کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی بر سلامت بدن تاثیر بسیاری دارد. کمبود آهن در بدن معمولا با خستگی بسیار زیاد، ضعف، تنگی نفس یا رنگ‌پریدگی پوست همراه است.
مصرف مکمل‌های آهن با معده خالی، حداقل ۳۰ دقیقه قبل از غذا یا دو ساعت بعد از غذا، روشی رایج است.
ویتامین سی به جذب بهتر آهن در بدن کمک می‌کند و برخی مواد مانند پلی فنل‌ها نیز مانع جذب آهن می‌شوند.
بنا بر تخمین‌ها، ۱.۲ میلیارد نفر در سراسر جهان به فقر آهن دچارند. مصرف مکمل‌های آهن کاربردی‌ترین راه برای افزایش میزان آهن در بدن است.
به گفته دکتر «منکا گوپتا»، پزشک متخصص در طب کاربردی در سنگاپور، اگر کمبود آهن از طریق آزمایش خون تایید شده باشد و اگر فرد علائمی مانند خستگی، ضعف، تنگی نفس و رنگ‌پریدگی داشته باشد، متخصصان کادر بهداشت و درمان مصرف مکمل‌های آهن را توصیه می‌کنند.
به گفته گوپتا، زنانی که دچار کمبود آهن‌اند، به‌ویژه آن‌هایی که در سن باروری‌اند، علامت‌هایی مربوط به چرخه عادت ماهانه مانند دوره‌های طولانی و دردناک و نامنظم قاعدگی، دارند.
او همچنین افزود کسانی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند به‌ویژه ورزش‌های سنگین و استقامتی، به‌علت انتقال بیشتر گلبول‌های قرمز و افزایش نیاز به اکسیژن، لازم است که میزان آهن خون را افزایش دهند.
به گفته گوپتا، کمبود آهن باعث افزایش حساسیت به عفونت می‌شود.
گوپتا در این باره توصیه می‌کند: مکمل‌های آهن را با معده خالی مصرف کنید، زیرا بعضی مواد موجود در غلات کامل و محصولات لبنی مانند فیتات‌ها و تانن‌ها، مانع جذب آهن می‌شوند.
همچنین، پلی فنول‌های موجود در چای سیاه و دم‌نوش‌ها، قهوه، حبوبات، غلات، میوه‌ها و سبزیجات، ممکن است مانع جذب آهن شوند.
به توصیه گوپتا، مصرف مکمل آهن ۳۰ دقیقه قبل از صرف غذا یا دو ساعت بعد از صرف غذا بهترین راه برای افزایش جذب آهن در بدن است.
برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ویتامین سی می‌تواند جذب آهن «غیرهِم» (nonheme یا «ناهِم») را افزایش می‌دهد. آهن غیرهم نوعی آهن است که در غذا‌ها و مکمل‌های گیاهی یافت می‌شود.
به توصیه گوپتا، جذب آهن در بدن را می‌توان به‌طور طبیعی و به کمک مواد مغذی حاوی ویتامین سی مانند پرتقال و توت فرنگی و فلفل دلمه‌ای افزایش داد.
ترکیب کردن غذا‌های گیاهی غنی از آهن با منابع آهنِ هِم موجود در گوشت قرمز، مرغ و ماهی نیز جذب کلی آهن را بهینه می‌کند. غلات کامل و لبنیات را باید جدا از وعده‌های غذایی غنی از آهن مصرف کرد.
گاهی، مکمل‌های آهن عوارض جانبی مانند درد شکم و حالت تهوع و یبوست دارند. اما، بنا بر پژوهش‌های صورت گرفته، مصرف دو روز یک بار مکمل آهن به‌جای مصرف روزانه می‌تواند این عوارض را کاهش دهد.
گوپتا می‌گوید: مصرف بیش از حد آهن خطرناک است و مشکلات جدی برای سلامت مانند مشکلات کبدی به همراه خواهد داشت. بنابراین، پیش از مصرف آن، حتما با پزشک یا متخصص مشورت کنید.
در ادامه به برخی از مواد غذایی که منابع مهمی برای تامین آهن مورد نیاز بدن هستند، می‌پردازیم:
گوشت گاو
گوشت گاو یکی از منابع خوراکی مهم برای تامین آهن مورد نیاز بدن است با این حال اگر به دلیل کلسترول بالا یا تمایل به گیاهخواری، مصرف گوشت قرمز را کاهش داده‌اید می‌توانید در کنار آن از منابع گیاهی حاوی آهن که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت، استفاده کنید. به گفته متخصصان تغذیه، میزان آهن مورد نیاز هر فرد طی یک روز به سن و جنسیت وی بستگی دارد، اما به طور معمول مردان به دریافت هشت میلی‌گرم آهن در طول روز نیاز دارند و زنان نیز تا سن ۵۰ سالگی باید ۱۸ میلی گرم آهن دریافت کنند، اما پس از آن، دریافت هشت میلی‌گرم آهن برای تامین نیاز روزانه بدن آن‌ها نیز کافیست.
گوشت طیور
گوشت طیور هم منبع خوبی از آهن است. گوشت بوقلمون، مرغ یا اردک مواد غذایی مفیدی در این زمینه هستند.
سبزی‌های تیره و برگدار
اگر به دنبال یک غذای خوش طعم و در عین حال حاوی این عنصر حیاتی هستید، خوردنی‌هایی همچون اسفناج، کلم برگ و کلم سبز می‌توانند به شما کمک کنند که آهن بیشتری دریافت کنید. روش‌های متنوعی برای مصرف این سبزیجات پرخاصیت وجود دارد. می‌توانید این سبزیجات را بخارپز کنید، تفت دهید یا خرد کنید و به سالاد خود اضافه نمایید.
ماهی
ماهی با پروتئین بالا و چربی کم، یک منبع غذایی مفید برای افزودن آهن به رژیم غذایی‌تان است.
میگو
میگو نیز منبع غنی از آهن است و می‌توانید مقداری برنج قهوه‌ای نیز در کنار این غذا مصرف کنید.
غلات
صبحانه، وعده غذایی بسیار خوبی برای دریافت آهن است. سبوس و جو دوسر همگی مواد غذایی خوبی برای دریافت آهن هستند.
تخم مرغ
تخم مرغ هم منبع خوبی از آهن است و به هر صورتی که پخته شود با مصرف آن، مقداری آهن دریافت می‌کنید. با این حال، مصرف همزمان قهوه یا چای داغ با تخم مرغ ممکن است مانع از جذب آهن شود.
آجیل و خشکبار
با مصرف بادام هندی یا پسته می‌توانید آهن دریافت کنید. میوه‌های خشک مانند کشمش، آلو، خرما یا هلو نیز در این زمینه مفید هستند.
هندوانه
هندوانه چیزی بیش از یک خوراکی با طراوت در تابستان است. یک برش کوچک هندوانه می‌تواند ۰.۶۹ میلی‌گرم آهن به بدن شما برساند. در مقایسه با یک برش هندوانه، پنج عدد انجیر متوسط یک میلی‌گرم آهن دارد و این در حالیست که یک عدد موز حاوی تقریبا ۰.۳۶ میلی گرم آهن است.
شکلات
به گفته متخصصان، شکلات هم می‌تواند در تامین آهن برای بدن مفید باشد. با این حال مصرف زیاد آن می‌تواند مضر باشد.
