مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر که چند سالی بود دیگر برگزار نمی‌شد، عصر ۱۱ بهمن ۱۴۰۲ در تالار وحدت برپا شد تا امسال یک آیین رسمی، آغازگر جشنواره فیلم فجر باشد.
اجرای مراسم را محمد سلوکی برعهده داشت.
در تالار وحدت محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی، مهدی آذرپندار مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران، حبیب ایل بیگی، فریبا کوثری، ابوالفضل پورعرب، پرویز شیخ طادی، هاشم میرزاخانی، فرید سجادی حسینی، داریوش یاری، بهروز شعیبی، انسیه شاه حسینی، علی اوجی، فریبا نادری، هومن حاجی عبداللهی و... حضور داشتند.
در ابتدای برنامه و پس از پخش سرود ملی و قرائت قرآن، نمایش گروهی سیمرغ برای حضار به اجرا درآمد.
در بخش ابتدایی این مراسم مجتبی امینی، دبیر جشنواره فیلم فجر با خوشامدگویی برای افتتاح جشنواره، به تنوع آثار جشنواره فجر امسال اشاره کرد و گفت: با توجه به استقبال از سینمای مردم پسند، فیلمهای کمدی و خانوادگی جای ویژه‌ای دارد و اینها نوید یک سال پررونق و بهار پرمخاطب را برای سینما می‌دهد.
او همچنین تاکید کرد که امسال شاهد کشف پدیده ها هستیم.
پخش کلیپی از درگذشتگان سینما و یک کلیپ با حال و هوای روزهای پیروزی انقلاب اسلامی از دیگر بخشهای این مراسم بود.
در کلیپ درگذشتگان از هنرمندانی همچون داریوش مهرجویی، رضا صفایی‌پور، آتیلا پسیانی، فخری خوروش، شهلا ناظریان، شهرام عبدلی، بابک برزویه، امین تارخ، ایرج تقی‌پور، اسماعیل شنگله، آرش میراحمدی، خسرو امیر صادقی، حسن شرف‌الدین، توران مهرزاد، کیومرث پوراحمد، فرشاد کلباسی، روح‌الله مفیدی یاد شد.
ابوالفضل پورعرب: ما هم جوان بودیم و اشتباه می‌کردیم
شروع بخش بزرگداشت‌های مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر به ابوالفضل پورعرب اختصاص داشت که در ابتدا کلیپی درباره این بازیگر با پخش تصاویری از فیلمهای او و صحبت سینماگرانی همچون سعید سهیلی، سیدضیا هاشمی، حسین فرحبخش همراه بود.
سعید سهیلی کارگردان سینما، او را یک فوق ستاره سینما معرفی کرد که در اوج شهرت محبوب مردم بود.
در این کلیپ پورعرب گفته بود: خوشحالم که سراغم را می‌گیرند که چرا کار نمیکنی؟! این محبت مردم است که خیلی به ما عزت می‌گذارند.
سپس با حضور سیدضیا هاشمی، حسین فرحبخش و مجتبی امینی، ابوالفضل پورعرب در میان تشویق‌های حاضرانِ ایستاده در تالار وحدت روی سن آمد و گفت: خوشحالم که یک سال دیگر هم در خدمت شما هستم. حرف پارسال خودم را تکرار می‌کنم که جوانان ممکن است اشتباهی کرده باشند و باید آنها را بخشید. ما هم جوان بودیم و اشتباه می‌کردیم.
فریبا کوثری (بازیگر) دیگر هنرمندی بود که در ادامه مراسم افتتاحیه فیلم فجر، بزرگداشت‌اش برگزار شد.
در کلیپ تهیه شده برای این بازیگر خاطرات و عکسهایی از او نمایش داده شد که به سال ۶۷ و اولین فیلم سینمایی او با مسعود جعفری جوزانی در فیلم «در مسیر تندباد» با همراهی مرحوم شهلا ریاحی تعلق داشت. کوثری در بخش‌هایی از این کلیپ فیلم «دندان مار» مسعود کیمیایی را نقطه پرتاب خود به سینما دانسته بود.
همچنین داود میرباقری در این کلیپ ویژه گفته بود: وقتی فیلم «دندان مار» را دیده بود، تصمیم داشت از فریبا کوثری برای بازی در سریال «امام علی» دعوت به کار کند که شرایط مهیا نشد. علی دهکردی هم از ویژگی‌های بازیگری او صحبت کرده بود.
