به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین؛جایزه ادبی ارغوان با هدف معرفی نویسندگان جوان، امسال ششمین دوره خود را با موضوع «تردید» برگزار می‌کند.
فرهاد توحیدی که از دوره‌های گذشته عضو هیات انتخاب این جایزه بوده و فرشته نوبخت که امسال برای اولین بار با این جایزه همکاری دارد، در گفتگو با ... نکاتی را درباره چاپ و نشر آثار نویسندگان جوان و ناشناخته بیان کردند.
توحیدی، درباره برآیند برگزاری این جایزه طی سال‌های اخیر گفت: حرکت‌های فرهنگی اصولا دیربازده هستند. بنابراین تداوم و پیگیری در امر فرهنگ، ضروری است. از این رو، رسیدن به شش سالگی جایزه «ارغوان» صرفا به معنای افزوده شدن یک عدد به مجموع اعداد پیشین نیست. بلکه به معنای تداوم حرکتی است که توانسته از دل این رویداد، نهاد فرهنگی موثری تاسیس کند.
او اضافه کرد: جایزه ادبی «ارغوان» علاوه بر عمل به میثاق چاپ داستان‌های برگزیده هر دوره ، کار تولید کتاب صوتی از داستان‌ها را هم آغاز کرده است. آموزش نویسندگان منتخب با استفاده از دانش اساتید داستان‌نویسی ایران در هر دوره، عملی شده و دبیرخانه جایزه ادبی «ارغوان» در طول سال با تولید محتوا و انتشار آن در فضای مجازی، ارتباط خود را با مخاطبانش حفظ کرده است. حال باید با اطمینان گفت که کار نهادسازی به عنوان مهم‌ترین دستاورد جایزه ارغوان به ثمر رسیده است.
این نویسنده درباره خروجی‌های جایزه ارغوان در سال‌های گذشته توضیح داد: علاوه برچاپ منظم داستان‌های برگزیده هر دوره توسط ناشری خوشنام و معتبر و آموزش نویسندگان جوان، دیگر خروجی مهم جایزه ادبی «ارغوان»، معرفی نویسندگان مستعد به سپهر هنر و ادبیات ایران است که با پشتوانه موفقیت در دوره‌های مختلف جایزه ارغوان، آثار مستقل آنها توسط ناشران دیگر چاپ شده است.
توحیدی با ابراز تاسف از وضعیت چاپ و نشر کتاب در کشورمان و در پاسخ به این پرسش که در این شرایط چه راهکارهایی می‌توانیم برای حمایت از نویسندگان جوان تازه‌کار، داشته باشیم ؟ گفت: متاسفانه اوضاع نشر در ایران همچون سایر حوزه‌های فرهنگی، مساعد نیست. علاوه بر ممیزی، گرانی کاغذ و خدمات چاپی، چنان بر قیمت کتاب‌ها افزوده‌اند که بسیاری از خریداران به جان آمده از گرانی وحشتناک هزینه‌های روزمره زندگی، لاجرم کتاب را از سبد خریدهایشان حذف کرده‌اند . در چنین هنگامه‌ای، طبیعتا خریداران باقی‌مانده در بازار کتاب به دنبال اسامی آشنا و امتحان پس‌داده می‌روند.
او با اشاره به وضعیت چاپ کتاب نویسندگان جوان در سال‌های دورتر افزود: در روزگار قدیم، نویسندگان جوان برای عبور از سد بی‌اعتمادی ناشران به آثار آنها معمولا دنبال نویسنده‌ای صاحب‌نام می‌گشتند که با نوشتن مقدمه‌ای بر کتاب‌شان، چاپ اثرشان را تسهیل کند. وزن جوایزی مثل جایزه ادبی «ارغوان» می‌تواند جایگزین مقدمه یا توصیه نویسندگان صاحب‌نام شود. ضمن آنکه استفاده از رسانه‌های جدید مانند پادکست یا انتشار اثر در فضای مجازی و در چارچوب پایگاه‌هایی همچون جایزه ادبی «ارغوان» می‌تواند در آغاز راه موثر واقع شود.
او در ارزیابی وضعیت فعلی چاپ و نشر کتاب برای نویسندگان جوان توضیح داد: همانطور که پیش‌تر اشاره کردم، مشکلات صنعت نشر، کار چاپ و نشر کتاب را برای نویسندگان جوان دشوار کرده است. بسیاری از آنها در مراجعه به ناشران پاسخ شنیده‌اند که در صورت تامین هزینه‌های چاپی از سوی نویسندگان، آماده چاپ اثر آنها هستند. ناشران ترجیح می‌دهند روی کار نویسندگان یا مترجمان معروف که دارای مخاطب هستند، سرمایه‌گذاری کنند. بسیار اندکند ناشرانی که آماده پذیرش خطر سرمایه‌گذاری روی چاپ کتاب نویسندگان جوان باشند.
او اضافه کرد: آن دسته از ناشرانی که نمانام (برند) موسسه انتشاراتی‌شان نزد مخاطب کافی است تا به خرید محصول‌شان اعتماد کنند، به چاپ آثار نویسندگان جوان راغبند. اما تعداد این ناشران چنان انگشت‌شمار است که با تقاضای نویسندگان جوان تناسبی ندارد.
