ایرنا - برای اینکه تصویری روشن‌تر و مبتنی بر آمار مستند از وضعیت آموزش عالی کشور به دست آوریم، با دکتر احمد سعیدی، مدیر گروه پژوهش‌های آماری، فناوری اطلاعات و رصد اشتغال موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی گفت‌وگو کرده‌ایم. دکتر سعیدی دانش‌آموخته اقتصاد آموزش عالی، عضو هیات علمی موسسه و متخصص در زمینه مهارت‌افزایی در آموزش عالی است. ایشان همچنین مسئول تدوین گزارشات جهاد تبیین حوزه پیشرفت آموزش عالی بعد از انقلاب اسلامی ایران نیز می باشد.
موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی بعنوان اتاق فکر و مغزافزار وزارت علوم در سال ۱۳۴۸ تاسیس شد. این موسسه هم اکنون با داشتن اعضای هیات علمی و یاوران علمی متخصص در قالب هفت گروه آموزشی، در زمینه‌های مختلف آموزش عالی تحقیق و مطالعه می کنند. یکی از ماموریت های اساسی این موسسه، مرجعیت رسمی گردآوری و انتشار آمار آموزش عالی ایران است. پایگاه اطلاعات آمار آموزش عالی ایران، بیش از ٥٠ سال در موسسه سابقه داشته و همزمان با تاسیس آن در سال ١٣٤٨ پایه گذاری شده است.
سعیدی با استناد به داده‌های پایگاه اطلاعات و آمار آموزش عالی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش در این گفت‌وگو، آمار مقایسه‌ای در بازه زمانی 1350 تا 1400 را در حوزه‌های مختلف آموزش عالی شامل تعداد دانشجویان و اعضای هیات‌علمی کشور، میزان مشارکت زنان در آموزش عالی، تعداد دانشگاه های کشور، توسعه تحصیلات تکمیلی و آمارهای دیگر ارائه دادند.
دکتر احمد سعیدی عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش
این گفت‌وگو در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول بطور ویژه در مورد آمارهای زنان در آموزش عالی است و بخش دوم به صورت عام تر درباره آمارهای آموزش عالی در زمینه‌های متعددی از قبیل تعداد دانشجویان و اعضای هیات علمی کشور، تعداد موسسات آموزش عالی، جهش علمی ایران پس از انقلاب و غیره خواهد بود.
سعیدی در مورد وضعیت حضور زنان در آموزش عالی به نسبت قبل از انقلاب اسلامی ایران، با اشاره به اهمیت مشارکت زنان در آموزش عالی گفت: بی شک حضور و مشارکت زنان در آموزش عالی می تواند برای هر کشوری فرصت تلقی شده و معیاری برای سنجش عدالت آموزشی و عاملی برای پیشرفت جامعه به حساب آید که می تواند به توسعه متوازن و عدالت محور منجر شود.
وی افزودند: در آموزش عالی ایران بعد از انقلاب اسلامی، شاهد حضور چشمگیر زنان در بخش جمعیت دانشجویی بودیم. میزان این پیشرفت نسبت به قبل از انقلاب رشد قابل توجهی را نشان می دهد و به طور مشخص طی ۵۰ سال اخیر (1350-1400)، جمعیت دانشجویی زنان در آموزش عالی ایران روندی صعودی داشته است. به‌ویژه در چهار دهه بعد از انقلاب اسلامی به مرور تعداد دانشجویان زن در آموزش عالی افزایش یافت. به طوری که نه‌تنها عقب ماندگی رژیم گذشته جبران شد، بلکه در دهه ۸۰ خورشیدی (۱۳۸1-۱۳۸8) سهم زنان در آموزش عالی ایران به بیش از ۵۰ درصد رسید. به عبارتی در این بازه زمانی، تعداد دانشجویان زن، بیشتر از دانشجویان مرد شد.
سعیدی یادآور شد: مقایسه زمانی جمعیت زنان دانشجو نشان داد که جمعیت زنان دانشجو از ۱۹ هزار و ۲۷ نفر در سال تحصیلی 1349-50، به یک میلیون و ۵۱۰ هزار و ۴۲۶ نفر در سال 1399-1400 افزایش یافته است؛ به عبارتی طی ۵۰ سال اخیر، جمعیت دانشجویان زن بیش از ۵۶ برابر شده است. این در حالی است که متوسط رشد کل جمعیت دانشجویی کشور طی همان بازه زمانی، حدود ۵۰ برابر بوده است. به عبارت دیگر، شتاب رشد زنان در آموزش عالی، طی چهار دهه بعد از انقلاب، حتی از متوسط شتاب کل جمعیت دانشجویی کشور بالاتر بوده است که بی شک نشان از میزان توجه و اهمیت آموزش زنان در نظام مقدس جمهوری اسلامی دارد.
وی همچنین در مورد جمعیت زنان عضو هیات علمی نیز گفت: طی دوره پنجاه سال اخیر، تعداد زنان هیات علمی در آموزش عالی ایران روندی صعودی داشته است و به ویژه در چهار دهه بعد از انقلاب اسلامی شاهد افزایش چشمگیر زنان هیات علمی در آموزش عالی بوده ایم. به طوری که تعداد اعضای هیات علمی زن طی این دوره ۳۰ برابر شده است. این در حالی است که طی همین دوره، تعداد اعضای هیات علمی مرد تنها ۱۱ برابر شده است.
همچنین سهم زنان هیات علمی از کل اعضای هیات علمی کشور از هزار و ۸۹۴ نفر در سال 57-1356 (۱۵ درصد) به ۲۴ هزار و ۱۵ نفر (۲۷ درصد) در سال 1400-1399 رسیده است.
سعیدی خاطرنشان کرد: آمار فوق نشان می‌دهد شتاب رشد زنان هیات علمی در آموزش عالی ایران، طی بازه زمانی مذکور، ۳ برابر مردان بوده است. همچنین طی این مدت، نسبت هیات علمی زن به مرد، از ۱۴ واحد درصد (یعنی به ازای هر ۱۰۰ عضو هیات علمی مرد، ۱۴ عضو هیات علمی زن) در سال 1349-50 به ۳۸ واحد درصد در سال ۱۴۰۰-1399 رسیده است.
