به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر با حضور آقایان امیر سرتیپ شاهرخ شهرام، معاون وزیر دفاع و سردار سرتیپ پاسدار صادق مارینی، جانشین معاون امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع، ویژگی های سامانه‌های موشکی ضد بالستیک آرمان و آذرخش را بررسی کرد.
سؤال: امیر شهرام، بفرمایید با رونمایی امروز پدافند ما چه تغییری پیدا کرد، چه تفاوتی با گذشته دارد؟
امیر سرتیپ شهرام: شما صحنه‌های جالبی را در گزارش به نمایش گذاشتید، تجلی از خاطرات دوران دفاع مقدس را دارد، البته خاطرات خوبی نبوده است آن زمان و بر ما خیلی سخت گذشت. امروز پدافند هوایی ما با اضافه شدن این دستاورد‌هایی که صد در صد آنها از طراحی تا تولید در وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح آماده شده است و به نیرو‌های بهره بردار دارد تحمیل می‌شود، باعث شده است که ما تنوعی در دفاع داشته باشیم از نوع جدید. جنگ‌های هیبریدی و ترکیبی یک دفاع هیبریدی و ترکیبی را نیاز دارد. زمان هشت سال دفاع مقدس اگر دسته‌ای از هواپیما‌های جنگی رژیم بعثی به سمت کشور ما حمله می‌کردند، به راحتی اگر مأموریت نقطه اول شان را نمی‌توانستند انجام بدهند، به نقطه دوم و سوم می‌رفتند، امروز این اتفاق نخواهد افتاد چراکه ما ترکیبی از سامانه‌ها را داریم و دشمن را به هزینه می‌اندازیم به این مفهوم که باید از انواع تهدید‌ها و جنگنده‌های خاص برای یک نقطه خاص استفاده کند، دیگر با یک جنگنده نمی‌تواند چند نقطه را پشت سر هم مورد هدف قرار بدهد. این یکی از بزرگ‌ترین ویژگی‌های استفاده از ترکیبی از جنگ افزار‌ها است، جنگ افزاری که امروز ما تولید کرده ایم و به نیرو‌ها ارائه کرده ایم، زیرساخت آن از رادار‌های آرایه فازی استفاده شد، رادار‌هایی که ما در باور ۳۰۰ در ۷۳ المان‌های ۷ هزار المانه را تولید کرده ایم از آن، یعنی این ۷ هزار المان، یعنی ۷ هزار چشم، یعنی ۷ هزار رادار، یعنی ۷ هزار فرستنده، ۷ هزار گیرنده، که اینها را باید با همدیگر کالیبره کنیم، دقیقاً همگی یک نقطه را در یک فضا بتوانند ببینند و به درستی بتوانند ببینند، ردگیری و شناسایی کنند. وقتی ما آن سد را داریم، تولید کردن یک به اصطلاح سامانه‌ای که بتواند ارتفاع متوسط و پایین ما را با آن فناوری جواب بدهد، کار خیلی سختی نبوده است، اما پدافند هوایی ما را به جایی رسانده است که بتواند ارزانتر دفاع کند، یعنی ما وقتی که می‌خواهیم برعلیه یک موشک بالستیک، یک موشک ضد بالستیک بزنیم، می‌توانیم یک موشک باور ۳۷۳ بزنیم، اما با این سامانه ارزانتر می‌زنیم بالستیک را و این هزینه جنگ و هزینه دفاع را برای ما کاهش می‌دهد و هزینه جنگ را برای دشمن افزایش می‌دهد. امروز حرف اول را در بحث‌های جنگ و دفاع بحث هزینه‌ها می‌زنند، ما با بومی کردن مراحل طراحی تا تولید، توانسته ایم یک استقلال به معنای واقعی در حوزه دفاعی برای خودمان ایجاد کنیم.