فریبا کوثری هم در این کلیپ آرزو کرد که در آینده از او به نیکی یاد شود.
سپس با حضور مجتبی امینی (دبیر جشنواره فیلم فجر) و هاشمی قائم مقام وزیر ارشاد این بازیگر تقدیر شد.
کوثری در سخنانی کوتاه ابراز خوشحالی کرد که در این روزها وارد سی و هفتمین سال کاری خود شده است.
وی از خودش و دیگر همکارانش نیز تقدیر کرد که در این سال‌ها پا به پای مردان در این عرصه کار کردند.
این بازیگر از خانواده اش هم تقدیر و تشکر کرد.
از دیگر بخشهای افتتاحیه چهل و دومین جشنواره فیلم فجر، اهدای جایزه بخش فیلم کوتاه بود که با ورود محمد اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مراسم همراه شد.
در این بخش اهدای داوران این بخش حاضر شدند و در ادامه دیپلم افتخار بهترین فیلم کوتاه به سید حمید و مهدی حسینی برای فیلم «یوفو» اهدا شد.
تندیس بهترین فیلم کوتاه نیز به محمد علیزاده فرد برای فیلم «شریف» تعلق گرفت.
علیزاده‌فرد پس از دریافت جایزه خود با تقدیر از خانواده و همکاران‌اش و همچنین مهدی آذرپندار (مدیرعامل انجمن سینمای جوان)، در ادامه خواستار توجه بیشتر به جامعه فیلم کوتاه شد.
سپس نمایشی با موضوع غزه برای حضار پخش شد و احسان یاسین خواننده جوان قطعه‌ای را اجرا کرد.
در بخش دیگری از اهدای جایزه‌ها، برگزیده فیلم مستند بلند با حضور هیات داوران معرفی شد. دیپلم افتخار در این بخش به رامتین بالف برای مستند «کوسه نهنگ» تعلق گرفت.
سیمرغ بلورین هم به مستند «قوی دل» به کارگردانی علی فراهانی صدر و تهیه‌کنندگی سعید الهی اهدا شد.
فراهانی پس از دریافت جایزه خود گفت: از اهالی فیلم داستانی دعوت می‌کنم که اگر می‌خواهند با مشکلات مردم بیشتر آشنا شوند، در اکران های مستند، فیلمها را تماشا کنند.
بزرگداشت پرویز شیخ‌طادی کارگردان سینما از دیگر بخشهای مراسم افتتاحیه بود که برای او هم کلیپی شامل صحنه‌هایی از فیلم‌هایش مثل «پشت پرده مه»، « سینه سرخ»، «روزهای زندگی» و صحبت‌های خودش پخش شد.
سپس شیخ‌طادی در حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر ارشاد، محمد خزاعی و محنبی امینی روی سن آمد و گفت: خوشحالم که شنیدم امسال برای خانواده سینما شرایط بهتری برای اکران فیلمهای جشنواره فراهم شد.
وی ادامه داد: یک هدیه آورده‌ام برای آقای وزیر که یک کراوات است، عده‌ای که الان نیستند خسارت‌های زیادی را برای این کراوات وارد کردند، بدون آنکه بدانند این چیست. همان‌ها بعدا این خسارت را به ویدیو رساندند که۱۰ سال طول کشید تا مشکل آن حل شود و همین‌طور برای ماهواره!
شیخ طادی در ادامه تصریح کرد: الان فقط این خواهش را دارم که بیش از این خسارت نزنید. این چهره حزب الهی نیست. چهره ما، ایران و تمدن هشت هزار ساله نیست.
این هنرمند همچنین به حاضران در سالن گفت: ممنون که آمدید، همیشه جوان ها ما را غافلگیر می‌کنند. معلوم است که دولت حمایت کرده و اینکه باعث شده تیم جوان به جشنواره بیاید،خوب است.
وزیر ارشاد پس از این صحبت‌های شیخ‌طادی با اشاره به برگزاری افتتاحیه بعد از چند سال، گفت: این جشن بزرگ ملی، جشن رهایی ملت است. این انقلاب از جنس بعثت انبیا است. به انقلاب اسلامی خود و به دستاوردهای آن می‌بالیم. جشنواره فیلم و جشنواره‌های دیگر این افتخار را دارند که نام فجر بر آنها باشد که یک عنوان قرآنی است.
