در نشست «واکاوی تخصصی آینده اینترنت در ایران؛ در جستجوی مسیری برای همگرایی» که توسط آزمایشگاه داده و حکمرانی با همکاری خانه اندیشه‌ورزان برگزار شد، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اظهار داشت که اینترنت ایران در دولت کنونی علی‌رغم سال‌های قبل هیچ قطعی نداشته است.
این نشست با حضور «امیر لاجوردی»، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، «نیما قاضی»، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران، «محمدصادق امامیان»، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امیرکبیر و هم‌بنیان‌گذار اندیشکده حکمرانی شریف و «محمد کشوری»، مدیرگروه علمی-تحلیلی طیف، همراه بود.
«امیر لاجوردی»، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درخصوص دومین گزارش منتشرشده از سوی انجمن تجارت الکترونیک تهران با عنوان «وضعیت اینترنت ایران»، انتقاداتی درخصوص منابع این گزارش و مقایسه آن با کشورهای دیگر داشت. به گفته او، زمانی اینترنت ایران باید با کشورهای دیگر مقایسه شود که از همه آن‌ها اطلاعات شفافی در بستر اینترنت وجود داشته باشد.
لاجوردی دراین‌خصوص گفت: «پس از اینکه اولین گزارش تجارت الکترونیک منتشر شد، برای کمک و مشارکت اعلام آمادگی کردیم که با گزارش دوم انجمن تجارت الکترونیک مواجه شدیم. مهم است که گزارش سیاسی و رسانه‌ای منتشر می‌شود یا گزارش جامع و علمی.»
رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با مهم دانستن بحث پهنای باند، اظهار داشت که این موضوع در گزارش انجمن تجارت الکترونیک به‌اشتباه مطرح شده است و پهنای باند نه‌تنها کاهش پیدا نکرده، بلکه همواره افزایش هم داشته است.
او در ادامه بیان کرد: «عدد مندرج در گزارش ممکن است مربوط به ترافیک باشد و بحث پهنای باند و ترافیک متفاوت است. در بازی فوتبال سوریه و ایران، پیک ترافیک ۵۰ گیگابیت بر ثانیه بوده است.»
لاجوردی با انتقاد بر سنجه‌های انجمن تجارت الکترونیک بیان کرد: «ما در سازمان مقررات سنجه‌های زیادی برای اپراتورهای مختلف داریم و براساس این سنجه‌ها ارزیابی می‌کنیم. درخصوص اینکه ایران در شاخص سرعت رتبه پنجاه را به‌دست آورده است، با بررسی بیشتر می‌بینیم که ۴۷ کشور از این لیست از کلادفلر استفاده می‌کنند. برنامه ارزیابی‌ها، برنامه درستی نیست و باید با تمام شاخص‌ها ارزیابی شود. همچنین باید کشوری مورد مقایسه قرار بگیرد که از آن داده و اطلاعات شفافی وجود داشته باشد.»
لاجوردی درخصوص عدم قطعی اینترنت گفت: «اینترنت در دولت کنونی اصلاً قطع نشد. در سال گذشته، برخلاف سال‌های پیش، ما اینترنت را قطع نکردیم و همواره آماده همکاری هستیم؛ به‌شرط اینکه به‌صورت دقیق، علمی و جامع در مورد اطلاعات بحث و تبادل نظر کنیم.»
لاجوردی افزود: «حدود ۳۰۰ هزار سایت کاربران ایرانی را تحریم کردند. ازاین‌رو، بسیاری از کاربران ایرانی برای استفاده مجاز هم ملزم به استفاده از فیلترشکن هستند. فردای آن روز، گزارش انجمن را ارزیابی کردیم و تأکید داشتیم که بسیاری از این سایت‌ها تحریمی بوده است. همچنین از بین ۱۰۰ سایتی که بررسی شده بود، ۳۰ سایت در لیست تحریمی‌ها بود که به این قضیه اشاره‌ای نشده بود. نزدیک به ۳۷ سایت، سایت‌های فیلتری بودند و بسیاری از آنان محتواهای غیراخلاقی داشتند. در وهله ارزیابی باید جامع و کامل بودن را رعایت کنیم.»
معاون وزیر ارتباطات درخصوص همکاری با بخش خصوصی و رقم‌زدن تجربه کاربری بهتر بیان کرد: «بخش خصوصی می‌تواند در ارزیابی تجربه کاربری کمک کند. تجربه کاربری بسیاری از داده‌ها دست ما نیست، اما کیفیت بسیاری از سرویس‌ها و داده‌ها در اختیار وزارت ارتباطات است که می‌تواند کمک کند. بخش خصوصی یا انجمن باید تحقیق تخصصی برای آسیب و مزایای این موضوع داشته باشد و ما در جلسات پیشین از بخش خصوصی برای این تعامل دعوت کرده بودیم. بخش خصوصی می‌تواند در این وهله کمک کند و بخش کوچکی از داده‌های خود را در اختیار وزارت ارتباطات بگذارد. طبق گزارش‌های موجود، ۹۶ درصد مردم درحال استفاده از فیلترشکن هستند؛ اما اصلاً مشخص نیست که این درصد براساس چه شاخص‌ها و فاکتورهای ارزیابی تعیین شده است.»
