه به فضای کلی حدیث ارتباط می‌یابد. روایات ذیل این آیه، حکایت از فضای آخرالزمانی آن دارد. امام صادق علیه‌السلام در روایتی ذیل این آیه فرمود «إِنَّ قُدَّامَ قِیَامِ الْقَائِمِ عَلَامَاتٍ بَلْوَى مِنَ اللَّهِ تَعَالَى لِعِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ قُلْتُ وَ مَا هِیَ قَالَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ (155 بقره)» قَالَ مَوْتٌ ذَرِیع (الغیبة( للنعمانی)، ص250) پیشاپیش قیام قائم علاماتی است که بلایی از جانب خدای تعالی برای مؤمنان است. راوی می‌گوید این بلا چیست؟ فرمود موت ذریع.
در این باره به 4 روایت از امیرالمؤمنین علیه‌السلام اشاره می‌شود:
1ـ امیرالمؤمنین علیه‌السلام در روایتی موت احمر را مردن با شمشیر و و موت أبیض را به مردن با طاعون یا بیماری‌های مهلک تفسیر کرده‌اند: «بَیْنَ یَدَیِ الْقَائِمِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْیَضُ وَ جَرَادٌ فِی حِینِهِ وَ جَرَادٌ فِی غَیْرِ حِینِهِ أَحْمَرُ کَالدَّمِ فَأَمَّا الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَبِالسَّیْفِ وَ أَمَّا الْمَوْتُ الْأَبْیَضُ فَالطَّاعُون؛ پیشاپیش قائم مرگ سرخ و مرگ سفید و ملخى فصلى و ملخى غیر فصلى که همچون خون سرخ رنگ است خواهد بود اما مرگ سرخ به وسیلۀ شمشیر است و اما مرگ سفید یعنى طاعون.»
2ـ اصبغ بن نُباته ضمن روایتی از امیرالمؤمنین (ع) درباره برخی از وقایع آخرالزمان نقل می‌کند «... پس هنگامى که گردش آسمان طولانى شد خواهید گفت: (آن مهدى موعود) مرده یا هلاک‌شده و به کدام بیابان رفته است. آن روز، تأویل این آیه مصداق پیدا می‌کند «ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَ أَمْدَدْناکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ جَعَلْناکُمْ أَکْثَرَ نَفیرا» و براى آن، نشانهها و علائمى است؛ اول آنها محاصره کوفه است به وسیله نگهبانان و خندق و رخنه کردن آب در کوچههاى کوفه و تعطیل مساجد در مدت چهل شب، و پیدا شدن هیکل و برافراشته شدن پرچم‌ها در اطراف مسجد بزرگ کوفه و قاتل و مقتولى که هر دو در آتش دست و پا می‌زنند و قتل سریع و مرگ شایع و کشته شدن مردى پاکدل (نفس زکیه) با هفتاد نفر در بیرون کوفه، و شخصى که در بین رکن و مقام سر او را از تن جدا می‌کند؛ وَ قَتْلٌ سَرِیعٌ وَ مَوْتٌ ذَرِیعٌ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ بِظَهْرِ الْکُوفَة فِی سَبْعِینَ وَ الْمَذْبُوحُ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَام. (مختصر البصائر، ص469 ؛ بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج52، ص 273)
