تولید نفت و گاز در کشور، با روند بسیار مناسبی در حال انجام است و همین امر سبب شده است تا ایران بتواند در راستای صادرات، حرفی برای گفتن داشته باشد.
کارشناس مناطق نفت‌خیز جنوب گفت: حتی اگر پروژه فشارافزایی پارس‌جنوبی انجام شود، باز هم تولید گاز ایران از این میدان از ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز به ۳۰۰ میلیون متر مکعب کاهش می‌یابد و نصف می‌شود.
ایران به عنوان بزرگترین دارنده منابع هیدروکربوری دنیا، در جایگاه سومین تولیدکننده گاز دنیا و سومین تولیدکننده نفت اوپک است. به بیان دیگر با توجه به شرایط تحریمی کشور وضعیت تولید منابع هیدروکربوری غیرمطلوب به نظر نمی‌رسد.
به عنوان مثال در حوزه تولید گاز، ایران بعد از آمریکا و روسیه در جایگاه سوم قرار دارد و طبق آمار BP (بریتیش پترولیوم) سالانه ۲۵۷ میلیارد متر مکعب گاز تولید می‌کند. با وجود سهم دو برابری قطر از میدان گازی پارس‌جنوبی (بزرگترین میدان گازی دنیا)، اما تولید گاز ایران از این میدان پیشی گرفته و هم‌اکنون روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون متر مکعب گاز بیشتری تولید می‌کند.
در حوزه نفت نیز با وجود تاثیر تحریم‌های نفتی، ایران بعد از عربستان و عراق در جایگاه سوم قرار گرفته و طبق آمار رسمی وزارت نفت، تولید نفت به روزانه ۳.۴ میلیون افزایش یافته است. این بدان معناست که تولید نفت و گاز ایران رقمی بین ۸ تا ۱۰ میلیون بشکه معادل نفت در روز بوده که در مقایسه با سایر کشورها قابل توجه است. در مطلب زیر متن یک مصاحبه را می خوانید.
درباره موضوع ناترازی انرژی، بعضا این تحلیل مطرح می‌شود که دلیل این کمبود به تولید پایین منابع هیدروکربوری در کشور برمی‌گردد و اگر تولید بیشتر بود مشکل برطرف میشد. نظر شما در این باره چیست؟
نورالدین‌موسی: جواب این سوال واضح است. کل تولید و مصرف گاز در دنیا ۱۱ میلیارد متر مکعب است و ما در ایام پیک تا ۱ میلیارد مکعب گاز مصرف می‌کنیم و در عین حال مجبور می‌شویم گاز صنایع عمده و پتروشیمی‌ها را محدود کنیم و یا به نیروگاه‌ها سوخت مایع تحویل دهیم. به بیان دیگر ما یک درصد از جمعیت دنیا را داریم و حدود ۱۰ درصد از گاز دنیا را در پیک تولید می‌کنیم. بدون تردید منابع هیدروکربوری در کشور ما نه‌تنها کم تولید نمی‌شود، بلکه بیشتر از سایر کشورها تولید می‌شود.
اجازه دهید دقیق‌تر سوال را مطرح کنم. برخی معتقد هستند که توان تولید نفت ایران ۸ میلیون بشکه در روز است. آیا اساساً این ادعا سندیت دارد و فکتی است که می‌توان براساس آن، این ادعا را ثابت کرد یا نه؟
نورالدین‌موسی: خیر، آنهایی که از ظرفیت تولید نفت روزانه ۸، ۷ و ۶ میلیون بشکه در ایران خبر می‌دهند، متأسفانه با حوزه مربوط به مخازن نفتی ناآشنا هستند و کار میدانی و تجربی نکرده‌اند. چه بسا این افراد به توسط عواملی هوشمندانه هدایت می‌شوند و این حرف‌ها را برای کشور زده و توقعات بیجا ایجاد می‌کنند. ما مخزن به مخزن و شرکت به شرکت، مقادیر تولید را محاسبه کردیم و به هیچ وقت، توان تولید ما چنین اعدادی نیست.
قبل از انقلاب، برنامه تولید از مخازن نفتی ایران روی عدد ۸ میلیون بشکه تعریف شده بود که شکست خورد. بعد این برنامه را به ۷.۲ میلیون بشکه کاهش دادند و باز هم شکست خوردند و در آخرین برنامه، رقم تولید با کاهش ۱.۵ میلیون بشکه‌ای به ۵.۷ میلیون بشکه رسید.
اما امکان تولید نفت معادل ۶ میلیون بشکه در روز که به نظر می‌آید وجود داشته باشد. قبل از انقلاب نیز ما توانستیم به تولید این عدد دست پیدا کنیم، اینگونه نیست؟
نورالدین‌موسی: تولید سالانه نفت کشور هیچ‌وقت به ۶ میلیون بشکه در روز نرسید. ما یک تولید روزانه داریم، یک تولید میانگین هفته داریم که در هفته به‌طور میانگین چقدر تولید کردیم. یک تولید میانگین ماه داریم، یک تولید میانگین سال داریم. هر موقع به شما گفتند ۶ میلیون بشکه تولید کردیی، یعنی ما باید ۳۶۵ روز، روزی ۶ میلیون بشکه نفت تولید کرده باشیم، به این تولید ۶ میلیون می‌گویند.
تولید در بازه‌ی زمانی یک یا دو ماه اعتبار ندارد. ضمناً قبل از انقلاب، تولید نفت از مخازن نفتی به صورت غیرصیانتی انجام میشد و به مخازن کشور آسیب می‌زد. بعد از انقلاب اسلامی، امام خمینی دستور دادند که تولید نفت کشور صیانتی شود. اگر ما با همان نرخ تخلیه قبلی از میادین نفت تولید می‌کردیم به دلیل آسیبی که وارد میشد، در سال ۱۳۷۷ تولید نفت ایران به حدود ۲.۵ میلیون بشکه در روز کاهش می‌یافت و ادامه این روند، رقم تولید را به کمتر از ۱.۵ میلیون بشکه می‌رساند.
