همشهری آنلاین_راحله عبدالحسینی: نمونه‌اش هم‌محله ای جوان ما که کارآفرینی و ایده‌پردازی را در اوج روزهای خانه‌نشینی کرونایی و در حالی که همه درها را به روی خود بسته می‌دید آغاز کرد. «عادله خمسه» ساخت وسایل کاربردی از دور ریختنی‌ها را با رویکرد حفظ محیط‌زیست انجام می‌دهد و این تفاوت، باعث استقبال از کارآفرینی او شده‌است. خمسه می‌گوید که روزهای سخت برای این است که نگاه دیگری به زندگی و اطرافمان داشته‌باشیم. با او درباره دست‌سازه‌ها و کارآفرینی در روزهای کرونایی گپ زده ایم.
شیوع کرونا با تعطیل شدن بسیاری از کسب و کارها و شرکت‌ها همراه بود. خمسه هم که فارغ‌التحصیل رشته معماری است از این قاعده مستثنا نشد و به خانه‌نشینی اجباری تن داد. اما تفاوت آدم‌های خلاق و ایده‌پرداز درست در همین بزنگاه‌های تلخ که زندگی سخت می‌گیرد و چرخ روزگار بر وقف مراد نمی‌چرخد مشخص می‌شود.
به جای اینکه کاسه چه کنم دست بگیرد، از این فرصت خانه‌نشینی یا همان فرصتی که ما هم همیشه منتظریم تا در خانه‌مان را بزند، استفاده کرد و دست به کار شد. می‌گوید: «معماری رؤیای همیشگی من بود و همیشه خودم را در این رشته و این فضای‌کاری می‌دیدم که به دنبال همین علاقه درس خواندم و مشغول شدم. وقتی زندگی طور دیگری چرخید و هر کدام از ما به نوعی مجبور شدیم خودمان را با شرایط جدید وفق بدهیم، من هم به دنبال راهی برای گذراندن این روزها بودم. از وقتی یادم می‌آید برای هدیه دادن ترجیح می‌دادم کار دست و هنر خودم باشد.
یا حتی جعبه کادو و بسته‌بندی را متناسب باسلیقه و علایق فردی که می‌خواستم به او هدیه بدهم، درست می‌کردم. همه دوستان و اطرافیانم هم این موضوع را می‌دانستند و حتی از من می‌خواستند که جعبه کادو را برای آنها بسازم یا بسته‌بندی هدیه را انجام بدهم. گاهی هم یک کارت‌پستال کوچک ضمیمه هدیه می‌کردم. برای تهیه این وسایل هم همیشه از چیزهایی که در خانه داشتم استفاده می‌کردم و هیچ‌وقت خرج اضافه‌ای نمی‌تراشیدم.» همین روحیه خلاقانه برای بهترین استفاده از مواد دورریز باعث شد تا در جرقه کارآفرینی در ذهن او زده شود.
- بازآفرینی به جای دور ریختنی
خمسه کارآفرینی را در صفحه مجازی آغاز کرد و دست‌سازه‌هایش را از این طریق با دیگران به اشتراک می‌گذارد. او می‌گوید: «با پیشرفت تکنولوژی استفاده از سی‌دی کم شده و ما مانده‌ایم و دنیایی از سی‌دی‌هایی که برای‌ما مورد استفاده ندارد. اگر کمی حواسمان به محیط‌زیست باشد، آنها را به غرفه‌های بازیافت الکترونیک تحویل می‌دهیم. اگر کمی هم خلاقیت داشته‌باشیم که می‌توانیم با همین سی‌دی‌های به ظاهر به دردنخور دنیایی از وسایل کاربردی بسازیم. نقاشی روی سی‌دی یکی از معمول‌ترین کارهاست. ساخت چراغ خواب یا زیرلیوانی و انواع و اقسام ایده‌ها هست که فقط با این یک قلم وسیله به ظاهر دورریختنی می‌شود درست کرد. وقتی با این دید خلاقانه به وسایل نگاه کنیم، دیگر چیزی برای دور ریختن نخواهیم داشت و همه چیز را به چشم بازآفرینی می‌بینم.»
- دست‌سازه‌های بی‌تکرار
دست‌سازه‌هایی که خمسه می‌سازد را می‌شود به نوعی منحصربه‌فرد نامید. از این نظر که هر نمونه‌ای را فقط یک بار و برای یک نفر می‌سازد. در این‌باره می‌گوید: «وقتی مثلاً شخصی سفارش نگهدارنده موبایل می‌دهد و می‌گوید دقیقاً همین را می‌خواهم که عکسش در صفحه مجازی است، این توضیح را می‌دهم که هر سفارش مطابق رنگ و سلیقه سفارش‌دهنده ساخته می‌شود و کارها اصلاً مانند هم نیست.»