سؤال: امیر شهرام، بفرمایید که این سامانه‌ها چه نوع تهدید‌هایی را پوشش می‌دهند و چه پیامی را برای دشمنان ما دارند؟
امیر سرتیپ شهرام: این سامانه به لحاظ تحرک بسیار بالای آن که در کمتر از ۳ دقیقه می‌تواند در حالت رزمی صد در صد قرار بگیرد و در همان ۳ دقیقه می‌تواند نقطه خودش را ترک کند البته کمتر از ۳ دقیقه می‌تواند نقطه خودش را ترک کند و محل دیگری را برای استقرار پیدا کند، یک چابکی بسیار بالایی را در توان رزم دفاعی کشور ما ایجاد کرده است و همچنین ترکیبی از سلاح‌هایی که این سامانه استفاده می‌کند، موشک‌هایی با انواع بردها، یعنی خودش می‌تواند از خودش دفاع کند. ببینید ما مثلاً سامانه مثل هایگ را داریم که این سامانه باید حتماً یکسری سلاح سامانه اطراف این سایت بمانند، گسترش پیدا کنند که از خود سایت حمایت و دفاع کنند، اما این سامانه علاوه بر اینکه آن چیدمان و آن تعداد تکرر سامانه‌ها را در سامانه‌های قدیم ندارد، فقط یک سلاح سامانه است، یعنی فقط یک دستگاه شما روی زمین می‌بینید، این هم موبایل است، اصطلاحاً متحرک است، هم با سرعت عملیاتی می‌شود و هم اینکه تنوعی از سامانه‌های موشکی روی آن نصب می‌شود که می‌تواند از خودش دفاع کند و از نقطه سرزمینی اش. به علاوه در ستون‌هایی که برای مناطق عملیاتی اعزام می‌شود، اینها می‌توانند در لابه لای ستون‌ها می‌توانند قرار بگیرند و در لحظه‌ای که بخواهد به ستون حمله‌ای شود، در کمترین زمان مستقر می‌شوند و می‌توانند از ستون هم دفاع کنند، ما تاکنون چنین سامانه‌ای نداشته ایم که در تحرک بتوانند ستون‌های ما را از آنها حمایت و دفاع کنند و بالاخره چابکی، ارزان تمام شدن، لبه فناوری و ضد بالستیک بودن از ویژگی‌های خاص این سامانه است.
سؤال: امیر شهرام، شلمچه نسخه ایرانی همان هایک است، درست است؟
سردار سرتیپ پاسدار مارینی: بله.
سؤال: امیر شهرام، بفرمایید چه تفاوتی با این سامانه دارد؟
امیر سرتیپ شهرام: خب خیلی متفاوت است سامانه شلمچه یا سامانه مرصاد که نسخه پیشرفته‌تر هایک است، آن سامانه کاملاً بومی شده است، تعداد زیرسامانه هایش کمتر شده است، اما یک سامانه نشده است، یعنی یک دستگاه، یک ماشین نشده است، باز هم تعدادشان مثلاً سه تا چهارتا سامانه است باید کنار بایستند، با کابل باید با همدیگر ارتباط برقرار پیدا کنند، اما این سامانه که در فیلم ملاحظه فرمودید، در زمان عملیاتی شدن شما یک نفر اپراتور در اطراف این سامانه ندیدید، تمام این سامانه در داخل خود سامانه یعنی اپراتورها داخل خود سامانه هستند، فرمانده کنترل داخل خود سامانه است، شلیک، کنترل، هدایت، همه چیز داخل سامانه انجام می‌شود، با تعداد کمی از اپراتورها. این اپراتورها هم توانایی عملیاتی دارند و هم توانایی فنی دارند، چراکه از زمان طراحی این سیستم در دفاتر طراحی مشترک نیروی بهره بردار، شانه به شانه، نیروی متخصص فنی در وزارت دفاع، قرار داشته است، برحسب سند و اعلام نیازی که آنها اعلام کرده اند که ما همچنین سلاحی برای همچنین تهدیدی می‌خواهیم، نیرو‌های صنعتی وزارت دفاع این را تولید کرده اند و امروز کار مشترکی است که به معنای واقعی، به آن ایمان و اعتقاد دارند و در تمام تست و اولین تستی که این سامانه در میدان تیر انجام داد، با برخورد یک موشک تنها، اصابت صد در صدی داشته ایم که کم سابقه بوده است، کم سابقه، ما داشته ایم سامانه‌های دیگر را در تست‌های اول بالاخره خطا‌هایی داشت، اما اینجا رسیده ایم به جایی که با همان اولین تست توانستیم بهترین راندمان را بگیریم.
