به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، این روزها که در اواسط بهمن ماه سال 1402 هستیم ، چنان هوای ایران گرم است که گویی در میانه مردادماه به سر می بریم.درحال حاضر با وجود ۲۰ میلیارد و ۷۸۰ میلیون مترمکعب آب ذخیره شده در سدهای کشور، ۴۲ درصد ظرفیت مخازن سدها پُر و ۵۸ درصد این ظرفیت خالی است.۱۷ سد مهم کشور ذخایر آبی زیر ۲۰ درصد دارند، به‌عبارتی بیش از ۸۰ درصد ظرفیت مخازن آنها خالی است.همچنین در ۱۷ سد کشور نیز ذخایر آبی آنها نسبت به زمان مشابه سال قبل که سالی خشک و کم‌بارش بوده، بین ۲۵ تا ۹۱درصد کاهش داشته است. این وضعیت زنگ هشدار جدی برای ماه های آینده کشور است که بحران بی آبی فراگیر خواهد شد.
بارش های برف و باران در ماه اخیر شاید توانسته باشد بخشی از افکار عمومی را در خصوص بهبود وضعیت منابع آب شرب فریب بدهد اما در واقع این بارش ها حتی نتوانسته منابع آب شرب استان تهران را در سطح مدت مشابه سال قبل افزایش دهد.
محمد حسین پاپلی یزدی، جغرافیدان و عضو مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه در گفتگو با خبرنگار اجتماعی رکنا در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به بارش های اخیر می توان گفت که ما از بحران خشکسالی عبور کردیم،تصریح کرد: ما باید تعریف سنتی خشکسالی را کنار بگذاریم و با توجه به شرایط حال حاضر در مورد میزان دسترسی خود به منابع آبی صحبت کنیم.با توجه به شرایط موجود می توان گفت که ما با چند نوع خشکسالی روبه رو هستیم. خشکسالی اقلیمی، خشکسالی هواشناسی، خشکسالی مدیریتی و خشکسالی جمعیتی و با توجه به شرایطی که اکنون در کشور ما حاکم است و دچار خشکسالی جمعیتی و مدیریتی هستیم می توان گفت که تا 100 سال دیگر هم دچار خشکسالی خواهیم بود.
این جغرافیدان با اشاره به اینکه جمعیت 35 میلیونی ما در طی 40 سال گذشته تبدیل به 85 میلیون شده اما منابع آبی ما افزایش پیدا نکرده است، عنوان کرد: اقلیم هایی که در آن می شد در عمق 10 متری به منابع آب زیرزمینی دسترسی پیدا کرد اکنون در اعماق 200 متری هم آب ندارند و این به معنی نابودی واقعی سرزمین است.
عضو مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه ادامه داد: ما با وضعیتی به لحاظ اقلیمی در کشور و حتی در دنیا روبه رو هستیم که باید گفت مسائل اقلیمی تنها با راستگویی و نترسی حل می شود زیرا منابع ما پاسخگوی نیازهای فعلی جمعیت موجود نیست چه برسد به اینکه برنامه ای هم برای افزایش جمعیت داشته باشیم.
پاپلی یزدی اضافه کرد: ما در طول 40 سال گذشته نه تنها منابع آب شیرین روی زمین بلکه منابع زیرزمینی را هم در معرض نابودی قرار دادیم به همین دلیل نباید انتظار داشته باشیم که می توانیم حتی با اتخاذ مدیریت بهینه و با توجه به منابع موجود بازهم می توانیم نیاز جمعیت فعلی را در خصوص آب شرب تامین کنیم.
وی تاکید کرد: ما از بین حدود 650 دشت موجود در کشور 550 دشت ممنوعه داریم و تصور می کنیم با چند بار بارش برف یا چند سانت برف اضافه می توانیم کسری آب را جبران کنیم در حالیکه حتی اگر 30 متر برف ببارد و همه آن جذب زمین شود تنها 30 سانتی متر آبهای زیرزمینی را افزایش خواهد داد و این یک اتفاق غیرممکن است.
جغرافیدان و اقلیم شناس ایرانی با اشاره به اینکه آب شرب آب سیاسی است، یادآور شد: ما باید توجه کنیم که وقتی می گویند 95 درصد مصرف در حوزه کشاورزی است و 5 درصد مصرف در حوزه آب شرب است همچین موضوعی صحت ندارد و در حقیقت متولیان امر در حال اتهام زنی به کشاورزان هستند.
استاد سابق دانشگاه های کشور بیان داشت: وقتی می گوییم آب شرب سیاسی است به این مفهوم که اگر آب 500 آبادی خشک شود هیچ اتفاقی نمی افتد اما اگر آب یک محله تهران یک روز قطع شود کل کشور به هم می ریزد به همین دلیل نگاه مدیران هم به مساله سیاسی است و سعی ندارند با صداقت در این باره صحبت کنند.
عضو مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه گفت: به همین دلیل نمی توان گفت که آیا در خشکسالی قرار داریم یا از آن عبور کردیم زیرا شاید یک سال وضعیت کمی بهتر باشد و سال بعد وضعیت بدتر شود در هر صورت کسی هیچ وقت این نکته را متذکر نمی شود که 90 درصد دشت های کشور در وضعیت فرونشست هستند زیرا چشم افکار عمومی همیشه به دنبال منابع پشت سدها است که آب شرب آنها تامین می شود یا نه.
وی معتقد است در هیچ دوره ای اندازه دو دهه اخیر در حوزه مدیریت منابع آب دچار یک مدیریت اشتباه و غیرعلمی نبوده ایم و تبعات آن را در یک دهه آینده خواهیم دید اما وقتی ما این نکته را به عنوان یک کارشناس متذکر می شویم ما را متهم به گفتار سیاسی می کنند اما همین افراد باید توجه کنند که طبیعت چپ و راست و بالا و پایین نمی شناسد.
عضو مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه بیان داشت: ما باید با نگاه علمی و تفکر علمی با طبیعت و اشکال آن مواجه شویم در غیراینصورت اتفاقات خوبی برای ما نخواهد افتاد.
