«تسویکا ووگل» رئیس کمیسیون امنیت داخلی پارلمان اسرائیل (کنست) دیروز به روزنامه معاریو گفت باور نمی‌کند نهادهای امنیتی و نظامی در ۷ اکتبر (روز عملیات طوفان الاقصی ) تا آن حد «بی‌مسؤولیت» و «ناکارآمد» جلوه کرده باشند. او گفت ترجیح می‌دهد چنین فکر کند که کسانی در داخل اسرائیل به حماس کمک کرده‌اند.
دیگر مقامات و محافل اسرائیلی نیز چنین حال و روزی دارند؛ حیرت‌زده و پر از سؤال. بیش از ۴ ماه از آن عملیات عجیب و بی‌نظیر گذشته و همچنان اسرائیلی‌ها هیچ ایده‌ای برای توجیه اتفاقی که افتاده است، ندارند.
بسیاری همچون ووگل، «خیانت داخلی» را عامل موفقیت حماس می‌پندارند و بخش بزرگی از بدنه اپوزیسیون نیز بی‌کفایتی نتانیاهو و مشغول شدن او به طرح‌هایی چون «اصلاحات کلان قضایی» را موجب بی‌توجهی به مسائل امنیتی می‌دانند. هرچه بود عملیات ۷ اکتبر (15 مهر) نشان داد «پادشاه لخت است» و خبری از آن همه تبلیغات پرطمطراق از توانایی نهادهای امنیتی و جاسوسی اسرائیل نیست. بدون تردید این شرایط باید در ظاهر قربانیانی داشته باشد، نخستین آنها «رونین بار» رئیس سازمان امنیت داخلی اسرائیل (شین بت) است. او ۲۴ مهر در پیامی به کارکنان شاباک، موفقیت حماس در روز عملیات را به «بدشانسی» مرتبط دانست و گفت: «در مقام ریاست سازمان، مسؤولیت این شکست بر گردن من است، زمان برای انجام تحقیقات وجود دارد اما اکنون وقت جنگ است».
شنبه ۱۴ بهمن نیز وبسایت کانال ۱۲ اسرائیل نوشت: «سران نیروهای امنیتی که قبلا مسؤولیت شکست در شنبه سیاه [هفتم اکتبر] را پذیرفته بودند، گفته‌اند که در زمان مناسب استعفا خواهند کرد». به گفته این شبکه، «هرتزی هالوی» رئیس ستاد کل اسرائیل، «رونین بار» رئیس شاباک [آژانس امنیت داخلی اسرائیل] و «آهارون حالیوا» رئیس امان [اطلاعات نظامی] از جمله این مقامات هستند. با این حال، تا زمانی که جنگ ادامه دارد، این افراد در مناصب خود باقی خواهند ماند. نکته دیگر اینکه مقامات اسرائیلی بویژه نتانیاهو و رهبران نهادهای امنیتی و نظامی این رژیم، این روزها با فشار بی‌سابقه‌ای مواجه هستند؛ از یک سو 122 روز از جنگ می‌گذرد و هیچ کدام از اهداف اولیه اعلام شده محقق نشده است و روزی نیست که خانواده اسرای اسرائیلی نزد حماس، مقابل دفتر نخست‌وزیری یا کنست تجمع نکنند؛ آخرین مورد شامگاه شنبه بود که ده‌ها هزار نفر در تل‌آویو علیه نتانیاهو شعار دادند و خواستار بازگشت اسرا شدند.
از سوی دیگر فرسایشی شدن جنگ، بویژه اینکه جنگ شهری آن هم با شبکه تونلی پیشرفته حماس هر ارتش کلاسیکی را زمین‌گیر می‌کند، بدنه ارتش اسرائیل را که عمده آنها را نظامیان ذخیره تشکیل می‌دهد فرسوده کرده و فرماندهان ارتش مجبور شده‌اند هفته‌ای یکی دو تیپ نظامی را از غزه خارج کنند. هزینه‌های سنگین اقتصادی در کنار فشار محافل و افکار عمومی جهانی و اخیرا نیز رأی دادگاه لاهه موجب شده تا سران اسرائیلی به جان هم بیفتند که مورد اخیر آن تنش میان «یائیر لاپید» و «بنی‌گانتس» از سران اپوزیسیون با «ایتمار بن گویر» وزیر امنیت داخلی اسرائیل است.
در این میان به نظر می‌رسد تنها دلیل یا یکی از اصلی‌ترین دلایل ادامه‌دار شدن جنگ، تلاش نتانیاهو برای خرید زمان جهت خلاصی از تبعات شکست ۷ اکتبر است تا به هر ضرب و زوری برای خود دستاوردی دست و پا کند. چه‌بسا پس از جنگ، سرنوشت نتانیاهو صرفا استعفا یا برکناری نخواهد بود؛ بسیاری هم‌اکنون داخل اسرائیل انتظار دارند او محاکمه شده و روند قضایی در ارتباط با ۴ پرونده فسادی که در دادگاه دارد با سرعت طی شود و او و همسرش به زندان بیفتند.
لازم به ذکر است تبعات عملیات توفان الاقصی و جنگ غزه در حوزه سیاست داخلی اسرائیل به برکناری یا استعفای چند مقام امنیتی و حتی نتانیاهو محدود نخواهد بود، این جنگ می‌تواند پس از 14 سال فضای سیاسی اسرائیل را از راستگرایی افراطی به سمت تمایل به احزاب چپ نیز تغییر دهد یا حداقل برای سال‌های طولانی بازار راستگراهای افراطی را کساد کند.
صادق فاطمی