سؤال: امیر شهرام، خیلی کوتاه بفرمایید این دستاورد آیا اگر الزامی باشد و نیازی باشد، قابلیت صادرات هم دارد؟
امیر سرتیپ شهرام: صد در صد، ببینید سامانه‌هایی که ما تولید می‌کنیم، به واسطه نیازی است که کشور ما و اقلیم کشور ما به آن نیاز دارد، قطعاً اگر کشوری از ما بخواهد یک همچنین سامانه‌ای باید برای ما تعریف کند که به چه قابلیت‌هایی این سامانه نیاز دارد. قابلیت‌های بسیار زیادی دارد، ما بخش بسیار جزئی از آن را خدمت شما عرض کردیم که در حد رسانه‌ای باشد.
سؤال: اولویت که در نیرو‌های مسلح ما سامانه‌های تدافعی است و باید تبریک بگوییم به همه شما عزیزان بخاطر این دستاورد و رقابت. سردار مارینی ما آذرخش و آرمان را داشتیم، آرمان برد بلند است و آذرخش برد کوتاه است. بفرمایید در پدافند هوایی چقدر سامانه‌های برد کوتاه الان دارای اهمیت هستند؟
سردار سرتیپ پاسدار مارینی: عرض کنم که با توجه به نبرد‌های روز که درحال حاضر در دنیا جاری است، ازجمله جنگ اوکراین با روسیه، آذربایجان و ارمنستان و جنگ‌هایی که کلاً متصور است و نوع تهدید‌هایی که این روز‌ها در سناریو‌های مختلف اطلاعاتی و عملیاتی نبرد‌های دنیا مطرح است، اهمیت اهداف ارتفاع کم بسیار بالا است. به همین دلیل تسلیحاتی مثل کروز، پرنده‌های آیرودینامیک و پهپاد‌ها و ریزپرنده ها، مهمترین اهداف پدافندی هستند که به دلیل دقتی که دارند و موفقیت بسیار بالایی دارند برای اثربخشی روی اهداف متعدد خصوصاً موارد راهبردی مثل پالایشگاه ها، مراکز خیلی حساس تصمیم گیری و جا‌های اصلی قدرت علمی و تولیدی کشور، این سلاح‌ها به دلیل همین دقت و رادارگریزی و سطوح پایین حرکت شان یکی از رایج‌ترین تسلیحات دنیایی هستند که در این روز‌ها در جنگ‌ها بکارگیری می‌شوند. به همین دلیل پدافند در مقابل اینها یک موضوع بسیار مهم و پیچیده است و درحقیقت جزء مواردی است که به سختی و پیچیدگی و کمتر کشور‌های دنیا به این دسترسی دارند. ما هم البته بعد از سال‌ها تحقیقات دانشمندان مان و بکارگیری دانشگاه‌ها و تمام جوانان شایسته ایرانی، اینها با سازماندهی راهبری وزارت دفاع و صنعتگران وزارت دفاع که این هم یک صحنه جهادی است که بعد از دفاع مقدس این جهاد همچنان ادامه دارد و شکل جهاد الان به جهاد علمی و فناوری تغییر پیدا کرده است، با تحقیقات زیادی که شد چندین مورد کار‌های موفق و ناموفقی شد تا امروزه به این تسلیحات ما دست پیدا کرده ایم که این سامانه پدافندی آذرخش یک سامانه چریکی به صورت غیرفعال است که با بهره گیری از رادار هم شب و هم روز می‌تواند بر علیه اهداف کم ارتفاع یا ارتفاع کم که عرض کردیم اثربخش‌ترین پدافند را داشته باشد.