اسماعیلی ادامه داد: خوشحالم که سینمای ایران بر پایه امید و اخلاق و آگاهی پیش می‌رود. ما پیشتاز فرهنگ در منطقه هستیم و از نمادهای هویتی خود، از زبان، دین و مذهب و همه مناسک و آیین‌های دینی و ملی حفاظت می‌کنیم. سینما و هنر مهمترین ابزار برای اعتلای همه داشته‌های غرور آفرین مردم ایران است. از همین داشته‌های غرور آفرین مثل پوشش، حیا و نیز حفاظت می‌کنیم.
او افزود: در آخرین پیمایش ملی که چندی پیش برگزار شد، ۸۵ درصد مردم ایران خود را حامی این نماد اصیل و چند هزار ساله در عفاف و حیا می‌دانند.
وزیر ارشاد در پایان گفت: من از دبیر جشنواره تشکر می‌کنم که از بانوان محترم برای همکاری در بخشهای مختلف دعوت کرده بودند.
در ادامه کلیپی برای بزرگداشت محمدرضا علیقلی (هنرمند آهنگساز) پخش شد که رضا میرکریمی، فرهاد ورهرام، ایرج طهماسب، مسعود کرامتی، محمد مهدی عسگرپور در آن از ویژگی‌های این آهنگساز سخن گفتند و اشاره کردند که او تقریبا هیچ گاه مصاحبه نکرده است.
محمدرضا علیقلی روی صحنه حاضر و در سخنانی گفت: آقای خزاعی خوب میداند من هرگز روی صحنه نرفته ام، چون فکر میکردم خودم چیزی نیستم. من بیشتر شنیدنی هستم تا دیدنی چون مگنت، حاشیه فیلم هستم.
او ادامه داد: برای همه دنیا آرزوی صلح دارم. من برای دشمنم هم اگر خون از دماغشان بیاید دلم می‌سوزد چه برسد به خودمان. پس یاد بگیریم آرزوی صلح کنیم. حرف‌های آقای شیخ‌طادی حرف‌های من نیز هست که دیگر تکرار نمی‌کنم.
سپس با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای حادثه تروریستی سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی، کلیپ شهدای کرمان پخش شد.
نامزدهای تیزر ۱.«پالایشگاه» ساخته روح الله موحدی/ ۲. «تصور» ساخته امید میرزایی/ ۳. «فسیل» ساخته امید میرزایی/ ۴. «ملاقات خصوصی» ساخته کیومرث بیگ‌زند که دراین بخش با حضور هیات انتخاب و داوران بخش آنونس- تیزر، برگزیده این بخش معرفی شد و امید میرزایی برای فیلم «تصور » سیمرغ این بخش را گرفت.
نامزدهای عکس: ۱. «خورشید آن ماه» اثر پویا شاه جهانی/ ۲. «دسته دختران» اثر مجید طالبی/ ۳. «سه کام حبس» اثر محمد بدرلو/ ۴. «ملاقات خصوصی» اثر محمد بدرلو که سیمرغ بلورین بهترین عکس نیز به محمد بدرلو برای مجموعه عکسهای «سه کام حبس» اهدا شد.
نامزدهای پوستر: ۱. «جنگل پرتقال» اثر شکوفه بیاتی/ ۲. «فسیل» اثر محمد تقی‌پور/ ۳.«قلیچ» اثر مهدی رایگانی/ ۴. «مصلحت» اثر روح الله مختاری که در بخش پوستر، سیمرغ به محمد تقی پور برای فیلم «فسیل» اهدا شد.
حاشیه‌های مراسم:
همزمانی برگزاری مراسم افتتاحیه با پخش مسابقه فوتبال ایران و سوریه سبب شده بود که خیلی از حاضران بازی فوتبال را هم مستقیم دنبال کنند.
اجرای قطعه‌ای موسیقی به زبان انگلیسی در ارتباط با جنگ غزه یکی از بخشهای این مراسم بود.
رضا رویگری (بازیگر) از هنرمندانی بود که در نیمه‌های مراسم به سالن آمد و پیش از ورود، وزیر فرهنگ با او صحبت کرده و وعده دیدار در منزلش را داد.
پایان بخش مراسم اجرای قطعاتی توسط ارکستر ملی به رهبری همایون رحیمیان بود.
