سهام عدالت که از سال ۱۳۸۵ به ۶ دهک کم درآمد جامعه شامل ۴۹ میلیون نفر واگذار شد، مرکب از سهام ۴۹ شرکت شامل ۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیربورسی بود.
هم اکنون سهام عدالت به مرحله انتخابات اعضای هیأت مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی رسیده است. این انتخابات در ۲۰ اسفند ماه به صورت سراسری و به روش انتخابات مجازی از طریق فضای مجازی برگزار می‌شود که همه سهامداران عدالت که روش مدیریت غیرمستقیم را برگزیده‌اند، باید در این انتخابات شرکت کنند و افراد متخصص و امین را با توجه به سوابق و تجربیات‌شان انتخاب کنند.
از بین ۴۹ میلیون سهامدار عدالت حدود ۳۰ میلیون نفر در روش مدیریت غیرمستقیم یعنی مدیریت از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مانده‌اند و حدود ۱۹ میلیون نفر روش مدیریت مستقیم سهام عدالت را انتخاب کرده‌اند که این سهام بعد از آزادسازی کامل در پرتفوی این افراد قرار می‌گیرد.
نخستین شرکت مربوط به استان خراسان جنوبی و با نماد وسخراج در مرداد ماه امسال وارد بورس شد و پس از آن شرکت‌های استانی سهام عدالت به ترتیب با انجام مراحل قانونی و افزایش سرمایه در بورس درج شده و وارد بورس شده‌اند.
مجمع نوبت اول ۱۶ استانی سهام عدالت برگزار شده که به خاطر به حد نصاب نرسیدن حداقل ۵۰ درصد مشمولان دارای رأی به رسمیت نرسید و طبق قانون تجارت در مرحله دوم با هر تعداد از مشارکت‌کنندگان این مجامع رسمیت پیدا می‌کند.
بنابراین دارندگان سهام عدالت در روش غیرمستقیم بهتر است برای منافع خود و انتخاب افراد متخصص و باتجربه روش مدیریت در این مجامع شرکت کنند و افراد متخصص را انتخاب کنند.
برای شرکت در انتخابات هیأت مدیره شرکت‌های استانی ابتدا لازم است مشمولان در سامانه اطلاعات جامع مشتریان، سجام ثبت‌نام کنند و از طریق نرم‌افزارهایی که به آنها معرفی می‌شوند بتوانند برای انتخاب اعضای هیأت مدیره اقدام کنند.
برخی از کارشناسان این دغدغه را مطرح می‌کنند که با توجه به اینکه مشمولان سهام عدالت به صورت پراکنده و جدا از هم در استان‌ها پراکنده هستند و این افراد کاندیداهای ثبت‌نام شده برای انتخابات هیأت مدیره را معمولاً از نزدیک نمی‌شناسند، بنابراین ممکن است افراد غیرمتخصص با رأی اندک در این مجامع انتخاب شده و سرنوشت شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت را به‌دست گیرند، حال آنکه پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی عدالت حداقل ۵ هزار میلیارد تومان و حداکثر حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان است و اعضای هیأت مدیره این شرکت‌ها طبق قانون اختیار خواهند داشت اولاً مدیریت پرتفو و سهام عدالت افراد را مدیریت کنند ثانیاً ۳۰ درصد از سهام عدالت مشمولان استانی در اختیار آنها قرار داده می‌شود تا در پروژه‌های مورد نیاز استان و پروژه‌های اولویت‌دار سرمایه‌گذاری کنند.
حال این سؤال پیش می‌آید که آیا واقعا مدیران حرفه‌ای در حد مدیریت کردن یک پرتفوی ۳۰ هزار میلیارد تومانی در استان‌ها تربیت شده‌اند و آیا اصولاً نظارتی بر مدیران انتخاب شده برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی انجام خواهد شد؟
آنچه که از قانون سهام عدالت و قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و نیز فرمان ۸ ماده‌ای مقام معظم رهبری برای سهام عدالت برمی‌آید، این است که مراد قانون‌گذار و تصمیم‌گیران سهامداری و مشارکت مشمولان سهام عدالت در این شرکت‌ها است و به هیچ وجه توصیه نشده است که سهامداران عدالت با آزاد شدن سهام آن را بفروشند بلکه همواره هم سیاست‌گذاران و هم کارشناسان توصیه می‌کنند، مشمولان سهام عدالت خود را نگه دارند و از سود و افزایش نرخ آینده این سهام بهره‌مند شوند و از طرفی حضور مستقیم مردم در مشارکت در سرمایه‌گذاری هر استانی نکته بسیار مهمی است که باید این مشارکت به صورت فعال باشد تا افرادی انتخاب شوند که در پروژه‌های اولویت‌دار استان‌ها سرمایه‌گذاری کنند تا از این رهگذر هم سودی عاید مشمولان سهام عدالت شود و هم توسعه استان با اولویت‌های مدنظر انجام شود.
البته برخی از موارد آئین‌نامه آزادسازی عدالت متضاد است، مانند معافیت مالیاتی که برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی قائل شده‌اند که این امر نیاز به قانون مصوب مجلس دارد و کسی نمی‌تواند معافیت مالیاتی جدید وضع کند. همچنین سهام عدالت باید مبتنی بر مشارکت شرکت‌های تعاونی شهرستانی سهام عدالت باشد، در حالی که آئین‌نامه شورای‌عالی بورس بر مبنای شرکت‌های استانی تنظیم شده که ارتباطی با شاکله تعاونی شرکت‌های سهام عدالت ندارد.
بنابراین در این میان افرادی می‌توانند به عنوان کاندیدا ثبت‌نام کنند که قبلاً سهامدار عدالت نبوده و به تازگی سهام شرکت‌های استانی سهام عدالت را خریده باشند.
در این زمینه یک مقام آگاه گفت: شنیده شده است در بیشتر استان‌ها نیروهای بازنشسته ادارات امور اقتصادی و دارایی تشویق شده‌اند که با خریدن مقداری سهام شرکت‌های استانی سرمایه‌گذاری استانی در بورس را به عنوان کاندیدای هیأت مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری ثبت‌نام کنند و ظاهراً این افراد با اولویت احراز صلاحیت می‌شوند، اما کسانی از مدیران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی که در ۱۳ سال گذشته حضور داشته‌اند، به بهانه‌های مختلف از جمله عدم انطباق مدرک تحصیلی آنها و یا نداشتن مدیریت در شرکت‌های سرمایه‌گذاری رد صلاحیت شوند.
البته این نکته قابل ذکر است که چون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی تازه وارد بورس شده‌اند در سال‌های اولیه بر اساس تجربه و آزمون و خطا عده‌ای در این شرکت‌ها قرار می‌گیرند اما به‌تدریج باید با مشارکت فعال سهامداران شرکت‌های استانی افراد با تجربه، امین و متخصص انتخاب شوند تا اولویت سرمایه‌گذاری در استان را مدنظر قرار دهند.