3ـ هارون بن سعید می‌گوید امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) ضمن گفت‌وگویی که با عمر داشت، او را از آینده دردناکش توسط امام عصر عجل الله تعالی فرجه و در زمان رجعت خبر داد؛ عمر گریه کرد و گفت: از گفته شما به خدا پناه مىبرم؛ آیا نشانهاى دارد؟ فرمود: بله قَتْلٌ فَظِیعٌ وَ مَوْتٌذَرِیعٌ وَ طَاعُونٌ شَنِیعٌ وَ لَا یَبْقَى مِنَ النَّاسِ أَحَدٌ فِی ذَلِکَ الْوَقْتِ إِلَّا ثُلُثُهُمْ وَ یُنَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ رَجُلٍ مِنْ وُلْدِی تَکْثُرُ الْآیَاتُ حَتَّى یَتَمَنَّى الْأَحْیَاءُ الْمَوْتَ مِمَّا یَرَوْنَ الْآیَاتِ فَمَنْ أُهْلِکَ اسْتَرَاحَ وَ مَنْ کَانَ لَهُ عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ نَجَا ثُمَّ یَظْهَرُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِی فَیَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً. یعنی کشتار و مرگى عمومى و طاعونى شنیع که از مردم یک‌سوم باقى مىماند و منادى از آسمان، نام یکى از فرزندان مرا مىخواند و بلاها بسیار مىشود تا جایى که زندهها آرزوى مرگ مىکنند و کسى که بمیرد، راحت شده و کسى که نزد خدا عملى درست دارد، نجات می‌یابد؛ سپس مردى از تبار من ظهور و زمین را، چنان که از ستم، پر شده از عدل پر مىکند. (إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، ج2، ص: 286)
4ـ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ع «یَأْتِی عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ یَرْتَفِعُ فِیهِ الْفَاحِشَة وَ لَتُصَنَّع وَ تُنْهَتَکُ فِیهِ الْمَحَارِمُ وَ یُعْلَنُ فِیهِ الزِّنَا وَ یُسْتَحَلُّ فِیهِ أَمْوَالُ الْیَتَامَى وَ یُؤْکَلُ فِیهِ الرِّبَا ... ِ فَالْحَذَرَ الْحَذَرَ حِینَئِذٍ مِنْ أَخْذِ اللَّهِ عَلَى غَفْلَةٍ فَإِنَّ مِنْ وَرَاءِ ذَلِکَ مَوْتٌذَرِیعٌ یَخْتَطِفُ النَّاسَ اخْتِطَافاً حَتَّى إِنَّ الرَّجُلَ لَیُصْبِحُ سَالِماً وَ یُمْسِی دَفِیناً وَ یُمْسِی حَیّاً وَ یُصْبِحُ مَیِّتاً فَإِذَا کَانَ ذَلِکَ الزَّمَانُ وَجَبَ التَّقَدُّمُ فِی الْوَصِیَّةِ قَبْلَ نُزُولِ الْبَلِیَّةِ وَ وَجَبَ تَقْدِیمُ الصَّلَاةِ فِی أَوَّلِ وَقْتِهَا خَشْیَةَ فَوْتِهَا فِی آخِرِ وَقْتِهَا فَمَنْ بَلَغَ مِنْکُمْ ذَلِکَ الزَّمَانَ فَلَا یَبِیتَنَّ لَیْلَةً إِلَّا عَلَى طُهْرٍ ...» (فضائل الأشهر الثلاثه صدوق، ص91)
زمانى بر مردم خواهد آمد که فحشا، کارهاى ناپسند و سازشکارى در آن ارزش و گناهان شکسته و زنا آشکار مىشود و اموال یتیمان حلال شمرده و ربا خورده و در پیمانه و وزن کم گذاشته مىشود و شراب با نام نبیذ و رشوه با نام هدیه و خیانت با نام امانتدارى حلال شمرده مىشود و مردان شبیه زنان و زنان شبیه مردان می‌شوند و محدوده نماز سبک شمرده و براى غیر خدا حج به جا آورده مىشود. هنگامى که آن زمان فرا رسد، گاهى هلال بالا مىآید به طورى که در دو شب هلال دیده و گاهى مخفى مىشود، به طورى که در آغاز ماه رمضان افطار و در پایان آن روز (عید) روزه گرفته مىشود. پس در این هنگام بر حذر باشید! بر حذر باشید! از اینکه خداوند شما را در حال غفلت و بىخبرى گرفتار عذاب کند؛ زیرا در پس آن وضع، مرگ فراگیر خواهد بود و مردم با سرعت و پى در پى ربوده مىشوند به طورى که انسان هنگام صبح سالم و هنگام شب در زیر خاک مدفون و یا شب، زنده و صبحگاهان مرده است.
انتهای‌پیام/