سوال: برای این که مردم عزیز ما هم با این اصطلاحات هم بیشتر آشنا باشند، آن پسیو یا غیرفعال و اکتیو را و تفاوت آن را هم بفرمایید:
سردار سرتیپ مارینی: اگر سامانه‌های ما فعال باشند یا روشن باشند دشمن براحتی اینها را شناسایی می‌کند و مکانش را تشخیص می‌دهد و قبل از هر گونه اقدامی در واقع علیه اینها تهاجم می‌کند و آنها را از کار می‌اندازد یا حمله می‌کند، اما یکی از راه‌های اصلی پدافند غیر عامل هم در حقیقت همین است که ما به صورت غیرفعال یا خاموش این تسلیحات ما به کار گیری بشوند و در موقعی که رادار‌های ما آلارم می‌دهند که تجهیزات دشمن وارد منطقه شدند، اینها بعد از آلارم دادن روشن می‌شوند و کار خودشان را انجام می‌دهند و هدف را مورد اصابت قرار می‌دهند. این یکی از بهترین ویژگی‌هایی که بعضی از سلاح‌هایی که این خاصیت را نداشته باشند قطعا مورد تهاجم دشمن قرار می‌گیرند.
سوال: امیر شهرام بخشی را پیرامون سامانه پدافندی آذرخش سردار صحبت کردند بیاییم سراغ سامانه پدافندی آرمان، همین جا هم درود می‌فرستیم به روح همه شهدای عزیز به ویژه شهید آرمان علی وردی، امیر قابلیت‌های متفاوتی دارد این سامانه برخی از آنها را حضرتعالی اشاره کردید راجع به کشف اهداف و رهگیری‌های آن برای ما توضیح بدهید، سامانه‌ی قابلی است شش هدف را ظاهرا همزمان می‌تواند شکار کند.
امیرسرتیپ شهرام: بله همین طور است، بالاخره تهدیدات امروز حملات گسترده و متنوع در لایه‌های مختلف را ما شاهد بودیم در جنگ‌های امروز، بنابراین بدرستی نیرو‌های بهره بردار این سامانه را از وزارت دفاع خواستند که برایشان تولید کند سامانه‌ای که بتواند در لحظه با حداقل شش هدف درگیر بشود و شش هدف را لاک بکند، رهگیری بکند، ردگیری بکند و مورد اصابت قرار بدهد، به طبع یک سامانه اینچنینی در آرایشی و آرایه‌ای که برای یک منطقه‌ی دفاعی خاص در نظر گرفته می‌شود، تک سامانه‌ای نیست، ما پوششی از سامانه‌ها ایجاد می‌کنیم یعنی مثلا در طرح چیدمان سامانه‌ی ارتفاع متوسط و پایین ما اصلا سامانه‌ی تکی کاملا مردود است سامانه حداقل دو تا یا سه تا باید کنار هم باشند، یعنی همدیگر را بتوانند پوشش بدهند به این مفهوم که حجم وسیعی از پوشش متقابل را برای آن منطقه ایجاد بکنند. به طبع این قابلیت فقط به شش فروند دیگر نمی‌رسد یعنی مقابله با در حدود ۱۲ فروند، ۱۸ فروند را می‌تواند در زمان با آنها درگیر بشود یک مجموعه‌ی دفاعی. اما تک سامانه هم اگر بخواهد به صلاحدید در منطقه‌ای ماموریت‌ها را انجام بدهد براحتی می‌تواند در لحظه با شش فروند که معمولا معمولا تهدیدات منطقه‌ای از این نوع تعداد حملات هوایی استفاده می‌شود می‌تواند براحتی جواب بدهد ضمن این که این تنها سامانه نیست ما لایه‌های ارتفاع متوسط و بالا هم سامانه‌هایی مثل باور ۳۷۳، سامانه‌هایی مثل مرصاد، مثل ۳۰۰ وجود دارند که به خوبی لایه‌های متنوع را پوشش می‌دهند.