گاهی اوقات سفارش‌دهنده‌ها خودشان وسیله‌ای که دیگر کارایی ندارد، مثل تکه‌های چوب یک میز را به او می‌دهند تا برایشان چیز دیگری بسازد و آن تکه چوب‌های رنگ و رو رفته با نقاشی دوباره به یک جا عودی زیبا تبدیل می‌شود: «من همیشه دوست داشتم وسایل و حتی لباسم تکراری نباشد. به همین دلیل دست‌سازه‌های تکراری درست نمی‌کنم. از دیدگاه من ارزش بازآفرینی به این است که منحصربه‌فرد و طبق سلیقه و نظر سفارش‌دهنده باشد. اگر بخواهم همه چیز را شبیه هم و تکراری بسازم به مراتب برای من راحت‌تر است. اما دیگر خلاقیتی در کار نیست.»
- تلفیق هنر مدرن و سنتی
«تلفیق معماری مدرن با معماری اصیل ایرانی یکی از موضوعات مورد علاقه من در دوران دانشجویی بوده و هنوز هم هست.» خمسه حالا تلفیق هنر مدرن و سنتی را در دست‌سازه‌هایش اجرا می‌کند: «فرم‌های کاشیکاری، طرح‌های اسلیمی و... را با توجه به روحیات سفارش‌دهنده و رنگ‌های مورد علاقه‌اش به کار می‌برم. سفارش‌دهنده‌ها هم وقتی می‌بینند می‌توانند نظر بدهند و سلیقه خود را بگویند، بیشتر استقبال می‌کنند.»
وقتی شکل و فرم دست‌سازه‌ها منحصربه‌فرد می‌شود، اسم خاص خود را هم پیدا می‌کند و به نام سفارش‌دهنده عکس دست‌سازه ثبت می‌شود. حالا دیگر جا کلیدی، نگهدارنده موبایل، جا عودی، گلدان، زیر لیوانی و... که بازآفرینی شدند برای خودشان اسم منحصربه‌فردی هم دارند.
- آموزش برای علاقه‌مندان
کارآفرینی با وسایل دور ریختنی برای خمسه به درآمدزایی رسیده‌است. او حالا دانش و تجربه‌اش را با افرادی که دوست دارند برای خود کسب و کار داشته‌باشند سهیم می‌شود: «وسایل قدیمی مثل کمد، میز یا فرش قدیمی در هر خانه‌ای پیدا می‌شود. در خانه ما هم این وسایل در یک اتاق ۲۰ مترمربعی جمع شده‌است. برای بازآفرینی نیازی نیست که کل طراحی مثلاً کمد را تغییر بدهیم. با یک تغییر خلاقانه می‌شود، هم کاربرد و هم ظاهر آن وسیله را عوض کرد. برای این کار باید سمباده زدن، ترکیب رنگ و کار با ابزار و... را بدانیم. در صفحه مجازی این موارد را با زبان ساده آموزش می‌دهم.»
خمسه معتقد است که همین کارهای به ظاهر ساده که هر کسی قدری از آن را می‌داند، وقتی با یک ایده همراه می‌شود، کمک می‌کند تا حال خوبی داشته‌باشیم: «حال خوب این روزها کیمیاست. باید برای خلق آن تلاش کنیم. حال خوب هم مثل مهربانی وقتی با دیگران به اشتراک گذاشته‌شود، چندین برابر می‌شود. از طرفی وقتی حاصل کار دست و فکر خودمان را می‌بینیم، انگیزه‌ای بیشتر برای خلق و بازآفرینی پیدا می‌کنیم. وقتی هم حالمان خوب باشد، ایده‌های بهتری به ذهنمان می‌رسد و به اصطلاح این چرخه حال خوب ادامه پیدا می‌کند. فقط کافی است آستین همت را بالا بزنیم.» او دوره‌های بازیابی مجازی را هم در سرای محله دزاشیب گذرانده‌است.
- دوستدار محیط‌زیست باشیم
حالا که قرار است بازآفرینی کنیم یعنی وسایل قدیمی، استفاده شده و به اصطلاح دورریز را جور دیگری ببینم و از آنها داستانی جدید بسازیم، خوب است نگاه دوستدار محیط‌زیستی هم به آن اضافه کنیم. قدم گذاشتن در این راه اصلاً کار سختی نیست. آسان‌ترین قدم این است که زباله‌های خشک و تر را جدا کنیم. بعد یاد بگیریم زباله‌های خشک را تفکیک کنیم و بعد هم با خشک‌کردن زباله‌های تر و درست کردن خشکاله برای خوراک دام، هر کدام یک شهروند پسماند صفر باشیم. دوست داشتن زمین و نجات زمین را وظیفه خودمان بدانیم.
