به گزارش همشهری آنلاین به نقل از پایگاه خبری شهر، یکسال از نبرد تن به تن با ویروسی که تبعات زیادی از خود به جای گذاشته و هنوز هم ادامه دارد، گذشته است. تکلیف آثار کرونا بر سلامت و جان باختن میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا مشخص است؛ اما شیوع کرونا از دو کانال کاهش تقاضا و کاهش عرضه به صورت همزمان اقتصاد جهانی را با رکودی بی‌سابقه مواجه کرده است. شوک آثار شیوع این ویروس بر اقتصاد ایران به دلیل تاب‌آوری شکنندە آن به واسطە تحریم‌های بین‌المللی به مراتب بیشتر خواهد بود. اقتصادهای منطقه‌ای و شهری و به تبع آن مالیە شهرداری‌ها نیز در همین چارچوب با ضرر مواجه خواهند شد.
فصلنامه اقتصاد و برنامه‌ریزی شهری که به همت مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران منتشر می‌شود، به تازگی پژوهشی از آثار شیوع ویروس کرونا بر بودجه شهرداری تهران منتشر کرده است. برآوردهای این تحقیق بیانگر آن است که شیوع کرونا بر حدود ۲۰.۹ هزار میلیارد تومان از منابع ۳۰.۶ هزار میلیارد تومانی بودجە ۱۳۹۹ شهرداری تهران تأثیر خواهد گذاشت. این تأثیر در دو سناریوی حداکثری با فرض از بین نرفتن ویروس طی سال و سناریوی حداقلی با فرض تعدیل ۵۰ درصدی بررسی شده است. بر همین مبنا، در سناریوی حداکثری کرونا ۴.۶۰۸ هزار میلیارد تومان و در سناریوی تعدیل شده حدود ۲.۳۰۴ هزار میلیارد تومان کسری، مازاد بر کسری بودجە سالیانە شهرداری تهران به منابع درآمدی این سازمان تحمیل خواهد کرد. این در حالی است که مصارف بودجە شهرداری تهران فقط در بخش هزینه‌ها از شیوع کرونا اثر مستقیم می‌پذیرد و از این ناحیه نیز مصارف بودجه فقط ۹۳ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.
بر اساس گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حدود ۴۰ درصد ارزش‌افزوده تولیدی در استان تهران، تحت تأثیر ویروس کرونا قرار گرفته است. بنابراین با توجه به سهم ۲۶ درصدی این استان از تولید کشور، اندازە اقتصاد فقط به واسطە تغییرات اقتصادی استان تهران ۱۰ درصد کوچکتر خواهد شد. همچنین ۲۱.۵ درصد از اشتغال استان تهران متأثر از ویروس کرونا خواهد بود که به طور متوسط و با ادامە روند موجود استان تهران ماهانه ۱.۸ درصد از اشتغال خود را از دست می‌دهد. آثار شیوع کرونا بر منابع بودجە شهرداری تهران در سال ۱۳۹۹، حدود ۳۰۶ هزار میلیارد ریال با ترکیب درآمدها ۱۵۹.۵ هزار میلیارد ریال، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای ۱۲۱.۹ هزار میلیارد ریال و واگذاری دارایی‌های مالی ۲/۲۴ هزار میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
تاثیرپذیری ۶۱ کد درآمدی از کرونا
بر اساس بررسی به‌عمل‌آمده در این پژوهش، ۶۱ ریز کد درآمدی از کرونا تأثیر می‌پذیرند. برای تخمین آثار شیوع کرونا بر منابع درآمدی شهرداری تهران، محاسبات در دو سناریوی حداکثری، با فرض شیوع کرونا در تمام طول سال و سناریوی حداقلی با فرض تعدیل ۵۰ درصدی اثر یادشده، انجام شده است. بر اساس مفروضات سناریوی نخست، در یک بخش از دست رفتن ۳۳ درصد درآمدها با توجه به توقف و یا گردش، اقتصادی ناچیز فعالیت‌ها در کدهای درآمدی مانند عوارض گذرنامه، عوارض بلیت هوایی و ... پیش‌بینی شده است. در بخش دوم پیش‌بینی شده که ۲۵ درصد از درآمدها به واسطە بخشودگی احتمالی دولت و یا کاهش گردش مالی مبادلات در کدهای درآمدی سایر موارد عوارض حاصل از مالیات بر ارزش افزوده کاهش پیدا خواهد کرد.