سوال: امیر شهرام، در جنگ‌های نوین ما می‌بینیم که سامانه‌های الکترونیکی خیلی نقش آفرین هستند، پنهان کار و رادار گریز، جایگاه کشور ما در این حوزه کجاست؟
امیر شهرام: شما سوال خیلی ظریفی را اشاره فرمودید امروز جنگ‌های دنیا جنگ‌ها ونبرد‌های هوایی با جنگ الکترونیک شروع می‌شود. یعنی ابتدا دشمن سعی می‌کند که با کمترین هزینه و با سریع‌ترین روش سامانه‌های دفاعی کشور مدافع را کور بکند اصطلاحا، ناتوان بکند. پس بنابراین ابتدا به وسیله‌ی سامانه‌های شناسایی شان می‌آیند سعی می‌کنند فرکانس‌های راداری ما را و انواع مولفه‌های فرکانسی راداری شناسایی بکنند پیش بینی بکنند، پاد‌هایی را اصطلاحا زیر هواپیمای خاص جنگ الکترونیک شان ببندند، وقتی چند هواپیما با همدیگر حمله می‌کنند یکی از هواپیما‌ها مخصوص هواپیمای جنگ الکترونیک است که فقط بیاید پیشرو و سامانه‌های دفاعی را مشغول بکند اصطلاحا رادارهایشان را سفید بکند، سامانه هایشان را ضعیف بکند تا از پوشش این ضعفی که ایجاد شده سامانه‌های هواپیما‌های مهاجمی که می‌خواهند بمبر هستند و با لیزر و یا بمب یا هر وسیله دیگر می‌خواهند اصل حمله را انجام بدهند در مرحله‌ی دوم بیایند وارد بشوند.
پس بنابراین نقطه‌ی اول دفاعی ما هم جنگ الکترونیک‌ای سی سی ام است یعنی مقابله با جنگ الکترونیک دشمن. این که ما چقدر دست دشمن را خوانده باشیم که بدانیم آن از چه قابلیت‌هایی استفاده می‌کند برمی گردد به دانش و فناوری که در وزارت دفاع امروز به خوبی نهادینه شده است، امروز گزارش را شما ملاحظه فرمودید آقای رستگاری مدیر عامل محترم صاایران اشاره کردند که در یکی از تست‌ها چگونه موفق عمل کردند و توانستند هواپیما‌هایی را که برای کار شناسایی آمدند، با خودشان درگیر بکنند ، بنابراین این سامانه‌هایی که ما تولید می‌کنیم اولین چیزی که نیروی بهره بردار از وزارت دفاع می‌خواهد همین است که کاری بکنید که ما در برابر جنگ الکترونیک اولین نقطه‌ای که می‌خواهد به ما حمله بکند بتوانیم مقاوم باشیم. تست‌های بسیار سختگیرانه از قبل این که این لایه را اول به درستی ما پاسخ بدهیم بعد برویم به سمت آفند و اصطلاحا پدافند واقعی مان؛ بنابراین در این زمینه بحمدالله وزارت دفاع با بهره گیری از نخبگان و دانشمندان داخل خود صنعت و همچنین به کار گیری شرکت‌های دانش بنیان به خوبی کار کرده، امروز در منطقه حرف اول را می‌زنیم در حوزه‌ی جنگ الکترونیک، این را در بازدید‌هایی که از کشور‌های مختلف آمدند از تسلیحات ما بازدید کردند و واقعا انگشت به دهان ماندند ما اثبات کردیم. این قدرت جنگ الکترونیک سامانه ما را نشان می‌دهد.