توحیدی اضافه کرد:گمان می‌کنم حل و فصل مشکلات چاپ و نشر در کشور جدا از حل مشکل سایر بخش‌ها نیست. به نظر می‌رسد کلید حل این مشکلات نیز تغییر رویکرد مسئولان کشور به امر توسعه پایدار و همه‌جانبه باشد. این که می‌توان به تغییر چنین رویکردی امیدوار بود یا نه، خود نیازمند بحث دیگری است.
اما فرشته نوبخت که در این دوره برای اولین بار با این جایزه ادبی همکاری می‌کند، درباره دلایل همکاری خود با این رویداد فرهنگی هنری توضیح داد: اولین عامل شناختی بود که از قبل نسبت به این جایزه و ساختار آن داشتم و بر اساس آن شناخت، حضور در تیم داوری برایم بسیار دلپذیر بود. اما عامل اصلی، رویکرد خاص این جایزه بود که در طول این سال‌ها تقریبا جا افتاده است. اینکه به دنبال کشف استعدادهای جوان است و فرصتی را برای کسانی فراهم می‌کند که اساسا در حال برداشتن گام‌های اول هستند و نیاز بیشتری به کمک و حمایت دارند.
این داستان‌نویس درباره تاثیر برگزاری جوایزی مانند ارغوان بر روند کاری نویسندگان جوان نیز گفت: اصولا جایزه برای کسانی که تازه در مسیر قرار گرفته‌اند، یک فرصت جذاب است. این به معنای ضرورتِ وجود جایزه برای نویسنده شدن نیست. بلکه به این معناست که جایزه‌ها شرایطی را ایجاد می‌کنند که نویسندۀ تازه‌کار، شجاعت ابراز وجود پیدا کند. حتی اگر موفقیت خاصی هم کسب نکند، بالاخره مشارکتی در یک فعالیت حرفه‌ای و جمعی داشته است. می‌خواهم بگویم جایزه‌ها می‌توانند به اندازۀ یک فرصتِ ارزشمند به هر کسی که در ابتدای راه است، شانس ابراز وجود بدهند. بنابراین نمی‌توانند بی‌تاثیر باشند.
نوبخت با تایید شرایط دشواری‌های چاپ و نشر کتاب برای نویسندگان جوان در پاسخ به اینکه چگونه می‌توان مسیر را برای نویسنده‌هایی که تازه‌کار هستند هموار کرد؟ توضیح داد: واقعا شرایط دشوار است. این دشواری تنها خاص زمانه‌ای که در آن هستیم، نیست. همیشه شرایط برای چاپ و نشر داستان سخت بوده است. ناشران نگران سرمایه‌هایشان هستند و به راحتی اطمینان نمی‌کنند. به جز آن، مخاطبان هم به راحتی جذب اثر نویسندۀ تازه‌کار نمی‌شوند. اینجا تا حدی باز می‌توانیم به اثرگذاری جوایز خوش‌بین باشیم. البته با اما و اگرهایی. چرا؟ چون هر جایزه‌ای اعتبارش را از منتخب‌هایش می‌گیرد و اگر آثار ارزشمندی انتخاب نشوند، پس اعتماد مخاطب هم به سرعت سلب می‌شود.
او ادامه داد: برای همین با احتیاط می‌گویم جوایز تا حدی می‌توانند شرایط را مساعد کنند به شرط اینکه سازمان‌بندی محکمی داشته باشند و از اصول دقیقی برای داوری‌ها پیروی کنند که صرفا سلیقه‌ای نباشد. راه‌کار هم همین‌جاست. یعنی جایزه‌ها می‌توانند هم اطمینان ناشران را تامین کنند و هم اعتماد مخاطب را جلب نمایند. وگرنه، یک نویسنده تازه‌کار باید آنقدر سخت‌جان باشد که بارها و بارها نه شنیدن از ناشران مختلف او را ناامید و خسته نکند.
نوبخت در پاسخ به اینکه فضای داستان‌نویسی برای نویسندگان جوان و تازه‌کار را چگونه می‌بینید؟ گفت: اگر بخواهم صادقانه حرف بزنم، باید بگویم ما در حال حاضر بسیار استعدادهای درخشانی که بالقوه هم هستند در فضای داستان‌نویسی‌مان داریم. این را به جرات در نتیجۀ تجربۀ حضورم در کارگاه‌های داستان‌نویسی می‌گویم و همین‌طور ارتباطم با نویسندگان جوان و تازه‌کار. اما به همین اندازه که استعداد داریم، فرصت و امکان وجود ندارد.
او ابراز تاسف کرد: به ندرت نشریه‌ای که بشود با کیفیت بالا آثار این افراد بررسی، نقد و سپس منتشر شود، وجود دارد. به ندرت، ناشرانی داریم که اعتماد کنند و به این عزیزان فرصت دهند، و به ندرت بازاری برای ارائۀ آثار این دست از نویسندگان وجود دارد. به نظر من فضای داستان‌نویسی ظرفیت شکوفایی و رونق دارد، ولی شرایط برای تجلی این توانایی‌ها مطلوب نیست. یا دست‌کم شرایط ایده‌آلی وجود ندارد. جوایز ادبی می‌توانند با ایجاد حس رقابت، تزریق شور و نشاط و فراهم کردن امکان مشارکت، شرایط را تا حدودی تغییر دهند.
۲۲۰۵۷