«نیما قاضی»، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران، در این نشست به محدودیت اطلاعاتی که بخش خصوصی به آن‌ها دسترسی دارند، اشاره کرد و گفت: «ما بارها درخواست دادیم و خواستار این بودیم که درخصوص فیلترینگ شفاف‌سازی صورت بگیرد و در دسترس عموم قرار بگیرد؛ اما به این درخواست ما هیچ توجهی نشد.»
او بر پیچیدگی‌های بسیاری که درخصوص اینترنت وجود دارد، تأکید کرد و افزایش ابهام و پیچیدگی را در راستای اتفاقات سال گذشته دانست. قاضی یکی از اهداف مهمی که انجمن تجارت الکترونیک دنبال می‌کند، پیداکردن راهی برای تعامل و همکاری دانست. همچنین درخصوص هدف انتشار گزارش دوم از وضعیت اینترنت اظهار داشت که به‌دنبال تعامل و راهی برای همکاری هستیم تا به بهبود وضعیت کمک کنیم.
او درخصوص چالش‌هایی که پلتفرم‌ها و کسب‌وکارها به‌دلیل فیلترینگ با آن مواجه هستند، گفت: «ما با حجم بسیاری از سایت‌های فیلترشده مواجه هستیم. در این بین، سایت‌هایی هستند که از ارزش بازار بالایی برخوردارند و از منابع مهم برای بسیاری از متخصصین و کسب‌وکارها محسوب می‌شوند. استفاده از این منابع منجر به کاهش زمان، افزایش سرعت و بهبود کیفیت تجربه کاربر شد.»
قاضی درباره اهمیت تجربه کاربری افزود: «این سایت‌ها ابزاری هستند که بسیاری از افراد از آن‌ها استفاده می‌کنند. هیچ ابزاری وجود ندارد تا ما اعلام کنیم که از این سایت‌ها به‌عنوان ابزارهای فنی استفاده می‌کنیم و امکان گزارش نیست. ما بارها سعی کرده‌ایم به این موضوع بپردازیم، اما اصلاً توجه همگان را جلب نکرد و همکاری و تعاملی دیده نمی‌شود. چیزی که بر کسب‌وکارها تأثیر می‌گذارد، تجربه کاربری است که چالش بزرگی را به‌وجود می‌آورد و منجر به مهاجرت گسترده نیروها می‌شود.»
«محمد کشوری»، مدیرگروه علمی-تحلیلی طیف، فیلترینگ اعمال‌شده را به سه دسته «شبکه‌های اجتماعی»، «سایت‌های مهم خارجی که منابع هستند» و «فیلترینگ داخلی» تفکیک کرد و مهم‌ترین آن‌ها را فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی به‌دلیل جامعه مصرف‌کننده و حجم استفاده دانست.
او ضمن تأکید بر عدم شفاف‌سازی فیلترهای اعمال‌شده و اهمیت ابعاد سیاسی آن گفت: «یک سال و نیم است که شاهد این فیلترینگ هستیم و تبعات بسیاری در ابعاد مختلف به‌وجود آورده است. اجماع سیاسی برای چالش‌ها و موانع موجود وجود ندارد و راه‌حلی از سوی هیچ‌کس ارائه نمی‌شود. همچنین مسئولین دولت پاسخگو نیستند؛ درحالی‌که این افراد به‌وضوح و با افتخار به دورزدن پلتفرم‌های فیلترشده می‌پردازند.»
کشوری درخصوص پهنای باند و مسائل حاکمیت‌گریز گفت: «در مورد پهنای باند بین‌الملل مشکل سخت‌افزاری وجود ندارد، اما حساسیت‌های بسیاری از نظر سیاسی وجود دارد. اگرچه یک‌سری سایت‌ها و سرویس‌ها ابزارهای حاکمیت‌گریز هستند و ما نمی‌توانیم آن‌ها را تفکیک کنیم، اما همین سرویس‌ها و پروتکل‌ها مشکلاتی در سرویس‌های داخلی ایجاد می‌کنند.»
در پایان، مدیرگروه علمی-تحلیلی طیف به اهمیت شفاف‌سازی درخصوص فیلترینگ اشاره کرد و گزارش‌های معتبری که به این موضوع کمک می‌کنند، مهم دانست؛ همچنین از آن به‌عنوان راهی برای تعامل بین بخش دولتی و خصوصی یاد کرد.