سوال: امیرشهرام بفرمایید که خود همین سامانه‌ها حالا آن پرنده‌های فرامنطقه‌ای ما در این حوزه خبر خاص یا خوبی هم دارید که بخواهید برای بینندگان ما بگویید؟
امیرشهرام: از نظر این که از حوزه آفندی وضع مان چطور است؟
سوال: در آینده، روز‌های پیش رو با توجه به این جایگاهی که ما داریم و با توجه به پسندی که می‌گوییم سایر کشور‌ها از این پرنده‌های ما داشتند می‌خواهم ببینم آینده‌ی پرنده‌های فرامنطقه‌ای ما در این جنگ الکترونیک را چطور می‌بینید خبر خاصی دارید بخواهید در برنامه امشب ما بیان کنید؟
امیرشهرام: بهرحال ما همیشه در یک جریانی افتادیم که اصلا توقف نمی‌توانیم بکنیم. یعنی من خودم هر وقت می‌روم بازدید می‌کنم از صنایع مان در شرکت‌های مختلف در شیراز در اصفهان، در تهران می‌بینم که واقعا بدون این که حتی نیروی بهره بردار مثلا فقط در حد یک خبر و یک نیاز اولیه مطرح کرده دوستان ما رفتند به مهندسی سیستم رسیدند یعنی چه؟ یعنی سامانه‌ای که تا ساخت تولید اولیه اش چند ماه فاصله داریم. کار به این جا پیشرفته است. مطمئنا شما در ۱۴۰۳ انشاالله خبر‌های خیلی خوبی را در حوزه‌های آفندی، از صنایع هوایی ما خواهید شنید. در حوزه‌ی پرتاب ماهواره به همین ترتیب کار‌های خیلی خوبی انجام شده، خوشبختانه امروز ما توقف پذیر نیستیم. تحریم، مشکلاتی که داریم در سطح دنیا می‌بینیم که حتی بحث کرونا که آمد و چقدر برای دنیا مشکل ایجاد کرد ما در همان دوران هم در اوج قدرت و اقتدار بودیم که بحمدالله ظهور و بروزش را امروز در کشور‌های دوست مجاور خودمان داریم می‌بینیم.
سوال: سردار مارینی، ما در گذشته سامانه‌های پدافندی مان غالبا از بیگانه تامین می‌شد، اهمیت رونمایی این سامانه‌ها با دانش بومی کجاست و چه آینده‌ای را برای سیستم و سامانه‌های پدافندی ما ترسیم می‌کنید؟
سردار مارینی: با توجه به این که ما در گذشته یعنی قبل از انقلاب کاملا وابسته بودیم به کشور‌هایی مثل آمریکا، انگلیس، ایتالیا و بخشی هم شوروی سابق، که البته همان‌ها هم که سامانه‌های پدافندی اش را در واقع مستشاران اداره می‌کردند و ماموریتش را انجام می‌دادند، ما تقریبا از زمان جنگ تحمیلی کاملا وابستگی مان به آنها آنقدر بود که دیگر به یک جا‌هایی رسیدیم که مجبور شدیم خودمان شروع بکنیم از همان زمان دفاع مقدس و طراحی بکنیم این سامانه‌های پدافندی را، به همین دلیل هم الان ما در همه‌ی سطوح ارتفاعی و موضوعات اصلی پدافند هوایی در واقع به شکل فعال و کامل سامانه‌های مختلف را طراحی کردیم، هم در زمین پایه، هم در هواپایه و هم در دریاپایه، که تقریبا هیچ بخشی از این موضوعات از ما حذف نشده و به طور کامل پرداخته شده است. به همین دلیل هم ما الان در وضعیتی قرار گرفتیم که خصوصا در بحث مثلا دریاپایه که یک موضوع بسیار سختی است درارتفاع کم، سامانه‌هایی داریم که انشاالله بزودی هم رونمایی خواهد شد، مورد تعجب هم جهانیان، هم خود ملت شریف ایران قرار می‌گیرد که انشاالله ما را در دریا و هم هواپایه به شدت به قدرت برتر منطقه و حتی جهان می‌رساند و این را در حدی ارائه می‌کند که دشمن خیال تجاوزی پیدا نکند.
سوال: امیرشهرام سوال پایانی من از حضرتعالی از سامانه‌های عمودپرتاب روی ناو‌های ارتش و سپاه در چه وضعیتی هستیم؟
امیرشهرام: حضور در دریا و استفاده از سامانه‌های عمودپرتاب، یکی از آن گلوگاه‌های ما بود، امروز به خوبی در سپاه و در ارتش به آن رسیدیم سامانه‌هایی که به ظاهر شما شناور را می‌بینید فکر می‌کنید شناور نفتی است یا شناور باری است، اما واقعا یک شناور آفندی و تهاجمی است.
