متخصصان ایرانی فعال در حوزه فناوری که ایدههای نوآورانهای دارند اما برای توسعه و تجاریسازی ایده خود سرمایه کافی ندارند تا بتوانند با کمک فعالان اقتصادی علاقهمند، فرصت ورود به بازار را کسب کنند از این رو پیش از اینکه تیمها به مرحله نهایی (دموی نکسژن) راه پیدا کنند، مسیر طولانی را در سالگذشته طی کردند. تیمهایی جوان از سه بخش علوم زیستی، فناوریهای سبز و راهکارهای صنعتی انتخاب شدهاند. در مرحله اول از میان بیش از ۱۰۰ تقاضا، ۵۱تیم توسط متخصصانی که با اتاق ایران و آلمان همکاری میکردند، داوری شدند و آموزشدیدند. در نهایت هشت تیم به مرحله نهایی رسیدند.
در این مرحله، بسیاری از فعالان اکوسیستم نوآوری ایران، از سطوح مختلف، همراه با تیمهای برگزیده در این رویداد شرکت کردند. همچنین بدنه صنعت و اعضای اتاق بازرگانی و صنایع ایران و آلمان نیز این فعالان را همراهی کردند. اتاق بازرگانی ایران و آلمان که متولی برگزاری این رویداد بود، با طیف گستردهای از خدمات به شرکتها برای ایجاد روابط تجاری بین ایران و آلمان کمک میکند. شرکتها میتوانند از طریق این اتاق ضمن یافتن شریک تجاری مناسب، با قوانین کسبوکار، حقوقی، مالیاتی، گمرک و ثبت شرکت در کشور مقصد آشنا شوند. این نهاد تجاری در سال۱۳۵۴ توسط آقای ولف مارتین و هیاترئیسهای متشکل از ۶بازرگان ایرانی و ۶بازرگان آلمانی راهاندازی شد. اتاق، کار خود را با ۱۳۷ شرکت عضو ایرانی و آلمانی آغاز کرد و در تمام دوران انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی، تحریمها و فراز و نشیبها، حامی تجارت بخشخصوصی با آلمان بودهاست. در حالحاضر اتاق بازرگانی و صنایع ایران و آلمان ۱۸۰۰ عضو و ۳۰کارمند دارد و با حدود هزار مشتری همکاری میکند.
در رویداد نکسژن که هفته گذشته برگزار شد، در ابتدای جلسه شهاب جوانمردی، عضو هیاترئیسه اتاق بازرگانی و صنایع ایران و آلمان با اشاره به مشکلاتی که در سالهای اخیر سد راه اکوسیستم فناوری کشور شده، گفت: «برای یک فعال اقتصادی با نگاه نوآورانه هیچکدام از مشکلات مانع فعالیت نیست. متاسفانه در حالحاضر برخی افراد دیدگاههای فعالان حوزه تکنولوژی را هدف گرفتهاند. وقتی دایره دیدگاههای ما کوچک میشود انرژی ما کاهش مییابد، بنابراین باید تلاش داشته باشیم که افق دید وسیعتری داشته باشیم.»
این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه باید شناخت مناسبی از تغییرات در اکوسیستم وجود داشتهباشد و تواقعات بر اساس آن تعدیل شود، افزود: «باید دید با همه مشکلاتی که داریم فضای اقتصاد فناوری کشور نیازمند چه مسائلی است. کسانی که ارزش اقتصادی حل مساله را میدانند، تلاش میکنند و مشکلات را حل میکنند و درآمد خود را از این مسیر تامین میکنند. برخی دیگر از استارتآپها خود را در زنجیره ارزش جهانی تعریف میکنند و از این طریق میتوانند وسعت بازار خود را افزایش دهند، بنابراین واضح است که قرار نیست شرکتهایی که بهتازگی وارد فضای استارتآپی شدهاند به روشی که ۱۵سالقبل برخی استارتآپها موفق شدند، کسبوکار خود را سامان دهند.» در ادامه این نشست، ۸ استارتآپ جوان فعال در حوزههای کشاورزی، خدمات درمانی، لجستیک، درمان ناباروری، تولید محتوا، نرمافزارهای برنامهریزی در محیط کار، آموزش معامله ارزهای دیجیتال و نرمافزارهای خدمات منابع انسانی به ارائه نوآوریهای خود پرداختند و پس از ارائه آنها، فعالان اقتصادی حاضر در جلسه، پرسشهای خود درباره این طرحها را مطرح کردند و نمایندگان استارتآپهای برگزیده به این پرسشها پاسخ دادند.
