کارت بازرگانی هوشمند، در قوانین گمرکی ایران، یک جواز است که به افراد حقیقی و حقوقی اجازه می‌دهد در عرصه واردات و صادرات کالا فعالیت کنند. برای دریافت کارت بازرگانی هوشمند، فرد باید شرایط لازم را داشته باشد و اقدام به درخواست آن در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در تهران یا شهرستان‌های دیگر کند.
بعد از تایید وزارت بازرگانی، کارت بازرگانی هوشمند مربوط به فعالیت خاص متقاضی برای مدت یک سال صادر می‌شود. این کارت بازرگانی دارای اعتبار است و به صاحب آن اجازه می‌دهد در فعالیت‌های تجاری شرکت کند. در حقیقت بازرگانان برای تجارت خارجی مجبور به اخذ این کارت هوشمند است.
کارت بازرگانی هوشمند دارای مزایایی نظیر سهولت در تجارت خارجی، افزایش اعتبار، قابلیت اطمینان برای شرکت‌ها، کاهش هزینه‌های نگهداری است. برخلاف کارت های هوشمند، کارت‌های بازرگانی سنتی، قابلیت به‌روزرسانی آسان اطلاعات تماس و تجاری ندارد.
کارت‌های بازرگانی هوشمند برای مدت یک تا پنج سال صادر می‌شوند و در صورت ارائه مدارک مورد نیاز، می‌توان آنها را تمدید کرد. در حال حاضر، کارت‌های بازرگانی به صورت هوشمند و الکترونیکی صادر می‌شوند. بیشتر مراحل فرآیند صدور و تمدید کارت‌های بازرگانی از طریق سامانه یکپارچه کارت بازرگانی جدید هوشمند انجام می‌شود. این سامانه امکان صدور کارت‌های بازرگانی را به صورت الکترونیکی فراهم می‌کند.
برای درخواست کارت هوشمند بازرگانی شرایط خاصی لازم است که در ادامه این گزارش به آنها اشاره می کنیم. این شرایط عبارتند از:
داشتن مدرک تحصیلی حداقل دیپلم و تحویل اصل آن
داشتن حداقل ۲۳ سال تمام
داشتن شماره تماس موبایل به نام متقاضی و آدرس ایمیل فعال
داشتن محل کار جهت رویت ماموران اتاق بازرگانی و اداره مالیات
داشتن حساب بانکی روشن و بدون مشکل بانکی از گذشته تا زمان حال حاضر با موجودی حسابی که در زمان قرارداد اعلام می‌شود.
اشخاص حقیقی یا شرکت‌ها برای دریافت کارت هوشمند بازرگانی باید مدارک زیر را به همراه داشته باشند.
در این گزارش، هدف اصلی از بررسی مسئله کارت هوشمند بازرگانی، گسترش و تقویت روند قانونمند تر و آسان تر شدن مبادلات تجاری نیست، بلکه بررسی راهکارهای غیرقانونی و سودجویانه در این زمینه است. این روند صدور کارت های بازرگانی در واقع به نظارت بر واردات و صادرات از طریق مرزهای گمرکی کشور کمک می‌کند، اما همزمان با آن، مسائلی همچون قاچاق و سوءاستفاده از این کارت‌ها نیز رو به افزایش است.
یکی از روش‌هایی که در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرد، خرید و فروش عمومی و به نظر قانونی کارت‌های بازرگانی است؛ اما در عمل، این فرآیند معمولاً به عنوان یک راه دلالی و سوءاستفاده از کارت‌های بازرگانی به کار می‌رود.
این وضعیت نگران‌کننده نشان می‌دهد که بهبود فقط از طریق صدور کارت‌های بازرگانی تضمین نمی‌شود، بلکه نیاز به تدابیر بیشتری برای مقابله با روش‌های غیرقانونی و سودجویانه وجود دارد. برای این منظور، نیاز به تقویت نظارت و کنترل‌ها، اصلاح قوانین و مقررات مربوطه، دراستفاده از کارت‌های بازرگانی هوشمند است.
در این بخش از گزارش، به چند مورد آگهی خرید و فروش کارت‌های بازرگانی با ارقام باورنکردنی اشاره خواهیم کرد. این آگهی‌ها نشان دهنده وجود بازاری غیرقانونی و سودجو در خرید و فروش این کارت‌ها است. در ادامه، جزئیات این آگهی‌ها را بررسی خواهیم کرد.
در آگهی زیر یک کارت بازرگانی با قیمت استثنایی ۱۲ میلیون تومان به فروش می‌رسد. این کارت، جهت وارد کردن کامیون واگذار می‌شود.
آگهی دوم مربوط به یک کارت بازرگانی با قیمت ۷۰ میلیون تومان است.
آگهی سوم در خصوص یک کارت بازرگانی با قیمت ۱۲۰ میلیون تومان است که به شکل مسافری جهت واردات ماشین واگذار می شود.
کارت هوشمند بازرگانی برای واردات خودرو به قیمت ۱۵۰ میلیون تومان نیز در آگهی ها به چشم می خورد.
در میان آگهی ها، کارت هوشمند بازرگانی با قیمت ۲۰۰ میلیون تومان هم مشاهده می کنید.
کارت هوشمند جهت واردات کشنده های اروپا به قیمت سرسام آور ۵۰۰ میلیون تومان در این بخش مورد توجه بود.
کارت هوشمند بازرگانی به قیمت نجومی ۵ میلیارد تومان واقعا عجیب ترین آگهی در این گزارش است که برای وارد کردن ماشین های سنگین واگذار می شود.
به طور خلاصه، در این گزارش تلاش شده ضمن معرفی کارت هوشمند بازرگانی به بررسی خرید و فروش این کارت ها بپردازیم و به منظور رسیدن به یک سیستم بازرگانی قانونمند و پایدار، لازم است همه جوانب این مسئله مورد بررسی قرار گیرند و تدابیر لازم برای مقابله با سوءاستفاده‌ها و سودجویی‌ها در نظر گرفته شود.