در این پژوهش همچنین از دست رفتن حدود ۲۵ درصد درآمدهای مرتبط با حوزە شهرسازی به علت توقف فعالیت‌های ساختمانی؛ در کدهای درآمدی عوارض بر پروانه‌های ساختمانی (زیربنا و پذیره)، عوارض نوسازی، جریمە کمیسیون مادە ۱۰۰، عوارض بر مازاد تراکم، عوارض افزایش ارزش قانونی ناشی از طرح‌های توسعە شهری، عوارض بر بالکن و پیش‌آمدگی، عوارض تأمین پارکینگ و عوارض بر تفکیک اراضی و ساختمانی بر اساس نسبت تحقق (به ترتیب ۲۵ درصد و ۵/۲۴ درصد) پیش‌بینی شده است. از دست رفتن ۲۲ درصد از درآمدها؛ در کدهای درآمدی تمدید پروانه‌های ساختمان‌های نیمه‌کاره به واسطە تعطیلی فعالیت‌های ساختمانی و ... و از دست رفتن ۱۳.۵ درصد از درآمدها به دلیل تمدید مهلت قانونی و کاهش گردش فعالیت‌های اقتصادی؛ در کد درآمدی عوارض بر پروانە کسب و پیشه و حق صدور پروانه بخش دیگری از این سناریو است.
آنطور که در این پژوهش آمده است، در سناریوی دوم هم محاسبات با فرض تعدیل ۵۰ درصدی آثار یادشده انجام شده است. نتیجە محاسبات بیانگر اثرگذاری مستقیم کرونا بر حدود ۲۰.۹ هزار میلیارد تومان از منابع شهرداری تهران در سال ۱۳۹۹ است که در سناریوی حداکثری ۴.۶۰۸ هزار میلیارد تومان و در سناریوی تعدیل شده حدود ۳۰۴.۴ هزار میلیارد تومان کسری، مازاد بر کسری بودجۀ سالیانۀ شهرداری تهران به منابع درآمدی این سازمان تحمیل خواهد کرد.
| میزان از دست رفتن درآمد | کدهای درآمدی |
| از دست رفتن ۳۳درصد درآمدها | عوارض گذرنامه، عوارض بلیت هوایی، عوارض شماره‌گذاری سالیانە موتورسیکلت و سایر وسایل نقلیه، عوارض ثبت‌نام آزمایش رانندگی، عوارض بلیت مسافربری و باربری، درآمدهای حاصل از تابلوهای معرف کاربری تبلیغاتی، درآمد مراکز فرهنگی، درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی، درآمد حاصل از سود سهام سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه، درآمد حاصل از پارکینگ و پارکومترها، درآمد حاصل از بازارهای روز هفتگی، جریمۀ سد معبر و خسارت واردشده به اموال شهرداری. |
| از دست رفتن ۲۵ درصد از درآمدها به واسطە بخشودگی احتمالی دولت و یا کاهش گردش مالی مبادلات | کدهای درآمدی سایر موارد عوارض حاصل از مالیات بر ارزش افزوده |
| از دست رفتن حدود ۲۵ درصد درآمدهای مرتبط با حوزە شهرسازی به علت توقف فعالیت‌های ساختمانی | کدهای درآمدی عوارض بر پروانه‌های ساختمانی (زیربنا و پذیره)، عوارض نوسازی، جریمە کمیسیون مادە ۱۰۰ ،عوارض بر مازاد تراکم، عوارض افزایش ارزش قانونی ناشی از طرح‌های توسعە شهری، عوارض بر بالکن و پیش‌آمدگی، عوارض تأمین پارکینگ و عوارض بر تفکیک اراضی و ساختمانی بر اساس نسبت تحقق (به ترتیب ۲۵ درصد و ۲۴.۵ درصد) |
| از دست رفتن ۲۲ درصد از درآمدها | کدهای درآمدی تمدید پروانه‌های ساختمان‌های نیمه‌کاره به واسطە تعطیل فعالیت‌های ساختمانی و فرجە قانونی در نظر گرفته شده و همچنین در کدهای درآمدی عوارض تردد وسایل نقلیه در محدوده‌های مرکزی. |