اهمیت بخش خدمات در اقتصاد جهانی روزبهروز در حال افزایش است و بهتبع آن تجارت خدمات نیز رونق گرفتهاست. این تغییرات یک فرصت برای اقتصاد ایران محسوب میشود زیرا ایران در بخش خدمات، بهخصوص خدمات مرتبط با فناوری مزیت نسبی دارد. علت آن است که در دانشکدههای فنی و مهندسی ایران، دانشجویان باکیفیتی تربیت میشوند، بهصورتیکه کیفیت این دانشجویان شهرت جهانی دارد. علاوهبر این مهاجرت نیروی متخصص از ایران به یکی از مشکلات جدی در کشور بدلشده و سالانه هزاران دانشجو از کشور خارجشده ودرصد کمی از این افراد به کشور بازمیگردند. یکی از دلایل این پدیده کمبود فرصتهای شغلی مناسب برای این دانشجویان نخبه کشور است. برای حل این مشکل، یکی از راهکارها رشد بخش اقتصاد دانشبنیان کشور و در ادامه صادرات خدمات به دیگر کشورها خواهدبود.با وجود کیفیت دانشجویان و توانایی آنها برای خلق محصولات نوآورانه، دو مشکل عمده پیشروی نخبگان کشور وجود دارد.
یکی از مشکلات عدمشناخت فعالان بخش فناوری از الزمات تجاریکردن ایدههای خلاقانه است. همچنین سرمایهگذاران اطلاعات کافی در مورد ظرفیتهای بالقوه بازار کالاهای نوآورانه ندارند و به همین دلیل برای ورود به این بازار انگیزه کافی در آنها مشاهده نمیشود. در واقع اتاق بازرگانی ایران و آلمان در قالب دورههای نکسژن تلاش دارد تا حدی این مشکلات را برطرف سازد. در این دورهها اتاق ایران و آلمان در ابتدا ایدههای خام و نوآورانه را جمعآوری کرده و در اختیار کارشناسان باسابقه در حوزه فناوری قرارداده و این متخصصان، ایدههایی را که قابلیت تجاریشدن دارند را انتخاب میکنند. در مرحله بعدی صاحبان ایده، در حوزههای مختلف آموزش میببینند تا ایده خود را به یک محصول تجاری تبدیل کنند. در این فرآیند آنها با کمک اساتیدی که با اتاق همکاری میکنند، با مسائلی همچون مطالعه بازار، پیداکردن بازار هدف، طراحی محصول و الزامات حقوقی و قانونی مرتبط با محصول خود آشنا میشوند. در مرحله پایانی نیز اتاق با دعوت از سرمایهگذاران، این فرصت را در اختیار صاحبان ایده قرار میدهد تا سرمایه لازم برای محصول خود را تامین کنند.
علاوهبر این، با توجه به ظرفیتهای بینالمللی اتاق بازرگانی ایران و آلمان، این فرصت برای فعالان در عرصه فناوری وجود دارد که در کنار بازار داخل کشور، هدفگذاری خود را به سایر کشورهای جهان نیز گسترش دهند. این اتفاق سبب میشود که نوآوران عرصه تکنولوژی امید بیشتری به فعالیت در کشور داشته باشند و ایدههای خود را با حمایت بخشخصوصی پیگیری کنند. این فرآیند سبب خواهد شد علاوهبر اینکه سرمایه انسانی در کشور باقیبماند، امکان ارزآوری از طریق صادرات خدمات فناوری امکانپذیر شود. بسیاری از بخشهای بازار خدمات در جهان هنوز اشباع نشده و فرصتهایی همچون رویداد نکسژن میتواند امکان حضور بیشتر فعالان ایرانی در بازار جهانی را فراهم کند.